“Nộm rồng” bốc cháy vào đêm giao thừa, cả làng rước lửa thiêng về nhà

Từ xưa đến nay, tục lệ này đã trở thành nét đặc trưng văn hóa của người dân làng Động Bồng (xã Hà Tiến, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa). Đốt Đình Liệu không chỉ có ý nghĩa cầu mong một năm mới ấm no, hạnh phúc, an khang, thịnh vượng, người người gặp nhiều may mắn, mà còn thể hiện lòng thành kính của người dân nhớ đến tổ tiên, công ơn của người có công khai mở đất nước, bờ cõi.

Để chuẩn bị cho lễ đốt Đình Liệu vào thời khắc giao thừa, cứ đến tháng Chạp hàng năm, dân làng cử thanh niên trai tráng là những người khỏe mạnh, nhanh nhẹn và nghị lực lên các ngọn núi trong vùng tìm cây đóm, chọn những đoạn cây vừa chắc vừa dẻo làm đòn gánh bó đóm lại đưa về. Sau đó, phơi đóm thật khô mới thu lại để chuẩn bị cho việc kết, bó, tạo dáng Đình Liệu.

Thời điểm sau khi tiễn Táo quân lên trời, vào ngày 25 tháng Chạp, các trai tráng gom những cây đóm đã khô kết Đình Liệu thành một con rồng lớn có đường kính 50cm, chiều dài gần 10m, rồi đem đặt vào tòa đại đình. Đình Liệu được các cụ trong làng trông coi rất cẩn thận, không cho ai được đến gần.

Vào chiều 30 Tết, con rồng – Đình Liệu được di chuyển ra giữa sân đình. Rồng phải đặt đúng thế đầu vươn cao, thân hạ thấp. Đến gần thời khắc giao thừa, một đoàn người gồm 4 thanh niên khỏe mạnh rước kiệu, 6 người cầm đuốc, 4 người cầm cờ và các cụ cao niên vào núi xin lửa.

Khi lửa được rước về hậu cung, các cụ cao niên làm lễ kính cáo với Thành hoàng làng, xin phép cho bà con đốt Đình Liệu đón năm mới. Lúc này, ngoài sân đình người dân trong làng đã tập trung đông vui, mỗi người cầm theo bó đuốc để xin lửa. Từ thanh niên đến cụ già đều có mặt tại đây để chuẩn bị cho lễ rước lửa. Bầu không khí tại sân đình trở nên náo nhiệt, khuôn mặt ai cũng rạng ngời, háo hức chờ đón năm mới.

Đúng vào thời khắc giao thừa, “con rồng” khổng lồ bỗng chốc hóa thân thành ngọn đuốc rừng rực cháy sáng hòa cùng tiếng trống, tiếng hò reo phấn khởi, hân hoan của dân làng tạo thành khoảnh khắc thiêng liêng đón chào năm mới.

Lễ đốt Đình Liệu ở đình kết thúc cũng là lúc mọi người được châm những bó đuốc của mình vào lấy lửa, rước điều may mắn đem về. Tới nhà, họ long trọng thắp hương từ ngọn lửa ấy để cáo tế với thổ công, gia tiên và sau đó nhóm bếp làm đồ cúng đầu năm, giữ lửa trong suốt những ngày Tết với ước vọng một năm mới may mắn, bình an, khỏe mạnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Sau lễ đốt Đình Liệu, trong những ngày Tết, dân làng Động Bồng tụ họp dưới mái đình, tổ chức hát ru, hát đúm, hát đối đáp và các trò chơi dân gian: chơi đu, chọi gà, bơi thuyền… thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham dự.