Nghị quyết về đột phá trong chăm sóc sức khỏe nhân dân 'phải mang tính hành động'

Cùng dự có Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, lãnh đạo các bộ, ban, ngành, địa phương, các bệnh viện, tập đoàn về y tế, đại diện các tổ chức quốc tế.

Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân đang đối mặt thách thức chưa từng có

Định hướng thảo luận, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho rằng, chúng ta đã có các nghị quyết của Trung ương, nhiều văn bản khác nhau của Bộ Chính trị, Ban Bí thư có nội dung liên quan đến vấn đề chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Bây giờ, xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị thì phải lý giải bằng được nội dung có gì mới, có gì khác một cách cụ thể hơn. Từ đó, chúng ta mới thể hiện được sự cần thiết của ban hành nghị quyết này.

Về phạm vi, có 3 nhóm việc lớn: Một là vấn đề dân số, hai là chăm sóc sức khỏe, theo nghĩa rộng là môi trường sống ra sao, ăn uống thế nào, thể dục ra sao… và ba là ốm thì phải được chữa bệnh. Vậy việc chọn ra các nhóm việc này đã đúng hay chưa, Phó Thủ tướng đặt vấn đề.

Phó Thủ tướng nhắc lại yêu cầu của Tổng Bí thư về xây dựng dự thảo Nghị quyết phải đạt các yêu cầu: Một là mang tính chiến lược; hai là mang tính hành động và đột phá, "ở đây không đi vào lý luận" và thứ ba, bảo đảm tính khả thi, "đưa ra được các giải pháp và các điều kiện kèm theo để triển khai được, chứ không mông lung".

Phó Thủ tướng cũng đề nghị các đại biểu thảo luận xem "quan điểm mục tiêu có đúng, có trúng không", các nội dung được chọn để đột phá như thế nào, trong đó có cả vấn đề tổ chức bộ máy y tế khi chúng ta tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, trước yêu cầu của kỷ nguyên mới – một kỷ nguyên của hội nhập quốc tế sâu rộng, của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, biến đổi khí hậu và những thay đổi sâu sắc về mô hình bệnh tật – công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân đang đối mặt với những thách thức chưa từng có. Đó là gánh nặng kép của bệnh tật, sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm, tình trạng già hóa dân số, và những yêu cầu ngày càng cao của người dân về chất lượng dịch vụ y tế. Những "điểm nghẽn", "nút thắt" về thể chế, cơ chế tài chính, nguồn nhân lực, năng lực y tế cơ sở, tự chủ cung ứng thuốc và trang thiết bị y tế... vẫn đang là những rào cản lớn. Thực tiễn đòi hỏi chúng ta phải có những tư duy mới, cách làm mới và những giải pháp mang tính đột phá.

"Nghị quyết mới không thay thế các nghị quyết, chỉ thị, kết luận đã có, mà tập trung giải quyết những vấn đề mới, vấn đề lớn, những điểm nghẽn, nút thắt, xác định rõ mục tiêu, lộ trình và trách nhiệm cụ thể trong chăm sóc sức khoẻ nhân dân để tạo đột phá trong công tác này, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng cũng cho rằng, Nghị quyết lần này phải khắc phục được tình trạng "chính sách tốt, nhưng triển khai yếu", phải mang tính hành động (nói cách khác đây là Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết).

Theo dự thảo Nghị quyết do Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương trình bày, mục tiêu đề ra là trong 5 năm 2025 -2030, mỗi năm tăng cường ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại y tế cơ sở. Tỉ lệ chi trực tiếp từ tiền túi của hộ gia đình cho chăm sóc y tế giảm còn 30%. Từ năm 2026, mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc theo yêu cầu chuyên môn miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần; được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời.

Xác định tầm nhìn đến năm 2025 là các chỉ số sức khỏe của người dân, chỉ số bao phủ dịch vụ y tế thiết yếu tương đương các nước phát triển, người dân có tuổi thọ trung bình đạt trên 80 tuổi, trong đó số năm sống khỏe tăng lên, tầm vóc, thể lực, chiều cao trung bình của thanh niên tương đương các nước có cùng mức phát triển.

Huy động doanh nghiệp tư nhân tham gia

Ý kiến các đại biểu đánh giá cao dự thảo Nghị quyết. Góp ý thêm cho dự thảo, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí cho rằng, cần tập trung xây dựng các trung tâm y tế chuyên sâu; phát huy đào tạo bác sĩ nội trú theo hướng đào tạo tinh hoa, chất lượng đặc biệt cao. Ông cho rằng, cần tạo điều kiện để y tế tư nhân tham gia vào dịch vụ công.

Cùng quan điểm, GS.TS. Nguyễn Văn Đệ, Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam nhất trí cho rằng, cần thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của kinh tế tư nhân vào lĩnh vực y tế. "Cần có các chính sách đột phá để doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào y tế vùng sâu, vùng xa", GS.TS. Nguyễn Văn Đệ nói. Do đó, cần ưu đãi về đất đai, thuế. "Nếu có chính sách tốt, chúng tôi sẽ làm thêm 2 bệnh viện nữa ở miền núi".

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Huy Ngọc cho rằng, hệ thống y tế Việt Nam có sự phát triển mạnh thời gian qua. Nhưng còn một số tồn tại, tập trung vào 2 vấn đề chính: Nguồn nhân lực còn thiếu và đầu tư cho hạ tầng cơ sở, trang thiết bị còn khó khăn.

"Tiền lương cho cán bộ y tế cơ bản như các ngành khác, chưa có gì khác biệt, trong khi nghề y là nghề đặc biệt, cần chính sách đãi ngộ đặc biệt cho ngành y tế", ông Nguyễn Huy Ngọc góp ý.

Bà Jennifer Horton - Phó Trưởng Đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đánh giá cao dự thảo Nghị quyết đã đề cập đến những sáng kiến, giải pháp xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, đây là vấn đề rất quan trọng về y tế đối với một quốc gia, một dân tộc. Bên cạnh đó, dự thảo đề cập đến quan điểm lấy người dân là trung tâm trong chăm sóc sức khỏe và công tác y tế; nâng cao năng lực của đội ngũ nhân lực, nhất là với những chuyên khoa, lĩnh vực chất lượng cao; tăng cường trang thiết bị, vật tư, sản phẩm y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế; đảm bảo tiếp cận y tế đối với người dân; vấn đề những bệnh không lây nhiễm (nguy cơ lớn dẫn đến các ca tử vong); công tác phòng ngừa bệnh từ góc độ y tế công cộng; tiêm chủng vaccine;...

Bà Jennifer Horton cho rằng, cùng với việc đổi mới về mặt tư duy của cơ quan quản lý thì cần đồng thời thay đổi tư duy của người dân trong chủ động chăm sóc sức khỏe của bản thân, gia đình. Đánh giá cao mục tiêu hướng tới giảm chi tiền túi của người dân cho chăm sóc sức khỏe, bà cho rằng, tài chính y tế rất quan trọng, cần thể hiện trong các văn bản chính sách.

Nghiên cứu xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí về sức khỏe khi hoạch định chính sách

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Thành Long nêu rõ, các ý kiến đều thống nhất với hầu hết nội dung lớn của dự thảo Nghị quyết, chủ yếu góp ý vào các vấn đề cụ thể. Bộ Y tế cần tiếp tục tiếp thu các ý kiến, chắt lọc và hoàn thiện Nghị quyết để sớm trình Bộ Chính trị.

Phó Thủ tướng đề nghị tập trung làm rõ, nổi bật hơn nội dung về chính sách dân số, chăm sóc sức khỏe con người. Đánh giá cao góp ý của Bộ Tư pháp, Phó Thủ tướng nhất trí rằng, cần xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí về sức khỏe khi chúng ta hoạch định các chính sách, ít nhất là đối với các chính sách cơ bản, "nếu chúng ta chưa khẳng định được sẽ thêm việc này hay không thì có lộ trình để tiến tới điều này".

Cần nghiên cứu, làm rõ các đột phá về đầu tư, cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, chế độ tiền lương, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ y tế và có số liệu cụ thể đi kèm.

Cần thiết kế, có đề xuất về mô hình tổ chức bộ máy y tế ở địa phương, cũng theo hướng bỏ trung gian, theo hướng 2 cấp, như vậy "xử lý các trạm y tế xã sẽ như thế nào".

Nghị quyết phải tập trung vào các đột phá, Phó Thủ tướng nêu rõ. Về tờ trình dự thảo Nghị quyết, cần rà soát các chính sách, các kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và phải làm nổi bật các điểm mới, các điểm khác biệt so với hiện nay, từ đó làm rõ được sự cần thiết của Nghị quyết. Cần nghiên cứu, kết hợp với 4 nghị quyết lớn của Bộ Chính trị (bộ tứ trụ cột) để phát triển các nội dung ở khía cạnh y tế, bảo vệ sức khỏe người dân.