Kiểm soát dòng tiền, đảm bảo minh bạch trong giao dịch bất động sản

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu nhấn mạnh một số nội dung quan trọng về dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) tại phiên họp UBTVQH chiều 25/8.

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Chính phủ đề xuất các hoạt động kinh doanh bất động sản qua sàn để đảm bảo công khai, kiểm soát, chống thất thu thuế. Giao dịch qua sàn sẽ bảo vệ người mua, nhất là bất động sản là tài sản lớn. Cùng đó, dự luật sẽ bổ sung các điều kiện kinh doanh của sàn, đảm bảo hoạt động quản lý Nhà nước, sàn giao dịch bất động sản lành mạnh.

Chính phủ trình Quốc hội quy định các giao dịch bất động sản cần phải qua sàn và đưa ra hai phương án: khuyến khích và bắt buộc qua sàn.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, thực tế hiện nay mới khuyến khích nên điều kiện, yêu cầu của sàn không rõ ràng, dẫn tới hoạt động giao dịch bất động sản nhiều hệ luỵ ảnh hưởng người mua. Chủ đầu tư không công khai minh bạch giao dịch, ảnh hưởng tới thị trường.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay, đây cũng là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm. Quá trình thẩm tra, nhiều ý kiến đề nghị không quy định bắt buộc mà chỉ khuyến khích giao dịch BĐS thông qua sàn giao dịch BĐS. Một số ý kiến nhất trí về quy định các loại giao dịch BĐS thông qua sàn giao dịch BĐS.

Thực tiễn tổng kết thi hành Luật Kinh doanh BĐS năm 2014 cho thấy, các sàn giao dịch BĐS hiện nay không bảo đảm minh bạch, không bảo đảm tính an toàn pháp lý của giao dịch vì sàn giao dịch BĐS là một bên hưởng lợi ích trong quan hệ giao dịch. Việc bắt buộc giao dịch qua sàn giao dịch BĐS không phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành, cản trở quyền tự do kinh doanh, tiềm ẩn nguy cơ lợi dụng quy định của pháp luật để độc quyền, làm lũng đoạn thị trường, không bảo đảm thực hiện nhiệm vụ phát triển thị trường BĐS lành mạnh, an toàn, bền vững.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã được chỉnh sửa theo hướng bỏ quy định về các giao dịch BĐS thông qua sàn giao dịch BĐS, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư và khách hàng được tự do lựa chọn phương thức giao dịch.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, vấn đề quan trọng không phải là “ép” người giao dịch lên sàn, mà là kiểm soát được dòng tiền qua giao dịch. Nhắc lại bài học về sàn giao dịch vàng, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hiện nay, nhiều tập đoàn kinh doanh BĐS có công ty chuyên đi phân phối hoặc liên kết để phân phối hoặc thông qua các nhà đầu tư thứ cấp, chứ không phải giao dịch nào cũng lên sàn, không phải cứ có sàn là tốt.

Các công ty bất động sản tự tổ chức mạng lưới phân phối, liên kết đơn vị phân phối hoặc các nhà đầu tư thứ cấp chứ không phải giao dịch nào cũng lên sàn, kết nối giữa người mua và người bán. Nếu thanh toán qua ngân hàng cả thì sàn hay không sàn vẫn minh bạch. Vấn đề quan trọng là giao dịch phải kiểm soát được dòng tiền. Nếu sàn minh bạch thì chắc chắn người mua sẽ theo, vì vậy cần rà soát thêm, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng cho rằng, sàn giao dịch bất động sản chủ yếu của các nhà đầu tư, nhà phân phối. Việc quản lý, vận hành các sàn này rất lỏng lẻo. Hiện, cũng chưa có quy định pháp lý, tiêu chuẩn các sản phẩm đưa lên sàn.

Chính phủ đưa ra nguyên tắc, khuyến khích phát triển các sàn giao dịch của các nhà đầu tư, phân phối nhưng đồng thời bố sung quy định pháp lý để các sàn hoạt động minh bạch; tiêu chuẩn hoá sản phẩm đưa lên sàn giao dịch.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, rà soát thêm nội dung về hệ thống thông tin nhà ở và thị trường BĐS trong dự thảo Luật để quy định đảm bảo đầy đủ, đáp ứng yêu cầu phải có hệ thống thông tin thị trường. Hiện nay, dự thảo Luật đang quy định hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường BĐS gồm các thành phần: hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin; phần mềm phục vụ quản lý, vận hành, khai thác thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản; cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản.

Trong các thành phần của hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường BĐS chỉ có duy nhất nội dung về cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường BĐS được quy định cụ thể. Còn về hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin và phần mềm phục vụ quản lý, vận hành, khai thác thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản lại chưa được thể hiện rõ. Do đó, phải bổ sung những vấn đề về tính nguyên tắc của hai nội dung này vào dự thảo Luật để bảo đảm quá trình xây dựng và vận hành hệ thống thông tin được hiệu quả sau khi Luật ban hành.

Liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, dự thảo Luật hiện mới đang quy định trách nhiệm của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và không có quy định về trách nhiệm của UBND cấp dưới như cấp huyện, cấp xã. Qua đó, đề nghị các cơ quan hữu quan phối hợp tiếp tục rà soát kỹ lưỡng nội dung này, có quy định trách nhiệm của cấp khác hay không, hoặc ủy quyền có được không?

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, đặc biệt với các dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), dự thảo Luật Nhà (sửa đổi) và các Luật về xây dựng, quy hoạch, đầu tư, đấu thầu, thương mại, công chứng, Bộ luật Dân sự; đồng thời phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Giao Ủy ban Kinh tế phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến đóng góp hoàn thiện hồ sơ dự án Luật trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 6.