Huy động trí tuệ của các tầng lớp nhân dân vào dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi)

Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến lần đầu vào dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Đây là lần sửa đổi lớn với mục đích xây dựng Bộ luật Dân sự thực sự trở thành luật chung của hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội được hình thành trên nguyên tắc tự do, tự nguyện, bình đẳng và tự chịu trách nhiệm giữa các bên tham gia, qua đó ghi nhận và bảo vệ tốt hơn các quyền của cá nhân, pháp nhân trong giao lưu dân sự; góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, ổn định môi trường pháp lý cho sự phát triển kinh tế - xã hội sau khi Hiến pháp năm 2013 được ban hành.   

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi lễ. Ảnh:TTXVN

Dự thảo Bộ luật có tổng số 712 điều, được bố cục thành 6 phần, 26 chương. So với Bộ luật Dân sự năm 2005, dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) giữ nguyên 265 điều, sửa đổi 298 điều, bổ sung 176 điều, bãi bỏ 147 điều. Ngày 25/12/2014, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 857 về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Ngày 2/1/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành   Quyết định số 01/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch của Chính phủ tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi).  

Kế hoạch của Chính phủ nêu rõ, việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) phải bám sát nội dung Nghị quyết số 857/NQ-UBTVQH13 và đây cũng phải được coi là một nhiệm vụ trọng tâm cần được ưu tiên tập trung chỉ đạo thực hiện trong Quý I năm 2015.    

Nội dung lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) bao gồm: Quy định chung; Quyền sở hữu và các vật quyền khác; Nghĩa vụ và hợp đồng; Thừa kế; Pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài; Điều khoản thi hành; Kỹ thuật trình bày các quy định của Bộ luật Dân sự.  

Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ tổ chức lấy ý kiến về các nội dung trên, đồng thời căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, tập trung lấy ý kiến liên quan trực tiếp đến phạm vi, lĩnh vực hoạt động của bộ, ngành mình và những vấn đề mà bộ, ngành quan tâm.  

Dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) được đăng toàn văn trên Báo Nhân dân, Trang thông tin điện tử của Quốc hội, Bộ Tư pháp, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ.  

Việc lấy ý kiến được thông qua nhiều hình thức như góp ý trực tiếp hoặc bằng văn bản, tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm; thông qua Trang thông tin điện tử của Bộ Tư pháp và các hình thức phù hợp khác.  

Thời gian lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) bắt đầu từ ngày 5/1/2015 và kết thúc vào ngày 5/4/2015.  

Kế hoạch   cũng nêu rõ, Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan triển khai Kế hoạch này và hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương về việc tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi).  

Bên cạnh đó, tổ chức hội nghị phổ biến, hướng dẫn các nội dung liên quan đến việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) cho báo cáo viên pháp luật Trung ương và cấp tỉnh.  

Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm triển khai nội dung lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) tại Kế hoạch này.  

Báo cáo kết quả lấy ý kiến đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) của bộ, ngành, địa phương, các cơ quan, tổ chức phải dựa trên Đề cương báo cáo theo Phụ lục II của Kế hoạch này và gửi về Bộ Tư pháp trước ngày 15/4/2015.  

Bộ Tư pháp trình Chính phủ báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) trước ngày 25/4/2015.  

Phát biểu tại họp báo, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh đây là lần sửa đổi lớn với mục đích xây dựng   Bộ luật Dân sự thực sự trở thành luật chung của hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội được hình thành trên nguyên tắc tự do, tự nguyện, bình đẳng và tự chịu trách nhiệm giữa các bên tham gia... Xuất phát từ vai trò, tầm quan trọng và ảnh hưởng của Bộ luật tới đời sống xã hội, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị việc triển khai Quyết định 01 của Thủ tướng cần đảm bảo chất lượng, tiến độ, công khai, minh bạch, tiết kiệm, đặc biệt cần huy động được trí tuệ của các tầng lớp nhân dân đóng góp ý kiến vào dự thảo Bộ luật, thể hiện rõ quyền làm chủ của nhân dân. Tại cuộc họp báo, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lưu ý tới các nội dung lớn, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ cần phối hợp, triển khai thực hiện tốt trong đợt tổ chức lấy ý kiến nhân dân lần này. Trong đó, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân các địa phương nghiêm chỉnh, khẩn trương thực hiện Nghị quyết 857 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Kế hoạch 01 của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tổ chức lấy ý kiến trong toàn ngành về dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Nhấn mạnh cơ quan tư pháp là bộ máy trực tiếp áp dụng các quy định của Bộ luật để giải quyết các việc dân sự, Phó Thủ tướng lưu ý,  ý kiến góp ý của các cơ quan Tòa án, Kiểm sát là đặc biệt quan trọng.

Phó Thủ tướng đề nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức lấy ý kiến của các tổ chức thành viên của Mặt trận đối với dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi); đề nghị Hội luật gia Việt Nam và Liên đoàn Luật sư phát huy vai trò, huy động các thành viên tham gia tích cực vào quá trình lấy ý kiến; các cơ quan thông tin truyền thông có kế hoạch tuyên truyền, phổ biến các nội dung dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) để kịp thời phục vụ cho việc đóng góp ý kiến của nhân dân và đăng tải   các ý kiến đóng góp của nhân dân về dự thảo Bộ luật Dân sự với các hình thức và thời lượng phù hợp. Phó Thủ tướng nhấn mạnh  các cơ quan phải tổng hợp đầy đủ, chính xác mọi ý kiến góp ý của nhân dân. Cơ quan chủ trì soạn thảo - Bộ Tư pháp nghiên cứu, tiếp thu, giải trình nghiêm túc ý kiến của nhân dân để hoàn thiện dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi); công bố công khai việc tiếp thu, giải trình.  

Nói về phương pháp, hình thức lấy ý kiến, Phó Thủ tướng nêu rõ cần có cách làm thiết thực, hiệu quả, tiết kiệm, tránh trùng lắp, không in ấn quá nhiều giấy tờ, tài liệu không cần thiết; phát huy hiệu quả các phương pháp truyền thông; việc lấy ý kiến phải phù hợp với từng đối tượng...