Hút pod nơi công sở: Mối nguy bị xem nhẹ

“Văn phòng hóa” làn khói độc hại

Từng được xem như là một “phương án thay thế văn minh” cho thuốc lá điếu truyền thống đầy khói và tàn, vape/pod nhanh chóng chiếm được cảm tình của giới trẻ. Cũng như vape, pod là một tên gọi của các dòng thuốc lá điện tử với khả năng đốt được các dung dịch lỏng ở bên trong trở thành dạng khí để hút vào bên trong phổi.

Với thiết kế nhỏ gọn, hình dạng tương tự như một chiếc USB hoặc cây bút, đa dạng hương vị và lời quảng cáo “ít độc hại”, pod nghiễm nhiên trở thành một thứ “phụ kiện” thời thượng, một biểu tượng của lối sống hiện đại. Thế nhưng, sau vẻ ngoài hào nhoáng và những lời đường mật về sự “vô hại”, pod đang gieo rắc những mối nguy hiểm tiềm tàng, âm thầm phá vỡ những chuẩn mực vốn có của môi trường công sở.

Không khó để bắt gặp những hình ảnh “lén lút” nhưng ngày càng công khai của nhân viên văn phòng với chiếc pod trên tay. Từ nhà vệ sinh chật hẹp, góc cầu thang vắng người, thậm chí là ngay dưới bàn làm việc khi sếp không để ý hay trong những buổi “brainstorming” căng thẳng, làn khói mỏng tang, thoảng chút hương trái cây ngọt ngào đã trở thành một phần “bất đắc dĩ” của không gian làm việc.

Một nhân viên sáng tạo nội dung (content creator) tên H. tại một công ty truyền thông có tiếng ở Hà Nội cho biết: “Thuốc lá thường thì không dám hút trong phòng vì mùi khó chịu, bị sếp và đồng nghiệp nhắc nhở ngay. Nhưng pod thì khác, khói ít, lại có mùi thơm nên em thi thoảng vẫn… cho đỡ căng thẳng.

“Ban đầu phòng chỉ có mình em, cũng ngại. Cũng bị nhân sự nhắc, cũng sợ ạ. Nhưng lúc căng thẳng lại nhớ, lại thêm… pod. Em làm về sáng tạo mà. Giờ team e, có thêm 2 bạn nữa cũng dùng pod nên bọn em thấy bình thường. Kiểu quen ấy ạ…”, H. chia sẻ thêm.

Sự “vô hình” về mùi và khói của pod đã tạo ra một ảo giác về sự vô hại, khiến nó dễ dàng được chấp nhận một cách âm thầm và lan rộng trong môi trường công sở. Không còn những ánh mắt khó chịu vì khói thuốc, không còn những lời phàn nàn về mùi hôi ám ảnh, không còn tàn thuốc vương vãi, pod dường như đã “hợp thức hóa” việc hút thuốc ngay tại nơi mà lẽ ra phải là không gian làm việc trong lành và chuyên nghiệp (!?).

Ảo tưởng “vô hại” và hệ lụy khôn lường

Những lời quảng cáo hoa mỹ về pod như “ít độc hại hơn thuốc lá”, “giải tỏa stress hiệu quả”, “thể hiện cá tính” đã đánh trúng tâm lý của nhiều người trẻ. Họ tin rằng mình đang lựa chọn một giải pháp “văn minh” hơn, ít gây ảnh hưởng đến bản thân và những người xung quanh. Thế nhưng, sự thật lại phũ phàng hơn nhiều!

Theo Bộ Y tế, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là các sản phẩm thế hệ mới, không chứa nguyên liệu thuốc lá truyền thống, nhưng chúng hoạt động bằng cách làm nóng dung dịch chứa nicotine hoặc các hương liệu hòa tan trong propylene glycol hoặc glycerin. Trong dung dịch thuốc lá điện tử, ít nhất có 60 hợp chất hóa học, cùng nhiều chất độc hại khác phát sinh trong khói khí mà sản phẩm này tạo ra.

Báo cáo năm 2023 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định: “Pod không an toàn. Hơi từ thuốc lá điện tử chứa nicotine và hàng loạt các chất phụ gia độc hại, bao gồm cả những kim loại nặng và các hợp chất gây ung thư tiềm ẩn. Chúng gây ra những tác động tiêu cực đến hệ hô hấp, tim mạch, thần kinh và đặc biệt gây nghiện cao, nhất là ở giới trẻ có não bộ còn đang phát triển”.

Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA) còn chỉ ra rằng những người thường xuyên sử dụng vape/pod có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và hô hấp cao hơn đáng kể so với những người không sử dụng bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào. Điều này bác bỏ hoàn toàn quan niệm sai lầm về sự “vô hại” của vape/pod!

Đặc biệt, trong môi trường công sở kín (nhất là khi phòng đóng kín, bật điều hòa), tác hại của pod không chỉ dừng lại ở người sử dụng. Một số bác sĩ chuyên khoa hô hấp cho biết, việc hút pod trong không gian kín như văn phòng cũng sẽ biến những người xung quanh thành đối tượng hút thuốc lá thụ động. Hơi thở ra từ người hút pod vẫn chứa các hạt siêu mịn và các chất độc hại, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của đồng nghiệp.

Nhiều bác sĩ chuyên khoa hô hấp cho biết, không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe. Bên cạnh đó, các chất hóa học trong tinh dầu thuốc lá điện tử nhằm tạo mùi, tạo khói và tạo cảm giác sảng khoái sau khi hút được phả ra ngoài môi trường có thể chứa kim loại nặng (chromium, nickel...). Các chất này sẽ không mất đi mà vào cơ thể con người qua làn khói, có thể là nơi khởi phát ung thư giống như Acrolein khi được hít sâu vào phổi (một chất sinh ra do sự phân hủy glycerin ở nhiệt độ cao).

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong khói thuốc lá điện tử vẫn chứa formaldehyde, benzene và nitrosamines (chất đặc biệt có trong thuốc lá và gây ung thư), acetaldehyde và các chất gây ung thư khác. Vì vậy, người hít phải khói thuốc lá điện tử thụ động cũng giống như người hút trực tiếp đều có nguy cơ mắc hơn 25 loại bệnh. Nặng nề nhất như: Ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… Hay các vấn đề sẽ ảnh đến chất lượng cuộc sống: Vô sinh, liệt dương, bệnh lý răng miệng, bệnh lý đại tràng, dạ dày,…

Vape, pod hay các loại thuốc lá thế hệ mới nói chung là những sản phẩm đang thu hút giới trẻ bởi sự tiện lợi và các quảng cáo lôi cuốn. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng dù không đốt cháy như thuốc lá truyền thống, nhưng các sản phẩm này vẫn chứa nhiều chất độc hại, có thể gây nghiện và tác động xấu đến sức khỏe. Chính vì vậy, theo các chuyên gia, việc tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng về các tác hại của thuốc lá thế hệ mới là điều vô cùng cần thiết.

Ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, trong đó nêu rõ: Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội và giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể.

Với việc thông qua Nghị quyết này, Việt Nam sẽ là quốc gia cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Nhóm các quốc gia cấm các sản phẩm này có số lượng ngày càng tăng, và hiện có khoảng 40 quốc gia, bao gồm 5 quốc gia trong ASEAN (Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei và Campuchia).