Hệ thống TAND các cấp đã đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cải cách tư pháp

Báo cáo đã nêu bật kết quả công tác của TAND các cấp đã đạt được như: Thực hiện tốt nhiều chỉ tiêu của Quốc hội đề ra; triển khai thi hành Hiến pháp; đảm bảo tranh tụng tại phiên tòa, không xét xử oan người không phạm tội và bỏ lọt tội phạm…

Đặc biệt, Báo cáo của Chánh án TANDTC chỉ rõ, TANDTC đã có nhiều biện pháp mạnh siết chặt kỷ luật công vụ, nâng cao chất lượng xét xử cũng như đạo đức nghề nghiệp của Thẩm phán. Bên cạnh đó, Chánh án TANDTC nhấn mạnh việc TAND triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013 và thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp theo các Nghị quyết, kết luận của Đảng.

Theo Báo cáo, trước đó, tại Hội nghị triển khai công tác TAND năm 2014, TANDTC đã tổ chức quán triệt các nội dung mới của Hiến pháp năm 2013, mà trọng tâm là các quy định liên quan tới chức năng, nhiệm vụ và các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của TAND. Các Tòa án tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp mà Nghị quyết 49-NQ/TW đề ra, tập trung vào việc nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, chú trọng làm tốt việc tranh tụng tại phiên toà.

 Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình trình bày Báo cáo công tác Tòa án năm 2014. Ảnh: TTXVN

Dưới sự chỉ đạo của TANDTC, Toà án các cấp đã triển khai sâu rộng việc nâng cao chất lượng tranh tụng tại các phiên toà (bao gồm các phiên tòa xét xử hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh tế, lao động, hành chính). Qua theo dõi, báo cáo của các Tòa án địa phương cho thấy, hầu hết các phiên tòa xét xử đều thực hiện tranh tụng; đảm bảo cho những người tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của họ. Đồng thời để nâng cao chất lượng tranh luận tại phiên toà, Hội đồng xét xử (HĐXX) ngoài việc xây dựng tốt kế hoạch xét hỏi và tranh luận, đã đảm bảo cho các bên trình bày hết ý kiến của mình về những vấn đề liên quan tới việc giải quyết vụ án, đặc biệt là đảm bảo quyền của bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác bình đẳng trong việc đưa ra chứng cứ, yêu cầu và tranh luận dân chủ trước phiên tòa. Từ đó, các phán quyết của Toà án căn cứ chủ yếu vào kết quả tranh tụng tại phiên toà và trên cơ sở xem xét toàn diện, khách quan các chứng cứ của vụ án.

Đồng thời, trong năm qua, TAND các cấp đã phối hợp với VKS cùng cấp tổ chức 3.814 “Phiên tòa rút kinh nghiệm” (tăng 1.173 phiên tòa, chiếm 44,4% so với năm 2013); thông qua việc tổ chức các phiên tòa này đã giúp các Thẩm phán, Kiểm sát viên tích lũy thêm kinh nghiệm thực tiễn, đảm bảo các phiên tòa đều được diễn ra khách quan và đúng quy định của pháp luật. Tất cả các phán quyết của Tòa án chủ yếu căn cứ vào kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa và trên cơ sở xem xét đầy đủ chứng cứ, ý kiến của Kiểm sát viên, Luật sư, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác. Chính vì vậy, chất lượng xét xử, giải quyết các loại án tiếp tục được bảo đảm, tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán giảm hơn cùng kỳ năm trước 0,1%, đáp ứng được yêu cầu Nghị quyết số 63/2013/QH13 đề ra.

Để đảm bảo cho việc áp dụng đúng, thống nhất các quy định của pháp luật trong việc xử phạt tù nhưng cho bị cáo hưởng án treo, phát huy đúng ý nghĩa của chế định này, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành Nghị quyết số 01/2013/NQ-HĐTP ngày 6/11/2013 về hướng dẫn áp dụng Điều 60 của BLHS. Bên cạnh đó các Tòa án cấp phúc thẩm, giám đốc thẩm cũng đã giám sát chặt chẽ đối với việc áp dụng pháp luật trong trường hợp cho hưởng án treo, nên việc xem xét cho hưởng án treo đã được các HĐXX cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo có căn cứ pháp luật.

Năm 2014, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ Tòa án các cấp tiếp tục được bổ sung, kiện toàn, nhất là đối với cán bộ có chức danh tư pháp, cụ thể: Các Toà án đã tuyển dụng mới 1.463 cán bộ, công chức; có 196 Thẩm phán trung cấp và sơ cấp được bổ nhiệm mới. Đối với số biên chế thiếu (263 người) chủ yếu là do số cán bộ công chức nghỉ hưu, thôi việc, chuyển công tác… chưa kịp tuyển dụng do công tác này đòi hỏi phải được tiến hành một cách chặt chẽ, đúng quy định và phải mất một thời gian nhất định. Tuy nhiên, qua theo dõi, các đơn vị thiếu cũng đã có kế hoạch nhận hồ sơ, có đơn vị đã tổ chức thi tuyển và dự kiến chậm nhất đến hết tháng 11/2014 sẽ tuyển dụng đủ số biên chế được giao.

Đối với số lượng Thẩm phán còn thiếu ở các Tòa án địa phương, do thời gian qua thực hiện quy định mới của Hiến pháp 2013, thẩm quyền bổ nhiệm Thẩm phán được trao cho Chủ tịch nước thực hiện nên cần có thời gian xây dựng, thống nhất quy trình, thủ tục trong việc chuẩn bị hồ sơ trình Chủ tịch nước bổ nhiệm. Cho đến nay, quy trình, thủ tục đã được thống nhất và dần đi vào nề nếp, đồng thời trong thời gian qua và sắp tới đây, công tác đào tạo nghiệp vụ xét xử được đẩy mạnh và tăng cường nên đến hết năm 2015 có thể bổ sung đủ số lượng Thẩm phán Tòa án các cấp mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phân bổ; khắc phục tình trạng thiếu cán bộ, Thẩm phán được phân bổ.

Với việc quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Quốc hội, hoạt động của TAND đã có nhiều chuyển biến tích cực trên tất cả các mặt công tác, về cơ bản TAND đã hoàn thành hầu hết các yêu cầu, chỉ tiêu mà Nghị quyết số 37, 63, 69 đề ra liên quan tới công tác giải quyết, xét xử các loại vụ án; công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; công tác xây dựng pháp luật và hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật; công tác thi hành án hình sự; công tác tổ chức cán bộ và triển khai thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp.

Tuy nhiên, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cũng thẳng thắn nhìn nhận, một số chỉ tiêu mặc dù chưa đạt 100% so với yêu cầu của Quốc hội, nhưng trong các lĩnh vực công tác này đã có nhiều chuyển biến tích cực, tiến bộ. Trong thời gian tới, TAND sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả các mặt công tác của Tòa án, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp nói chung và yêu cầu của các Nghị quyết của Quốc hội nói riêng.