Địa chỉ đỏ giáo dục sự đoàn kết, sức mạnh dân tộc khi về Sầm Sơn

Nằm ngay bên cửa sông Mã đổ ra cửa Lạc Hới, Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc hiện ra sừng sững với con tàu bằng đá, những bức phù điêu được tạc khéo léo thể hiện sự đoàn kết, vượt qua mưa bom, bão đạn của dân tộc Việt Nam chiến thắng kẻ thù.

Năm 1954, thực hiện chủ trương của Đảng, Bác Hồ, hàng chục nghìn đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc để học tập, rèn luyện sau đó trở lại chiến trường miền Nam vì mục tiêu thống nhất đất nước, xây dựng quê hương khi hòa bình. Cảng Hới là một trong những điểm cấp bến của chuyến tàu đầu tiên.

Năm 2014, đáp ứng nguyện vọng của các cựu cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc xây dựng tại Cảng Hới một công trình có tính biểu tượng, ghi dấu sự kiện lịch sử quan trọng, ý nghĩa, đồng thời là nơi kết nối các thế hệ, giáo dục truyền thống, nêu cao tinh thần đại đoàn kết - cội nguồn sức mạnh, động lực to lớn và vững bền trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước, tỉnh Thanh Hóa đã giao cho các cơ quan chức năng lập quy hoạch, khảo sát, thu thập hồ sơ, tài liệu. Tháng 8/2022 các hạng mục khu lưu niệm được khởi công xây dựng trong sự hân hoan của người dân, cán bộ, chiến sĩ từng đặt chân tới nơi cửa biển này.

Năm 2024, đúng dịp kỷ niệm 70 năm chuyến tàu đầu tiên cập bến, Khu lưu niệm được khánh thành. Bao gồm, khu A có diện tích 13.580m2, gồm các hạng mục: tượng đài con tàu tập kết ra Bắc, nhà trưng bày hiện vật, đón tiếp, kết hợp chiếu phim tư liệu; phù điêu lớn hình cánh cung và công trình phụ trợ.

Khu B có diện tích 1.985m2, gồm ba lán trại, cây xanh cảnh quan và công trình phụ trợ, mô phỏng nơi ăn ở, sinh hoạt của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam. Ngoài ra còn có Con đường ký ức với chiều dài 1,1km, tuyến nhánh đại lộ Nam sông Mã đến khu B với chiều dài 665m, công viên chuyên đề diện tích 23.865m2...

Tượng đài con tàu tập kết ra Bắc thuộc phân khu A của dự án, được xem là điểm nhấn đắt giá cả về cảm quan nghệ thuật lẫn cảm xúc. Theo thiết kế, con tàu được làm bằng chất liệu bê tông cốt thép, có diện tích mặt bằng 3.200m2 với điểm cao nhất là mũi tàu, cao 12m.

Dưới chân tàu được thiết kế các khối đá lớn, điêu khắc hình những cuộn sóng vỗ vào thân tàu. Phía trong thân tàu được thiết kế cầu thang lên xuống.

Khu vực trong lòng tượng đài sẽ được bố trí như một bảo tàng thu nhỏ trưng bày các hiện vật và mô phỏng nội thất con tàu của Ba Lan, Liên Xô (cũ). Phần boong tàu được lắp hệ thống lan can để du khách và người dân đứng tham quan, ngắm cảnh...

Những nét chạm tinh tế, chân thực, sinh động trên bức phù điêu; những bức tượng lớn được điêu khắc từ đá đã tái hiện lại biết bao kỷ niệm thân thương, xúc động về tình đoàn kết, san sẻ, đùm bọc lẫn nhau của đồng bào hai miền Nam - Bắc, của đồng bào cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam với quân và dân Sầm Sơn nói riêng, Thanh Hóa nói chung trong những thời khắc đầy biến động của lịch sử.

Khi trở về với bãi biển xinh đẹp Sầm Sơn, người dân, du khách giờ đây đã có thêm một nơi cần tới là khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc - một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng và tinh thần yêu nước cho các thế hệ con người Việt Nam bất khuất, kiên cường.