Chủ tịch nước Tô Lâm: Tòa án cần tập trung xây dựng nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp

Sáng 14/6, tại Hà Nội Chủ tịch nước Tô Lâm đã làm việc với hệ thống TAND. Buổi làm việc được kết nối trực tuyến với hệ thống Tòa án các cấp trên toàn quốc.

Dự buổi làm việc có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC; lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương; cùng các cán bộ chủ chốt của TANDTC.

Trước buổi làm việc, Chủ tịch nước đã thăm Trung tâm giám sát và điều hành hoạt động TAND. Chủ tịch nước đánh giá đây là “bộ não số” của Tòa án, giúp việc quản lý, chỉ đạo các hoạt động của Tòa án được nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả; đồng thời nhấn mạnh đây là bước đi đột phá trong việc hiện thực hóa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về chuyển đổi số và trong triển khai các nhiệm vụ cải cách tư pháp, là bước quan trọng trong việc thực hiện cam kết quốc tế về xây dựng Tòa án điện tử, góp phần xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế được đánh giá cao

Theo báo cáo của TANDTC tại buổi làm việc cho thấy, số lượng các loại vụ việc mà Tòa án phải giải quyết bình quân những năm gần đây tăng khoảng 8%/năm với tính chất đa dạng, phức tạp nhưng các Toà án đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều giải pháp đột phá, sáng tạo nên chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc tiếp tục được đảm bảo và có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án được hạn chế ở mức thấp (dưới 1,5%), đáp ứng yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra.

Từ đầu năm công tác 2024 đến nay, mặc dù số lượng các loại vụ việc thụ lý tăng 39.635 so với cùng kỳ năm trước nhưng các Toà án đã giải quyết đạt tỷ lệ 62,68%; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Toà án là 0,82%, đáp ứng được yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra.

Việc giải quyết, xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội. Chất lượng tranh tụng được bảo đảm theo hướng thực chất, hiệu quả. Hình phạt mà Toà áp dụng đối với các bị cáo đảm bảo tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội.

Việc giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, vụ án hành chính bảo đảm khách quan, đúng pháp luật. Các Tòa án đã chú trọng công tác hoà giải trong giải quyết các vụ việc dân sự và tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện trong giải quyết các vụ án hành chính; khắc phục việc để các vụ việc quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật; làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan liên quan trong quá trình giải quyết vụ án; tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức phiên tòa.

Trong khi đó, việc tổ chức xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế được Đảng, Nhà nước và nhân dân đánh giá cao, dư luận đồng tình, ủng hộ. Đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước; chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có; áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.

Đối với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; các vụ án dư luận xã hội quan tâm, TANDTC đã tập trung chỉ đạo các Toà án tổ chức xét xử nghiêm minh, đảm bảo kịp thời, đúng tiến độ, đúng pháp luật; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án; đã xử nghiêm một số vụ án gây thiệt hại đặc biệt lớn, gây bức xúc trong xã hội, góp phần quan trọng vào công cuộc phòng, chống tham nhũng mà Đảng, Nhà nước và nhân dân đang quyết tâm thực hiện.

Về công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chuyển biến tích cựu, Phó Chánh án thường trực Nguyễn Trí Tuệ cho biết, trung bình hàng năm, TANDTC và TAND cấp cao phải giải quyết gần 15.000 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Lãnh đạo TANDTC đã đề ra nhiều giải pháp đột phá, chỉ đạo quyết liệt để bảo đảm tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; vì vậy, năm 2022, các Toà án đã giải quyết đạt tỷ lệ 62,4%; năm 2023, đã giải quyết đạt tỷ lệ 63,19%, vượt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội đề ra.

Việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện theo quy trình, thủ tục chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật. Trong quá trình giải quyết, các Tòa án đã tập trung rà soát, phân loại để xem xét, giải quyết các đơn sắp hết thời hạn kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đảm bảo không để các vụ việc quá thời hạn giải quyết theo quy định, chất lượng trả lời đơn được bảo đảm.

Bên cạnh đó, TANDTC cũng rất chú trọng tới các hoạt động công tác khác như: Nâng cao hiệu quả công tác hòa giải; tích cực tham gia xây dựng thể chế, tăng cường công tác xây dựng và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật; tích cực, chủ động trong công tác hợp tác quốc tế; đảm bảo tài chính ngân sách và cơ sở vật chất cho các Tòa án; tích cực triển khai các nhiệm vụ cải cách tư pháp;…

Cũng theo Phó Chánh án Nguyễn Trí Tuệ, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động Tòa án cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc.

Việc giải quyết các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng còn gặp khó khăn, vướng mắc như: Việc thu thập chứng cứ trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế gặp nhiều khó khăn, phức tạp, nhất là trong việc xác định tài sản có nguồn gốc tham nhũng bởi các hành vi tham nhũng thường diễn ra trong một khoảng thời gian dài mới bị phát hiện; việc phối hợp trong công tác phòng, chống tham nhũng và thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế giữa các lực lượng chức năng có lúc, có nơi còn thiếu đồng bộ, thiếu chặt chẽ, chưa kịp thời…

Tại buổi làm việc, đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương và Tòa án các cấp đã trao đổi, đóng góp ý kiến đối với báo cáo của TANDTC, đồng thời đưa ra những đề xuất, kiến nghị tâm huyết, cụ thể và thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống TAND.

Chất lượng, hiệu quả xét xử của các Tòa án ngày càng được nâng lên

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Tô Lâm nêu bật và đánh giá cao những thành tích mà hệ thống TAND đã đạt được thời gian qua, đồng thời nhấn mạnh, quá trình phát triển của Tòa án gắn liền với quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức TAND luôn đoàn kết đồng lòng, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, bám sát lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, nêu cao gương "Phụng công thủ pháp, chí công vô tư", đã hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, nhân dân tin cậy giao phó.

Chủ tịch nước khẳng định, chất lượng, hiệu quả công tác xét xử của các Tòa án ngày càng được nâng lên, góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường lành mạnh, ổn định cho sự phát triển của đất nước. Những đóng góp bền bỉ, thầm lặng của các thế hệ cán bộ, Thẩm phán đã làm nên truyền thống tốt đẹp của hệ thống Tòa án; luôn được Đảng, Nhà nước, nhân dân ghi nhận, trân trọng.

Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước về cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Tòa án các cấp đã chủ động đề ra nhiều giải pháp đột pháp để nâng cao chất lượng xét xử, đã có những bước phát triển mới trong thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp.

Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định, năm 2024 là năm tăng tốc để đến năm 2025 về đích thực hiện thắng lợi toàn bộ Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đồng thời chuẩn bị các công tác tổ chức đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng. Vì vậy, trọng trách của các Tòa án là tập trung thực hiện khẩn trương hơn yêu cầu cải cách tư pháp; những nhiệm vụ còn lại của nhiệm kỳ.

Để các mặt hoạt động của hệ thống Tòa án đạt kết quả tốt, Chủ tịch nước yêu cầu phải tập trung xây dựng nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp, pháp quyền, góp phần xây dựng thành công Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Tiếp tục quán triệt đầy đủ, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; các nghị quyết của Trung ương; đặc biệt là Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Tập trung nâng cao chất lượng xét xử, tuyệt đối không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; hạn chế, tiến tới không để xảy ra các bản án bị hủy, bị sửa do lỗi chủ quan. Nâng cao chất lượng, tính khả thi, chính xác của các phán quyết, nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế.

Chủ tịch nước yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ Thẩm phán thực sự trong sạch, thanh liêm, chính trực, đặt lợi ích chung của đất nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tố chức, cá nhân lên trên hết, trước hết. Chất lượng của cán bộ tư pháp quyết định rất lớn, thậm chí có tính quyết định cao nhất đối với chất lượng bản án, cuối cùng là chất lượng của nền tư pháp.

Việc xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự trong sạch, có bản lĩnh chính trị vững vàng, thượng tôn pháp luật, giữ gìn bảo vệ pháp luật, không thiên lệch, hết mực công tâm, không vì lợi ích riêng tư là yếu tố căn cơ nhất.

Cùng với đó, Chủ tịch nước Tô Lâm cũng đề nghị tập trung giải quyết các vụ án, bảo đảm kịp thời, nghiêm minh, khách quan, công bằng, đúng pháp luật, nhất là những vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; chú trọng và thực hiện có hiệu quả việc thu hồi tài sản của Nhà nước bị chiếm đoạt, thất thoát...

Trong bối cảnh nước ta đang trải qua thời kỳ hội nhập sâu rộng như hiện nay, trong đó có nhiều lợi ích đan xen, Chủ tịch nước cho rằng cần phải đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế, đặc biệt là các hoạt động bảo vệ lợi ích của đất nước; thúc đẩy những thỏa thuận hợp tác cũng là biện pháp giúp mở rộng phạm vi giá trị pháp luật của Việt Nam.

Khẳng định Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn dành sự quan tâm, chăm lo, bảo đảm các điều kiện và nguồn lực xây dựng hệ thống Tòa án trong sạch, vững mạnh, Chủ tịch nước bày tỏ tin tưởng rằng, với nỗ lực, quyết tâm cao, hành động quyết liệt, hiệu quả, đề cao trách nhiệm nêu gương, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám nói, dám chịu trách nhiệm, đội ngũ cán bộ, Thẩm phán Tòa án các cấp sẽ vượt qua mọi thử thách, cám dỗ đời thường, giữ vững tâm sáng, công minh, chính trực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và sự kỳ vọng của nhân dân.

Phát biểu tại buổi làm việc, thay mặt lãnh đạo TANDTC, Chánh án Nguyễn Hòa Bình gửi lời cảm ơn Chủ tịch nước đã đánh giá cao những kết quả, thành tựu mà hệ thống Tòa án đạt được trong thời gian vừa qua, đặc biệt là những thành tựu đạt được trong cải cách tư pháp, hoàn thành những chỉ tiêu xét xử của Quốc hội, tham gia xây dựng thể chế, chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử, xây dựng đội ngũ cán bộ lớn mạnh, trong sạch.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết sẽ tiếp tục cùng nhau đoàn kết để khắc phục những khó khăn, tồn tại, hạn chế mà Chủ tịch nước đã chỉ ra. Phát huy những thành tựu đã đạt được và hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhất là việc xây dựng đội ngũ cán bộ kỷ cương, kỷ luật, trong sạch vững mạnh.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng cảm ơn đại diện các cơ quan, ban ngành của Đảng, Quốc hội,… thời gian qua đã phối hợp chặt chẽ với hệ thống Tòa án góp phần giúp hệ thống Tòa án hoàn thành tốt nhiệm vụ.