Từ cuối năm 2022 đến nay, do khô hạn kéo dài nên 7 xã vùng núi cao biên giới đặc biệt khó khăn vùng Lục Khu (Hà Quảng), rơi vào tình trạng thiếu nước nghiêm trọng.
Vùng Lục Khu, huyện Hà Quảng gồm 7 xã, với 68 xóm, 3.962 hộ, gần 18 nghìn đồng bào dân tộc H’Mông, Nùng sinh sống. Do địa hình cao nguyên, núi đá, lượng mưa ít, trên địa bàn không có sông, suối cung cấp nước nên từ xưa, nơi đây được mệnh danh là vùng đất “khát” ở Cao Bằng.
Để giải quyết vấn đề nước sinh hoạt và sản xuất cho đồng bào các dân tộc, giải pháp đã được thực hiện là đầu tư xây dựng nhiều hồ, bể chứa nước mưa, để tích trữ nước phục vụ sinh hoạt của người dân.
Tỉnh Cao Bằng đã đầu tư 21 hồ trữ nước mưa, dung tích 3.000m3/1 hồ; 255 bể nước công cộng, mỗi bể từ 20-300m3 và hơn 10.000 bể lu, bể vuông trữ nước sinh hoạt cho các hộ gia đình.
Tuy nhiên, từ đầu năm 2023 đến nay, lượng mưa ít đã khiến các hồ, bể chứa nước cạn kiệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.
Bà Hoàng Thị Lỵ, xóm Thin Tẳng, xã Mã Ba, huyện Hà Quảng buồn rầu cho biết, trời không mưa, 2ha trồng cây ngô của gia đình đã khô héo, còi cọc. Gia đình đang xới lại từng hốc để trồng thêm những hạt giống ngô bên cạnh cây ngô đang còi cọc, đã khô héo và hy vọng trời mưa giúp cây trồng sinh trưởng, bù đắp phần nào thiệt hại do khô hạn.
Đồng chí Hoàng Văn Cương, Chủ tịch UBND xã Mã Ba chia sẻ: Tháng 3 - 4/2023, các bể công cộng, hồ vải địa trên địa bàn xã đã cạn hết nước. Bà con dùng xe máy chở can 20 lít, vượt 6 - 9km đường dốc núi nguy hiểm xuống chợ Nà Giàng, xã Ngọc Đào để chở nước. Hơn 200 ha ngô của xã bị héo, cháy gần chết, bà con đang trồng dặm lại trên các diện tích ngô bị hỏng. Hiện nay đã quá vụ, nếu cây trồng dặm có sinh trưởng năng suất cũng rất thấp.
Không riêng xã Mã Ba bị ảnh hưởng nặng nề vì khô hạn mà các xã khác còn khó khăn hơn như: Cải Viên, Thượng Thôn, Hồng Sỹ, bà con phải đi xa 20 - 30 km để lấy nước sinh hoạt.
Bàn về các giải pháp hỗ trợ cho bà con Lục Khu, ông Phạm Xuân Tùng, Chủ tịch UBND huyện Hà Quảng cho biết: UBND huyện đã dùng xe téc, xe tải chở nước cho bà con, từ ngày 22 - 27/4 đã chuyển 220 m3 nước đến 28 xóm/1.500 hộ dân cho đến khi trời mưa to có nước. Giải pháp lâu dài, huyện huy động, bố trí các nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia và các nguồn vốn khác để tiếp tục đầu tư bổ sung thêm công trình trữ nước, cấp nước cho vùng Lục Khu giai đoạn 2021 - 2025. Dự kiến đến hết năm 2025, sẽ có thêm 28 hồ vải địa và 8 bể nước công cộng với dung tích hàng trăm m3 nước, giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt.
Thực tế thiếu nước sinh hoạt và sản xuất tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng Lục Khu, huyện Hà Quảng rất cần sự chung tay, phối hợp, giúp đỡ của các nhà khoa học, nguồn vốn đầu tư và phương tiện, nhân lực, kinh phí để giải quyết vấn đề nước sinh hoạt, sản xuất của đồng bào khi thời tiết tiếp tục khô hạn, ít mưa như hiện nay.