Bộ trưởng Bộ GTVT giải trình nhiều vấn đề nóng liên quan đến trạm BOT

Trả lời các câu hỏi của đại biểu về thu phí không dừng, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, thu phí không dừng là công nghệ mới, cần ứng dụng để giúp việc đi lại và nộp thuế phí của người dân được tiện lợi, công khai, minh bạch. Chính phủ đã triển khai ứng dụng công nghệ này từ năm 2015, tuy nhiên trong quá trình triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, do thói quen của người dân, vận hành gặp sơ suất kỹ thuật.

Năm 2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết giao Chính phủ đến năm 2019 phải triển khai xong việc này. Tuy nhiên, với số lượng làn đường lớn, Bộ đã không đáp ứng được theo đúng tiến độ Nghị quyết đề ra. Đến năm 2019, các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng. Song, vì vấn đề tái cơ cấu của Tổng Công ty Đường cao tốc nên chậm tiến độ.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến ngày 30/6, toàn bộ các trạm BOT trừ trạm của Tổng Công ty Đường cao tốc phải lắp đầy đủ trạm thu phí không dừng ở các làn. Đến 31/7 sẽ hoàn thành toàn bộ lắp các trạm thu phí đầy đủ ở tất cả các làn đường.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải nêu rõ, Bộ triển khai thành công thí điểm chỉ thu phí không dừng trên tuyến Hà Nội - Hải Phòng làm cơ sở mở rộng cho các tuyến cao tốc khác. Tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống. Tiếp tục chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, kịp thời khắc phục các lỗi trong quá trình vận hành hệ thống. Thực hiện đúng quy định Hợp đồng BOT đã ký, cho phép các dự án được áp dụng mức phí theo lộ trình trong Hợp đồng trong năm 2022…

Đại biểu Nguyễn Anh Trí – Hà Nội tranh luận: Bộ trưởng đã hứa đến cuối 2019 sẽ hoàn thành thu phí không dừng tại các trạm nhưng đến nay 2022 vẫn chưa xong?

Đại biểu cũng bày tỏ vui mừng khi Phó Thủ tướng Lê Văn Thành có chỉ đạo đến ngày 31/7 nếu không hoàn thiện thu phí sẽ xả trạm, đề nghị Bộ trưởng cho biết thực hiện nội dung này ra sao?

Đại biểu  Nguyễn Thị Phú Hà đề nghị Bộ trưởng biết: thực hiện BOT phát sinh thêm trạm thu phí không dừng, vậy Bộ trưởng đã có kế hoạch điều chỉnh vốn phát sinh hay không? Nếu như vì thế đến 31/7 mà chưa hoàn thành lắp đặt trạm thu phí không dừng phải xả trạm thì ai chịu trách nhiệm những tổn thất đó?

Còn đại biểu Nguyễn Lân Hiếu chất vấn, Bộ trưởng vừa khẳng định trạm BOT khi hoàn vốn sẽ bỏ trạm. Ngày 22/4/2020, Bộ trưởng đã có văn bản trả lời về việc dỡ bỏ trạm thu phí Bắc Thăng Long-Nội Bài trên đường Võ Văn Kiệt, trạm thu phí mà dân rất bức xúc vì đặt không đúng. Công văn trả lời là dỡ bỏ nhưng đến nay vẫn thu phí. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng trả lời và hỏi thêm "vậy lời hứa của Bộ trưởng" cần được giám sát ra sao?

Trả lời các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thế cho biết: Về ý kiến đại biểu trí, theo như đề án trình Chính phủ đến 2019 ít nhất mỗi trạm phải có 2 làn thu phí không dừng. Lý do việc dán thẻ, nếu dán không được nhiều việc đi trên những làn đường này khó khăn. Nhưng đến nay chúng ta mới đạt được 3,2 triệu ô tô, là thời điểm chín muồi để làm việc này. Hiện cũng đã đủ mỗi trạm 2 làn xe theo đề án trình. Tuy nhiên, 28 trạm của Tổng Công ty Đường cao tốc Việt Nam (VEC) mới hoàn thành việc ký hợp đồng.

Thời điểm đó Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, tiếp đến là Phó Thủ Tướng Lê Minh Khái cũng đã có ý kiến chỉ đạo về vấn đề này nhiều lần. Chính phủ căn cứ vào cam kết của VEC là đến 31/7 phải xong, trạm nào không xong phải xả trạm. Trạm nào xong vẫn cho thu bình thường.

Về câu hỏi, có lợi ích nhóm trong BOT không? Bộ trưởng cho biết, đây là dự án liên quan đến người dân, rất nhạy cảm, Bộ Công an cũng quan tâm. Đến nay Bộ vẫn chưa phát hiện lợi ích nhóm liên quan đến lĩnh vực này giữa cơ quan nhà nước cấu kết với các nhà đầu tư để trục lợi.  Nếu có vấn đề gì bên trong thì cá nhân nào thực hiện sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Liên quan đến ý kiến đại biểu Nguyễn Lân Hiếu vì sao vẫn thu phí dự án trạm thu phí Bắc Thăng Long- Nội bài, Bộ trưởng cho biết, đây là trạm gây nhiều bức xúc cho người dân. Bộ GTVT  đã có phương án để kết thúc trạm BOT này. Thời điểm mà Bộ trưởng có văn bản trả lời đại biểu Nguyễn Lân Hiếu là doanh thu BOT đang tốt, nhưng vừa qua do dịch bệnh, doanh thu DN giảm nên rất khó khăn. Trước đây chúng ta ký hợp đồng cũng có điều khoản đối với những dự án còn khó khăn phải có điều chỉnh để đảm bảo hài hòa. Do đó trạm Bắc Thăng Long-  Nội Bài thời điểm trả lời đại biểu là sắp hoàn vốn, nhưng sau đó do dịch bệnh nên giảm.

Bộ trưởng cho biết sẽ rà soát để điều chỉnh hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân, DN, chứ cá nhân ông không có lợi ích gì ở đây cả.

Về tranh luận đề nghị Bộ trưởng nói rõ bao giờ dừng thu phí ở trạm BOT Bắc Thăng Long của đại biểu, Bộ trưởng cho hay, trạm BOT Thăng Long chỉ có hai giải pháp: giám sát và cho các nhà đầu tư thu đủ hoàn vốn thì bỏ trạm; phương án thứ hai là kết thúc ngay thì chúng ta bù lại 1 phần vì theo hợp đồng đã ký, đến thời điểm này chưa thu hết toàn bộ để hoàn vốn thì chúng ta phải có giải pháp.

"Trong 14 dự án đang triển khai đều có những vướng mắc tương tự và hiện đang trình lên Quốc hội, nếu chúng ta không có nguồn lực thì không thực hiện được nên mong Quốc hội ủng hộ đề xuất của Chính phủ để giải quyết vấn đề", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể bày tỏ.