Tòa án chủ động, quyết tâm cùng cả nước gỡ “Thẻ vàng” IUU:Bài 3: Tiên phong, đổi mới, sáng tạo trong tuyên truyền chống khai thác IUU

Phiên tòa giả định chống khai thác IUU đầu tiên trên cả nước

Ngay sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị 32/CT-TW ngày 10/4/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản (Chỉ thị 32); thực hiện nhiệm vụ chính trị TANDTC giao, Báo Công lý đã tích cực, chủ động nghiên cứu, quán triệt thực hiện Chỉ thị 32.

Đồng thời, theo nhiệm vụ, chức năng và tôn chỉ mục đích của mình, Ban Biên tập Báo Công lý đã triển khai đến các Phòng chuyên môn, Văn phòng đại diện, Phóng viên thường trú theo tình hình thực tế tại các địa phương, đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền thực hiện Chỉ thị 32 và quy định của pháp luật về đánh bắt thủy sản với nhiều hình thức khác nhau, đảm bảo hiệu quả cao nhất.

Báo Công lý đã có sáng kiến tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về chống khai thác IUU thông qua hình thức phiên tòa giả định. Thực hiện sáng kiến này, Báo đã xây dựng kế hoạch phối hợp chặt chẽ với TAND các tỉnh, thành phố; TAQS các Quân khu và lực lượng chức năng có liên quan để tổ chức tuyên truyền.

Báo Công lý đã phối hợp với Ban cán sự đảng TAND tỉnh Sóc Trăng (cũ), Ban Nội chính Tỉnh ủy – Đảng ủy BĐBP tỉnh – Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng (cũ); Thị ủy - UBND thị xã Vĩnh Châu (cũ), Huyện ủy - UBND huyện Trần Đề và Cù Lao Dung (cũ) tổ chức 3 phiên tòa giả định, tuyên truyền pháp luật về chống khai thác IUU lần lượt diễn ra từ ngày 28/5/2024 đến 30/5/2024. Đây là những phiên tòa giả định tuyên truyền pháp luật về chống khai thác IUU đầu tiên trên cả nước.

Ba phiên tòa giả định tập trung xét xử về các tội: “Hủy hoại nguồn lợi thủy sản”; “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”; “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” theo các Điều 242, 244 và 348 của Bộ luật Hình sự, đã thu hút sự tham dự của hàng trăm cán bộ, hội viên, đoàn viên và ngư dân.

Kịch bản xét xử các phiên tòa giả định được mã hóa, xây dựng công phu, bám sát tình hình thực tế và thực tiễn đánh bắt thủy sản của địa phương.

Sau phần xét xử giả định, ban tổ chức tiến hành tọa đàm tuyên truyền pháp luật và giải đáp khó khăn, vướng mắc của ngư dân trong quá trình đánh bắt thủy sản. Đồng thời, Báo Công lý đã trao hàng trăm suất quà hỗ trợ cho ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển.

Với phương pháp tuyên truyền trực quan, sinh động, dễ hiểu, vừa có tác dụng răn đe, phòng ngừa; vừa có hiệu quả cao trong giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân, ba phiên tòa giả định đã nhận được sự đánh giá rất cao của Tỉnh ủy – HĐND – UBND tỉnh Sóc Trăng (cũ); sự đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân.

Lan tỏa sâu rộng

Ba phiên tòa giả định về chống khai thác IUU được Báo Công lý phối hợp với Ban cán sự đảng TAND tỉnh Sóc Trăng (cũ) và các cơ quan thức hiện đã tạo sức lan tỏa sâu rộng trên cả nước và là điểm nhấn “đột phá” trong công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về phòng, chống khai thác IUU.

Nhiều địa phương, đơn vị trên cả nước đã tổ chức phiên tòa giả định chống khai thác IUU để tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức pháp luật cho ngư dân.

Ngày 14/9/2024, tại Đồn Biên phòng Gành Hào (huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu cũ), Ban Nội chính Tỉnh ủy Bạc Liêu (cũ) phối hợp cùng TAND tỉnh Bạc Liêu (cũ) và các cơ quan liên quan tổ chức phiên tòa giả định tuyên truyền chống khai IUU.

Phiên tòa giả định xét xử về tội “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”, theo quy định tại khoản 2 Điều 348 Bộ luật Hình sự. Phiên tòa giả định đã thu hút đông đảo ngư dân trên địa bàn và tạo sức lan tỏa sâu rộng.

Tại chương trình, Báo Công lý đã vận động và trao tặng 50 suất học bổng cho 50 em học sinh là con em ngư dân.

Ngày 15/10/2024, tại trụ sở UBND xã Đức Trạch (huyện Bố Trạch cũ) TAND tỉnh Quảng Bình (cũ); Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh - Văn phòng UBND tỉnh Quảng Bình (cũ), UBND huyện Bố Trạch (cũ) phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức phiên tòa giả định tuyên truyền chống khai thác IUU. Phiên tòa giả định đã thu hút hàng trăm chủ tàu, thuyền trưởng, máy trưởng tại các địa bàn ven biển tỉnh Quảng Bình (cũ) đến theo dõi.

Nội dung phiên tòa giả định, Tòa án tiến hành xét xử vụ án đối với hành vi tháo gỡ thiết bị giám sát hành trình, tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép sang vùng biển nước ngoài để khai thác thủy sản... Đây là hành vi vi phạm về UU khá phổ biến.

Trong các ngày 18/8/2025, 20/8/2025 và 25/8/2025, lần lượt tại cảng cá Tắc Cậu (xã Bình An, tỉnh An Giang), Đồn Biên phòng Gành Hào (xã Gành Hào, tỉnh Cà Mau) và UBND xã Trần Đề (TP Cần Thơ), Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 chủ trì phối hợp với Báo Công lý, TAQS Quân khu 9, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy An Giang, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Cà Mau, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Cần Thơ tổ chức phiên tòa giả định tuyên truyền pháp luật về chống khai thác IUU cho ngư dân trên địa bàn.

Ba phiên tòa đã thu hút tổng cộng trên 1.500 đại biểu, cán bộ, hội viên, đoàn viên và ngư dân quan tâm, tham dự. Tại mỗi phiên tòa, ngoài được xem hội đồng xét xử diễn án trực quan, sinh động với các tình tiết, nội dung chân thực, sát thực tiễn… ngư dân còn tham gia tọa đàm, giải đáp pháp luật về IUU; đặc biệt là hành vi bị xử lý theo Nghị quyết 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TANDTC.

Qua tọa đàm, nhiều vấn đề ngư dân chưa rõ đã được giải đáp cặn kẽ. Cũng tại mỗi chương trình, ban tổ chức đã trao tặng hàng chục phần quà cho gia đình chính sách; tặng cờ Tổ quốc, ảnh Bác Hồ, túi thuốc cho ngư dân, chủ phương tiện.

Ông Nguyễn Văn Long (ấp 3, xã Gành Hào, tỉnh Cà Mau, chủ tàu cá BL 9635TS) cho biết, bản thân ông là chủ tàu cá, ông thường xuyên được các cơ quan chức năng tuyên truyền phổ biến chống khai thác IUU. Đồng thời, ông cũng luôn nhắc nhở các thuyền viên trên tàu cá nêu cao ý thức để tránh vi phạm.

"Tôi thấy phiên tòa đưa ra tình huống rất giống với thực tế. Thông qua phiên tòa, tôi nắm nhiều hơn các kiến thức, qua đó sẽ tuyên truyền lại cho bà con ngư dân khi tham gia đánh bắt trên biển".

Ông Phạm Quốc Sử - Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Cà Mau cho biết, việc các đơn vị phối hợp tổ chức giả định tuyên truyền, phổ biến pháp luật về chống khai thác IUU trên địa bàn xã Gành Hào nói riêng và tỉnh Cà Mau nói chung là rất phù hợp và hiệu quả.

Thẩm phán Đặng Đức Huyền - Phó Chánh án Tòa án Quân sự khu vực Quân khu 9 (Chủ tọa 3 phiên tòa giả định do BTL Vùng Cảnh sát biển chủ trì phối hợp cùng Báo Công lý, TAQS Quân khu 9, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Cần Thơ, Tỉnh ủy An Giang, Tỉnh ủy Cà Mau) nhận định, phiên tòa giả định là phiên tòa xét xử vụ án đã được biên tập và mã hóa các thông tin.

Thông qua phiên tòa giả định nhằm tuyên truyền, triển khai thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác chống khai thác IUU; cung cấp đến bà con ngư dân thông tin về một số hành vi bị nghiêm cấm trong khai thác thủy sản, cũng như chế tài của pháp luật đối với các hành vi này. Đây là cách làm rất hiệu quả của Báo Công lý và các đơn vị phối hợp, rất cần được nhân rộng và thường xuyên được tổ chức trong thời gian tới.