Xét xử đại án OceanBank: Nguyễn Xuân Sơn lĩnh án tử hình, Hà Văn Thắm chung thân

Theo cáo trạng truy tố, trong thời gian Nguyễn Xuân Sơn làm TGĐ OceanBank, Sơn cùng Hà Văn Thắm - CT HĐQT OceanBank đã thỏa thuận và thực hiện việc chi tiền “chăm sóc khách hàng” ngoài lãi suất hợp đồng huy động vốn theo số dư tiền gửi của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cũng như các Tổng công ty và Công ty con thuộc PVN.

Cuối năm 2010, Nguyễn Xuân Sơn được điều chuyển và bổ nhiệm làm Phó TGĐ PVN. Theo lời khai của Hà Văn Thắm, Sơn đã giới thiệu Nguyễn Minh Thu (thời điểm đó là Phó TGĐ OceanBank) lên giữ chức vụ TGĐ OceanBank thay Sơn đồng thời Sơn đề nghị Hà Văn Thắm giao cho Thu tiếp tục phụ trách công tác huy động vốn như Sơn đã làm với Thắm trước đó. Đề xuất này đã được Hà Văn Thắm đồng ý.

Nhằm thúc đẩy và phát triển khách hàng trong công tác huy động vốn, Thắm ra chủ trương chi ngoài lãi suất huy động vốn cho các khách hàng trên toàn hệ thống Ngân hàng Đại Dương.

Theo chủ trương, chỉ đạo của Hà Văn Thắm về việc chi trả lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng tiền gửi, Nguyễn Minh Thu cùng các Phó TGĐ đã chỉ đạo lãnh đạo các Khối nghiệp vụ thuộc Hội sở OceanBank và Giám đốc các chi nhánh/phòng giao dịch thực hiện chi lãi ngoài huy động bằng tiền Việt và Đô la Mỹ theo từng thời kỳ.

Trong thời gian từ năm 2010 - 31/11/2014, tổng số tiền OceanBank đã gây thiệt hại cho ngân hàng là gần 2.000 tỉ đồng.

Trong vụ án này, ngoài bị cáo Hà Văn Thắm còn có hàng chục bị cáo khác là lãnh đạo tại hội sở ngân hàng và lãnh đạo các chi nhánh, phòng giao dịch của OceanBank trên toàn hệ thống, lãnh đạo Công ty BSC cũng phải chịu trách nhiệm hình sự từ việc làm sai trái của Hà Văn Thắm.

Hội đồng xét xử tuyên án 

Theo đó, tại phiên tòa này, Hà Văn Thắm (SN 1972), nguyên Chủ tịch HĐQT OceanBank bị truy tố với 4 tội danh: “Tham ô tài sản”, “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” và tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Nguyễn Xuân Sơn (SN 1962), nguyên Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), nguyên TGĐ OceanBank bị đề cập xử lý 3 tội danh: “Tham ô tài sản”, “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” và tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Liên quan tới vụ án, 4 bị cáo mới bị truy tố (so với phiên tòa hồi tháng 2.2017) là Phạm Công Danh (SN 1965), Chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh; Hứa Thị Phấn, (SN 1947), đại diện nhóm cổ lớn ở Ngân hàng Đại Tín; Hoàng Thị Hồng Tứ (SN 1983), nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty BSC; Trần Văn Bình (1966), GĐ Công ty Trung Dung bị đưa ra xét xử về các tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” và “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”.

Trong vụ án này có tổng số 51 bị cáo bị VKSNDTC truy tố về các tội “Tham ô tài sản” theo quy định tại Điều 278 BLHS, “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” theo quy định tại Điều 179 BLHS, “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 280 BLHS và tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 165 BLHS.

Tại phiên tòa, cơ bản các bị cáo đều thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội của mình, biết ăn năn hối hận và tích cực phối hợp với cơ quan điều tra để vụ án nhanh chóng kết thúc.

Sau khi nghị án kéo dài, HĐXX TAND TP. Hà Nội cho rằng:

Về hành vi cho Công ty Trung Dung vay 500 tỷ đồng, HĐXX đánh giá hành vi của các bị cáo Hà Văn Thắm (cựu CT OceanBank), Nguyễn Văn Hoàn (cựu Phó TGĐ OceanBank), Hứa Thị Phấn (đại diện nhóm cổ đông của NH Đại Tín), Phạm Công Danh (cựu Chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh), Trần Văn Bình (cựu TGĐ Công ty Trung Dung) phạm tội Vi phạm các quy định cho vay. HĐXX cho rằng Hà Văn Thắm là chủ mưu, Hoàn là đồng phạm giúp sức tích cực. Phấn là đồng phạm tích cực, thụ hưởng khoản vay. Vì vậy cần xử phạt bị cáo Thắm và bị cáo Phấn hình phạt nghiêm khắc.

HĐXX tiếp tục cho rằng các bị cáo “thành khẩn”, có thái độ ăn năn. Bị cáo Danh, Bình là đồng phạm trong đó vai trò của Bình là thấp nhất.

Về hành vi lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt 69 tỉ thông qua Công ty BSC Việt Nam, HĐXX nhận định VKS truy tố là có căn cứ. Hà Văn Thắm là đồng phạm, giúp Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt toàn bộ số tiền trên. Nguyễn Văn Hoàn, Nguyễn Minh Thu, Phạm Hoàng Giang, Hoàng Thị Hồng Tứ là đồng phạm. HĐXX cũng cho rằng cần phải tuyên Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn ở mức hình phạt cao. Giang, Tứ là người làm công ăn lương, giữ vai trò thứ yếu, các bị cáo là người có hoàn cảnh éo le. HĐXX cho rằng áp dụng án treo với Tứ là thỏa đáng.

Các bị cáo trong phiên tòa sáng nay

Về hành vi cố ý làm trái quy định của nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng, HĐXX cho rằng OecanBank đã vi phạm quy định về kế toán, thống kê; vi phạm quy định về chế độ tài chính của OceanBank quy định trong từng thời kỳ. Vi phạm của các bị cáo đã vượt qua vi phạm quy định của Thông tư 02 nên không thể chỉ xử phạt vi phạm hành chính. Số tiền các bị cáo dùng để chi lãi ngoài là 1.576 tỷ đồng.

Việc làm này gây hậu quả gián tiếp tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, làm rối loạn thị trường tài chính, gây nguy cơ tăng lạm phát, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân... Hậu quả từ sai phạm của các bị cáo dẫn đến số tiền nói trên không thu hồi được, là một phần nguyên nhân dẫn đến lỗ lũy kế hàng năm. Ngân hàng Nhà nước phải đưa OceanBank vào dạng kiểm soát đặc biệt, sau đó phải mua lại OceanBank  với giá 0 đồng, gánh toàn bộ nghĩa vụ của OceanBank, làm tăng thêm gánh nặng cho Ngân sách nhà nước.

Hành vi chi vượt lãi suất cho tổ chức, nhưng thực chất là chi cho lãnh đạo những tổ chức  này. Trong số tiền 1.576 tỷ đồng, có hơn 246 tỷ đồng được chi cho Nguyễn Xuân Sơn, bị Sơn chiếm đoạt.

Hà Văn Thắm với tư cách là Chủ tịch OceanBank đã ra chủ trương về chi lãi ngoài, chỉ đạo việc chi lãi ngoài trên toàn hệ thống. Hà Văn Thắm phải chịu trách nhiệm chính về số tiền thiệt hại này.

HĐXX cũng cho rằng các bị cáo nguyên là TGĐ, Phó TGĐ OceanBank, các lãnh đạo phòng, ban tại Hội sở và 34 Giám đốc Chi nhánh phải liên đới chịu trách nhiệm về số tiền chi lãi ngoài nói trên.

Đối với các bị cáo là lãnh đạo OceanBank, sai phạm là một chuỗi mắt xích liên kết với nhau. Mỗi đơn vị và cá nhân của OceanBank đều tham gia vào quá trình đó, mức độ sai phạm và gây hậu quả khác nhau nhưng các bị cáo đều nhận thức được sai phạm của mình. HĐXX cũng cho rằng các bị cáo đều “ăn năn hối cải”, nhiều bị cáo tích cực phối hợp với cơ quan điều tra giúp sớm làm sáng tỏ vụ án. Đây là tình tiết giảm nhẹ.

Thấy cần phải xử bị cáo Thắm ở mức cao của khung hình phạt, kế đến là bị cáo Sơn, Thu, Thủy.

Với các bị cáo là lãnh đạo các phòng, ban Hội sở cũng đều là mắt xích tham gia vào quá trình sai phạm của OceanBank, các bị cáo đều làm theo chỉ đạo, không được hưởng lợi, các bị cáo có nhân thân tốt....  Hậu quả các bị cáo gây ra là nghiêm trọng nên cần áp dụng hình phạt tù là thỏa đáng.

34 bị cáo là cựu giám đốc Oceabank các chi nhánh có hành vi phạm tội nghiêm trọng, hậu quả để lại nặng nề. Hiện nay chính sách hình sự của nhà nước đối với tội này chưa thay đổi, không thể miễn trách nhiệm hình sự đối với một số bị cáo như đề nghị của các bị cáo, luật sư hay đề nghị của VKS.

Tuy nhiên, HĐXX cũng xem xét nhiều tình tiết giảm nhẹ của các bị cáo này như chỉ làm theo chỉ đạo, không được hưởng lợi, đã tự nguyện nộp tiền khắc phục hậu quả, đặc biệt trong số này còn có nhiều bị cáo vay, mượn, bán nhà bán cửa để khắc phục hậu quả. Các bị cáo cũng tích cực phối hợp với cơ quan điều tra để thu hồi số tiền khắc phục hậu quả. Một số bị cáo đã khắc phục được toàn bộ số tiền hậu quả, số bị cáo còn lại đã khắc phục được một phần thiệt hại.

HĐXX đánh giá các bị cáo khai báo thành khẩn, ăn năn hối cải, nhân thân tốt.

34 bị cáo này phạm tội với vai trò đồng phạm có vai trò thứ yếu, không được hưởng lợi, có nhiều tình tiết giảm nhẹ, không có tình tiết tăng nặng do vậy HĐXX quyết định áp dụng mức thấp nhất của khung hình phạt, chuyển sang hình phạt tù cho hưởng án treo, một số bị cáo được áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ.

Từ những phân tích trên, HĐXX TAND TP Hà Nội đã quyết định tuyên phạt các bị cáo mức án như sau:

Hà Văn Thắm – cựu Chủ tịch Oceanbank bị tuyên phạt chung thân về tội Tham ô tài sản; 20 năm tù về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; 18 năm tù về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và 19 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng hợp hình phạt cả 4 tội danh nêu trên, HĐXX sơ thẩm tuyên phạt Hà Văn Thắm mức án chung là chung thân.

Nguyễn Xuân Sơn – cựu Tổng giám đốc bị tuyên phạt mức án tử hình về tội Tham ô tài sản, tù chung thân về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản và 17 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng hợp hình phạt cả 3 tội danh, Nguyễn Xuân Sơn bị tuyên phạt mức án chung là tử hình.

Nguyễn Minh Thu – cựu Phó TGĐ Oceanbank bị tuyên phạt 9 năm tù về tội danh theo Điều 280 và 13 năm tù về tội danh quy định tại Điều 165. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội danh là 22 năm tù.

Với các tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và đồng phạm về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, Nguyễn Văn Hoàn – cựu Phó TGĐ Oceanbank bị tuyên phạt tổng mức án là 22 năm tù. Bị quy kết với vai trò đồng phạm giúp sức cho anh họ là Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Xuân Thắng bị xử phạt 36 tháng tù.

Lê Thị Thu Thủy – cựu Phó TGĐ Oceanbank bị tuyên phạt 6 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Cùng tội danh này, Vũ Thị Thùy Dương bị tuyên phạt 4 năm tù; Nguyễn Thị Nga bị tuyên phạt 42 tháng tù; Nguyễn Thị Thu Ba bị tuyên phạt 36 tháng tù; Đỗ Đại Khôi Trang bị tuyên phạt 36 tháng tù; Nguyễn Hoài Nam cũng bị tuyên phạt 42 tháng tù.

Đối với 34 bị cáo từng là Giám đốc, Phó Giám đốc các chi nhánh, phòng giao dịch của Oceanbank lần lượt bị tuyên phạt từ 18 tháng tù đến 30 tháng tù cho hưởng án treo về tội danh quy định tại Điều 165. Riêng 4 bị cáo là Nguyễn Quốc Trưởng, Phạm Xuân Hà, Nguyễn Phan Trung Kiên và Nguyễn Việt Hà bị áp dụng 24 tháng cải tạo không giam giữ.

Liên quan, Phạm Công Danh – cựu Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Tập đoàn Thiên Thanh bị tuyên phạt 14 năm tù về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của tổ chức tín dụng. Tổng hợp hình phạt với bản án 30 năm tù mà bị cáo này đang phải chấp hành, bị cáo Danh phải thi hành là 30 năm tù.

Cũng với tội danh như bị cáo Danh, Hứa Thị Phấn – cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Phát triển Phú Mỹ bị tuyên phạt 17 năm tù. Tiếp đến, Nguyễn Văn Bình – cựu TGĐ Công ty Trung Dung bị tuyên phạt 4 năm tù cũng về tội danh theo Điều 179. Và tổng hợp hình phạt với bản án bị cáo này đang phải chấp hành ở vụ án trước là 8 năm tù.

Với vai trò đồng phạm về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản với vị cáo Sơn, Thắm, Phạm Hoàng Giang – Giám đốc Công ty CP BSC Việt Nam bị tuyên phạt 4 năm tù và Hoàng Thị Hồng Tứ - cựu Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này cũng bị tuyên phạt 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.