Tự ý bỏ điều trị tuyến giáp khi mang thai, mẹ con sản phụ nguy kịch

Theo TS.BS Nguyễn Quang Bảy - Phụ trách Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân bị basedow đang điều trị nhưng cách đây gần 1 năm, khi phát hiện có thai đã tự ý bỏ thuốc mà không đi khám lại.

Ngày 24/9, chị C. được người nhà đưa đến bệnh viện trong tình trạng khó thở kèm phù 2 chi dưới, ho khạc đờm đục, đang mang thai tuần thứ 30. Kết quả siêu âm thai thấy có 1 thai, ngôi chưa ổn định, nặng 1,293g; các cơn co tử cung không rõ, siêu âm màng phổi thấy tràn dịch màng phổi 2 bên. Thai nhi có giai đoạn máy thưa, thiểu ối, nguy cơ thai chết lưu trong tử cung.

“Tình trạng của bệnh nhân hết sức nguy kịch. Chúng tôi đã nghĩ đến trường hợp, ở tình trạng sản phụ suy tim như thế này có thể gây tình trạng cơn bão giáp trạng. Nếu bệnh nhân lên cơn bão giáp trạng thì tỷ lệ tử vong là 99%. Muốn điều trị tốt cho mẹ thì lại ảnh hưởng đến con. Bệnh nhân khó thở mà suy tim, nếu cho dùng thuốc lợi tiểu lại thải nước làm giảm ối nuôi thai. Sản phụ này bị basedow nên hoocmon tuyến giáp sẽ qua nhau thai vào máu, vì thế thai nhi cũng gần như bị cường giáp, rất bé. Lúc đó, chúng tôi chỉ lựa chọn phương án điều trị tối ưu cho hai mẹ con”, BS Bảy cho hay.

Bệnh nhi hiện đã ổn định sau 10 ngày được chăm sóc tích cực. Ảnh: M.T

Các bác sĩ đã tiến hành cho sản phụ monitro liên tục, thở oxy, truyền thuốc chữa suy tim, thuốc hạ huyết áp, thuốc điều trị bệnh cường giáp… Sau 2 tuần điều trị, sản phụ đã tỉnh táo, ăn uống tốt, hết sốt, hết khó thở, đi lại nhẹ nhàng, chân hết phù; tình trạng ối ổn định.

Đến ngày 5/10, khi thai được 32 tuần tuổi, bệnh nhân chuyển dạ nên bác sĩ chỉ định mổ đẻ. Sau 30 phút thực hiện, kíp mổ đã lấy ra em bé nặng 1,6kg. Bé suy hô hấp mức độ trung bình nên được nằm lồng ấp, hồi sức sơ sinh.

Hiện tại, bệnh nhi đã ổn định và được ra khỏi lồng ấp, tự bú 25-30ml sữa/ bữa và đang tăng cân. Sau sinh, sản phụ tỉnh táo, tình trạng cường giáp ổn định, không sốt, không khó thở, chân không phù, đi lại nhẹ nhàng. Các chỉ số sinh tồn đã ổn định và hai mẹ con có thể xuất viện trong một vài ngày tới.

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp tăng sản xuất hormone tuyến là thyroxin và triiodothyronin. Tuyến giáp đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể. Trong cường giáp, lượng thyroxin của tuyến giáp quá nhiều trong cơ thể thúc đẩy sự trao đổi chất được tăng cao đến mức độ bất thường.

Khoảng 3 - 4% phụ nữ mang thai bị rối loạn chức năng tuyến giáp, chủ yếu là suy chức năng tuyến giáp. Các rối loạn này có thể tồn tại từ trước nhưng đa phần là xuất hiện sau khi thụ thai.

"Dù xuất hiện từ trước hay sau, nhưng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời thì đều có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho cả người mẹ và thai nhi", TS Bảy nhấn mạnh.

Theo TS Bảy, basedow là bệnh tuyến giáp cần điều trị định kỳ, kéo dài, với nguyên tắc không được bỏ thuốc giữa chừng vì nếu bỏ, phải quay lại điều trị từ đầu. Bệnh thường điều trị khoảng 2 năm, thuốc không đắt, được BHYT hỗ trợ chi trả. Nhưng đáng tiếc, rất nhiều bệnh nhân mắc basedow tự ý bỏ thuốc giữa chừng do điều trị khoảng 46 tuần, thậm chí 8 tuần đã thấy các triệu chứng ổn định.

Các bác sĩ khuyến cáo, phụ nữ bị cường giáp nếu đang điều trị thì phải điều trị khỏi, khi nào ngừng thuốc thì mới nên có thai. Nếu trong thời gian điều trị mà có thai thì phải gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và sử dụng thuốc hợp lý. Những người có nguy cơ bị cường giáp là những trường hợp có bệnh tuyến giáp từ trước, bướu cổ; trong gia đình có người thân bị bệnh tuyến giáp; lần trước có thai cũng bị tuyến giáp; những phụ nữ có tiền sử sảy thai, thai chết lưu không rõ nguyên nhân.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, mỗi năm, khoảng 10-12 ca sản phụ bị tuyến giáp đến điều trị trong tình trạng nguy kịch. Cách đây một tháng, Bệnh viện Bạch Mai cũng xử trí cho một sản phụ tại Vĩnh Phúc mắc basedow bị suy tim nặng, sinh con lúc 30 tuần.