TAQS hai nước Việt Nam-Hàn Quốc: Tăng cường trao đổi kinh nghiệm và hợp tác tư pháp

Trao đổi về tổ chức, hoạt động của TAQS hai nước

Thay mặt TAQS Trung ương, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hạnh, Phó Chánh án TANDTC, Chánh án TAQS Trung ương nhiệt liệt chào mừng Chuẩn tướng Heung Seok Kim và các thành viên, đồng thời chúc Đoàn thu được nhiều kết quả trong chuyến công tác.

Trong phần hội đàm, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hạnh đã giới thiệu với TAQS Hàn Quốc về tổ chức, hoạt động, thẩm quyền của TAQS Việt Nam. Theo đó, TAQS Việt Nam có 3 cấp Tòa án gồm: TAQS Trung ương; TAQS cấp quân khu; TAQS khu vực. Hệ thống TAQS nằm trong hệ thống TAND. Chánh án TAQS Trung ương là Phó Chánh án TANDTC. Việc áp dụng pháp luật của TAQS là thống nhất trong hệ thống pháp luật của Việt Nam; không có hệ thống luật riêng dành cho TAQS.

Hội đàm giữa TAQS Việt Nam và TAQS Hàn Quốc

Về thẩm quyền của các TAQS Việt Nam, TAQS có thẩm quyền xét xử những quân nhân tại ngũ bao gồm sĩ quan, hạ sĩ quan, binh sĩ và quân nhân chuyên nghiệp được quy định trong Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam; công chức quốc phòng bao gồm: những công dân được tuyển dụng vào phục vụ trong quân đội hoặc từ sĩ quan chuyển sang và do các đơn vị, doanh nghiệp quân đội trực tiếp quản lý theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam. Ngoài ra, công nhân quốc phòng, quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện diễn tập, dân quân tự vệ, những người được trưng tập làm nhiệm vụ quân sự do các đơn vị quân đội trực tiếp quản lý khi vi phạm đều bị TAQS xét xử. Những người ngoài các trường hợp trên, nếu người nào đó phạm tội liên quan đến bí mật quân sự hoặc gây thiệt hại đối với quân đội đều thuộc thẩm quyền xét xử của TAQS.

Quá trình xét xử, TAND và TAQS các cấp của Việt Nam đều hoạt động theo nguyên tắc đảm bảo pháp chế XHCN, mọi hoạt động tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành và tham gia tố tụng đều theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Tòa án đảm bảo thực hiện hai cấp xét xử sơ thẩm và phúc thẩm; Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. TAQS thực hiện xét xử kịp thời, công bằng, công khai; bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án; bảo đảm quyền bào chữa và tranh tụng trong xét xử…

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hạnh tặng biểu trưng TAQS Việt Nam cho Chuẩn tướng Heung Seok Kim

Về phần mình, Chuẩn tướng Heung Seok Kim, Chánh án Tòa án cấp cao các lực lượng vũ trang Bộ Quốc phòng Hàn Quốc bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với quân đội Việt Nam là một quân đội dũng cảm, mưu trí, đã chiến thắng nhiều kẻ thù hùng mạnh nhất thế giới. Hiện nay, hai nước Việt Nam- Hàn Quốc đang ngày càng đẩy mạnh hợp tác trên nhiều mặt, trong đó có những lĩnh vực liên quan đến quốc phòng và tư pháp. Giới thiệu về TAQS Hàn Quốc, Chuẩn tướng Heung Seok Kim đã khái quát thủ tục tố tụng tư pháp của TAQS Hàn Quốc trong việc điều tra, truy tố, xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền; quá trình xét xử áp dụng triệt để nguyên tắc suy đoán vô tội; bản án của TAQS cũng có thể bị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.

Hệ thống TAQS được tổ chức thành: lục quân, hải quân, không quân và được tổ chức riêng biệt; cả 3 lực lượng trên đều có TAQS riêng. Về các đối tượng bị xử lý theo thẩm quyền của TAQS Hàn Quốc là những sĩ quan, quân nhân, công chức trong quân đội… được quy định rõ trong luật. Hàn Quốc có BLHS riêng dành cho quân sự để xét xử các đối tượng thuộc thẩm quyền của TAQS; việc xét xử đối tượng là dân thường thì có BLTTHS.

Về quan hệ giữa các TAQS và TAND là hoàn toàn độc lập, mỗi hệ thống Tòa án có cơ cấu, tổ chức riêng. Thẩm phán TAND không thể chuyển sang TAQS và ngược lại. Tuy nhiên, trong thực tế nếu cần trao đổi thông tin, trao đổi nhân lực, kinh nghiệm xét xử thì TAQS và TAND ký biên bản ghi nhớ để hợp tác…

Nâng tầm quan hệ TAQS Việt Nam - Hàn Quốc

Điểm lại những nét chính của quan hệ hợp tác giữa TANDTC Việt Nam và TATC Hàn Quốc, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hạnh cho biết, vào năm 2008, TATC hai nước đã ký kết dự án tăng cường năng lực cho Trường Cán bộ Tòa án (nay là Học viện Tòa án) trị giá 3 triệu USD. Năm 2012, Dự án đã khánh thành Giai đoạn 1 và ký kết Dự án tăng cường năng lực Giai đoạn 2 trị giá hơn 9 triệu USD (dự kiến hoàn thành vào ngày 31/12/2016).

Năm 2013, TANDTC Việt Nam đã ký kết Thỏa thuận hợp tác với TATC Hàn Quốc và hai bên đang có những hợp tác rất hiệu quả; trong 5 năm (2011-2016) hai bên liên tục tổ chức nhiều đoàn đi thăm và làm việc qua lại lẫn nhau. Hiện nay, Việt Nam- Hàn Quốc đang đàm phán Dự án hợp tác dành cho TANDTC Việt Nam bằng vốn ODA dự kiến 1 triệu USD (thực hiện trong năm 2017-2018), đồng thời Hàn Quốc cũng đang hỗ trợ Học viện Tòa án Việt Nam xây dựng giáo trình, đào tạo giảng viên, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị và phát triển án lệ…

Về hoạt động giữa TAQS hai nước, năm 2009, Đoàn TAQS Việt Nam đã sang Hàn Quốc để học hỏi kinh nghiệm; năm 2012, 2103, Đoàn TAQS Việt Nam đã sang tham dự Hội nghị ngành Tư pháp quân sự tại Hàn Quốc và cử cán bộ tham gia khóa đào tạo ngắn hạn tại Hàn Quốc trong khuôn khổ dự án “Tăng cường năng lực Trường Cán bộ Tòa án”. Song song đó, các Đoàn TAQS cấp cao Hàn Quốc cũng đã có các chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm xét xử.

Đoàn đại biểu TAQS Hàn Quốc và TAQS Việt Nam chụp ảnh lưu niệm tại trụ sở TAQS Trung ương Việt Nam

Thảo luận tại buổi hội đàm, hai bên đã trao đổi để tìm hiểu sâu hơn về chế độ luật quân sự và hệ thống hỗ trợ luật pháp của hai nước; đặc trưng của chế độ luật quân sự, tình hình áp dụng; thực trạng tổ chức VKS và TAQS; đặc thù trong thủ tục điều tra của VKS Quân sự, thủ tục xét xử của TAQS… Ngoài ra, TAQS hai nước cũng đặt ra nhiều câu hỏi liên quan đến thực trạng tổ chức hỗ trợ luật pháp, giải thích luật trong quân đội; tiêu chuẩn áp dụng vào thực tế của hệ thống hỗ trợ pháp luật khi tiến hành công việc của tổ chức quân đội; quan hệ giữa TAQS và Tòa án dân sự…

Về hợp tác trong thời gian tới, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hạnh và Chuẩn tướng Heung Seok Kim cho rằng giai đoạn hiện nay, TAQS Việt Nam - TAQS Hàn Quốc đều đang tiến hành cải cách tư pháp theo hướng nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp, tinh giản bộ máy biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Mặc dù có những điểm khác nhau trong cơ cấu, tổ chức, hoạt động giữa TAQS hai nước, nhưng hai bên vẫn có sự tương đồng về thẩm quyền xét xử, về văn hóa và tập quán. Chính vì vậy, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hạnh, Phó Chánh án TANDTC, Chánh án TAQS Trung ương mong muốn TAQS hai nước tăng cường hợp tác, trao đổi kinh nghiệm và thảo luận tính cần thiết của biên bản ghi nhớ hợp tác giữa TAQS Việt Nam - Hàn Quốc. Mặt khác, hai bên cần nghiên cứu phương án mở rộng tham gia các hội nghị chuyên đề quốc tế hoặc tham gia hội thảo do TAQS hai nước tổ chức nhằm xây dựng tòa án và quân đội ngày càng chính quy, tinh nhuệ, vững mạnh, vì sự phát triển tốt đẹp, bền vững giữa hai quốc gia.

Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm, làm việc tại Việt Nam, Đoàn cán bộ cấp cao TAQS Hàn Quốc đã đến thăm TAND TP. Hà Nội, TAQS Quân khu 3 (Hải Phòng), đồng thời tham quan một số danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử như Phủ Chủ tịch, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, vịnh Hạ Long.