TAND khu vực 6 - Quảng Ninh: Hiện thực hóa mục tiêu tư pháp công bằng, minh bạch, gần dân

PV: Sau khi sắp xếp lại hệ thống TAND hai cấp tại Quảng Ninh, đặc biệt là việc thành lập TAND khu vực 6, cơ cấu tổ chức, nhân sự và quy trình hoạt động có những điểm mới nổi bật nào so với trước đây?

Chánh án Vũ Thị Thanh Phương: Thực hiện Nghị quyết số 81/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập TAND cấp tỉnh, TAND khu vực, quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của TAND cấp tỉnh, TAND khu vực. Sau khi sắp xếp lại hệ thống TAND hai cấp tại Quảng Ninh, TAND khu vực 6 - Quảng Ninh kế thừa quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của các TAND cấp huyện: Hải Hà, Móng Cái giúp tinh gọn bộ máy, thống nhất đầu mối lãnh đạo, quản lý.

Cơ cấu tổ chức được kiện toàn, phân công nhiệm vụ rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời hạn, bảo đảm tính chuyên nghiệp và nâng cao tính chủ động của cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Quy trình hoạt động được đổi mới theo phương thức tăng cường phân công hồ sơ ngẫu nhiên qua phần mềm, thường xuyên tổ chức các phiên tòa trực tuyến, phiên tòa rút kinh nghiệm, công bố bản án, quyết định công khai trên Cổng thông tin điện tử của TANDTC, từ đó nâng cao tính minh bạch, khách quan.

PV: Việc sáp nhập, tổ chức lại các Tòa án địa phương đã có những tác động đến tiến độ và chất lượng xét xử, nhất là trong việc giảm án tồn đọng và bảo đảm phán quyết khách quan, công bằng như thế nào thưa bà?

Chánh án Vũ Thị Thanh Phương: Chúng tôi có thể khẳng định đây là tác động rất tích cực. Cụ thể, việc sáp nhập tạo điều kiện tập trung nguồn lực, nâng cao năng lực, chuyên môn hóa đội ngũ Thẩm phán, Thư ký và ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết công việc tại đơn vị. Qua đó nâng cao chất lượng xét xử, góp phần xây dựng nền tư pháp hiệu quả, công bằng và hiện đại hơn.

Qua báo cáo kết quả 6 tháng đầu cho thấy, tỷ lệ giải quyết án đạt trên 83%, nhiều vụ án được hòa giải, đối thoại thành công, hạn chế tình trạng án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan (chỉ chiếm 0,5%). Đặc biệt, án tồn đọng giảm, không có án quá hạn, không có oan sai, không bỏ lọt tội phạm, thể hiện tính công bằng, khách quan trong xét xử.

Để đảm bảo chất lượng giải quyết các loại vụ việc, TAND khu vực 6 - Quảng Ninh luôn đề ra kế hoạch cụ thể, rõ người, rõ việc và thời gian hoàn thành công việc của từng Thẩm phán, Thư ký đảm bảo chỉ tiêu chung của ngành; đặc biệt có một số chỉ tiêu vượt như phiên tòa trực tuyến, phiên tòa rút kinh nghiệm.

PV: Một số ý kiến cho rằng, khi tổ chức theo mô hình khu vực, người dân ở địa bàn xa có thể gặp khó khăn khi tiếp cận Tòa án. Quan điểm của Chánh án về vấn đề này như thế nào và TAND khu vực 6 đã có giải pháp gì để bảo đảm quyền lợi của người dân?

Chánh án Vũ Thị Thanh Phương: Đúng là mô hình khu vực có thể làm người dân cư trú ở địa bàn xa phải đi lại khó khăn hơn. Tuy nhiên, TAND khu vực 6 - Quảng Ninh đã chủ động đề ra các giải pháp: Dự kiến kế hoạch tổ chức phiên tòa trực tuyến tại nhiều điểm cầu (trại tạm giam, UBND cấp xã…) để giảm chi phí, thời gian đi lại của người dân.

Tăng cường hòa giải, đối thoại tại cơ sở, giúp giải quyết tranh chấp từ sớm, hạn chế phải mở phiên tòa, tốn kém chi phí, thời gian cũng như công sức của người dân.

Bộ phận hành chính tư pháp, dịch vụ công trực tuyến hỗ trợ người dân nộp đơn, tra cứu hồ sơ, sao bản án/quyết định mà không cần trực tiếp đến Tòa án.

Như vậy, quyền lợi của người dân không bị ảnh hưởng, thậm chí còn thuận lợi hơn nhờ ứng dụng công nghệ thông tin.

PV: Sau sắp xếp, TAND khu vực 6 có định hướng, giải pháp gì trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai Tòa án điện tử nhằm nâng cao tính minh bạch, thuận tiện trong hoạt động xét xử và quản lý án?

Chánh án Vũ Thị Thanh Phương: TAND khu vực 6 - Quảng Ninh kế thừa nền tảng chuyển đổi số mạnh mẽ từ TAND TP. Móng Cái và TAND huyện Hải Hà. Trong năm công tác vừa qua đã tổ chức được 20 phiên tòa trực tuyến, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí, bảo đảm an ninh trật tự.

Đảm bảo 100% Thẩm phán, Thư ký sử dụng, tương tác tích cực phần mềm trợ lý ảo, quản lý án, thống kê, công bố bản án đảm bảo vượt chỉ tiêu của ngành và coi đây là nguồn tư liệu học tập kinh nghiệm, kỹ năng giải quyết vụ việc cũng như tra cứu thông tin; đồng thời TAND khu vực 6 luôn tích cực công khai bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật đủ điều kiện công bố theo theo Nghị quyết số 03/2017/NQ-HĐTP về việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án của TANDTC.

Từng bước triển khai dịch vụ công trực tuyến: tra cứu bản án, quyết định, án lệ; đăng ký cấp sao bản án/quyết định qua cổng dịch vụ công; nộp tạm ứng án phí qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia dichvucong.gov.vn. Tích cực thực hiện Kế hoạch số 19/KH-TANDTC ngày 06/6/2025 của TANDTC về triển khai đợt cao điểm “90 ngày đêm làm sạch dữ liệu hôn nhân và cắt giảm thủ tục xác nhận tình trạng hôn nhân” góp phần cung cấp nguồn dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống” để “thống nhất, dùng chung”, là những tiêu chí quan trọng để đảm bảo dữ liệu được quản lý hiệu quả, phục vụ cho công tác hành chính hiện nay.

Cùng với đó, đơn vị thường xuyên tập huấn kỹ năng số cho cán bộ, đảng viên theo các chương trình chuyển đổi số của tỉnh, cũng như chủ động tương tác giữa các công chức trong nội bộ để đảm bảo sử dụng tốt các ứng dụng công nghệ thông tin phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của ngành.

Đó cũng chính là mục tiêu tiến tới mô hình Tòa án điện tử - minh bạch, hiện đại hướng tới gần dân, giúp dân, hiểu dân và học dân.

PV: Chánh án đánh giá thế nào về vai trò, vị trí của TAND khu vực 6 trong chiến lược cải cách tư pháp của Quảng Ninh nói riêng và cả nước nói chung? Trong thời gian tới, đơn vị đặt ra những ưu tiên, mục tiêu trọng tâm nào?

Chánh án Vũ Thị Thanh Phương: Bám sát Nghị quyết số 66 - NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. TAND khu vực 6 - Quảng Ninh xác định công tác xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá”, nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng theo đúng tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 tại Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa XIII.

Với vai trò trung tâm tại khu vực biên giới có cửa khẩu quốc tế Móng Cái, cửa khẩu Bắc Phong Sinh, nơi có nhiều vụ việc phức tạp về Hình sự, Dân sự, Kinh doanh thương mại, Hôn nhân có yếu tố nước ngoài; án Hành chính… Trong thời gian tới, đơn vị xác định các nhiệm vụ trọng tâm:

Thứ nhất, đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng, đảm bảo các phán quyết của Tòa án phải đúng pháp luật, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân. Chú trọng làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ án Dân sự và công tác đối thoại trong giải quyết các vụ án Hành chính; phấn đấu không để xảy ra việc xét xử oan hoặc bỏ lọt tội phạm.

Thứ hai, tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử, tổ chức tốt các phiên tòa trực tuyến; từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường tính chuyên nghiệp, công khai, minh bạch của Tòa án, góp phần mang lại nhiều lợi ích cho xã hội và đóng góp cho công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Thứ ba, tổ chức thực hiện tốt các biện pháp về thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí, quy chế chi tiêu nội bộ; tạo mọi điều kiện để các tổ chức đoàn thể phát huy tích cực vai trò của mình trong tham gia quản lý đơn vị. Tập trung xây dựng nét văn hóa ứng xử của ngành Tòa án như kỷ luật phát ngôn, kỷ luật lao động… chăm lo cải thiện đời sống cán bộ, công chức.

Thứ tư, tăng cường công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong các lĩnh vực hoạt động cả về chuyên môn nghiệp vụ và trong hoạt động quản lý, điều hành; nghiên cứu xây dựng quy trình xử lý từng loại việc thuộc lĩnh vực hành chính tư pháp. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Luật Hòa giải Đối thoại tại Tòa án; công bố các bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật; tương tác với phần mềm trợ lý ảo.

Thứ năm, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt là lãnh đạo quản lý vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, trong sáng về đạo đức cách mạng đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới; hướng tới xây dựng nền tư pháp tại TAND khu vực 6 - Quảng Ninh luôn trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là biểu tượng của công lý, lẽ phải và niềm tin của nhân dân.

PV: Xin cảm ơn Chánh án!