Quay lưng bất ngờ với Thượng đỉnh Mỹ - Triều: Bước đi tính toán hay sự chùn bước của ông Kim Jong-un?

Ngày 15/5, hãng thông tấn Hàn Quốc Yonhap đưa tin, Bình Nhưỡng đã hủy các cuộc gặp cấp cao với Hàn Quốc dự kiến diễn ra ngày 16/5. Triều Tiên cũng đe dọa hủy cuộc gặp Thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến vào ngày 12/6 tại Singapore và lên tiếng phản đối yêu cầu “đơn phương” từ Washington buộc Bình Nhưỡng từ bỏ vũ khí hạt nhân trong khi Mỹ tiếp tục sở hữu loại năng lượng này.

Như vậy, chỉ còn 12 tiếng trước cuộc họp, Triều Tiên bất ngờ quay trở về đường lối cũ và hoãn vô thời hạn hội nghị với Hàn Quốc. Theo hãng thông tấn quốc gia KCNA, Triều Tiên tuyên bố hủy cuộc họp với Hàn Quốc với lý do cuộc tập trận mang tên “Thần Sấm”, giữa Mỹ và Hàn Quốc đã vi phạm tinh thần của thỏa thuận. Trong khi đó, mục đích của cuộc họp này là hướng tới thi hành các điều khoản trong thỏa thuận song phương đạt được hồi tháng trước.

Ngày 17/5, bộ máy tuyên truyền của Triều Tiên tiếp tục bày tỏ sự phản đối. Theo đó, KCNA đã đăng một bài bình luận viết rằng một cuộc đàm phán có ý nghĩa không bao giờ có thể diễn ra song song với những cuộc tập trận của Hàn Quốc mà Bình Nhưỡng lên án là hành vi khiêu khích trá hình.

Tuy nhiên, cuộc diễn tập quân sự này, như bao cuộc tập trận khác, nó diễn ra hàng năm tại Hàn Quốc và Triều Tiên có lẽ đã phải biết trước điều này. Vậy tại sao bây giờ Triều Tiên mới phản đối và để mở khả năng hủy cuộc gặp với ông Trump?

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un

Đối với các nhà quan sát Triều Tiên, động thái này là bất ngờ nhưng cũng rất quen thuộc. Bởi trong lịch sử, Triều Tiên là một nước thường rút lui khỏi thỏa thuận và nhanh thay đổi lập trường. Nhưng vào những tháng vừa qua, nước này dường như đang thực hiện một lối tiếp cận khác trong quan hệ quốc tế bằng việc làm lành với Hàn Quốc, qua một loạt hoạt động hợp tác với đỉnh điểm là hội nghị hồi tháng 4.

Thiện chí từ Triều Tiên còn có khả năng đem tới một cuộc họp chưa từng có trong lịch sử với Mỹ. Bình Nhưỡng thậm chí tuyên bố đóng cửa bãi thử hạt nhân và tỏ ý muốn ưu tiên thúc đẩy kinh tế sau nhiều năm hy sinh sự phát triển để đổi lấy hạt nhân.

Dường như, Triều Tiên không thực sự có ý định quay lưng khỏi viễn cảnh cuộc gặp đầu tiên trong lịch sử với Mỹ. Bình Nhưỡng đã luôn muốn gặp Tổng thống Mỹ trực tiếp, và kể cả nếu không thể giành được viện trợ, không được dỡ bỏ lệnh trừng phạt hay bất kỳ lợi ích nào khác, thì việc công nhận một cuộc gặp thượng đỉnh như vậy sẽ có giá trị tuyên truyền lớn trong nước.

Theo các chuyên gia, việc Triều Tiên dọa hủy Thượng đỉnh Mỹ - Triều được đánh giá là “đòn cân não” của nhà lãnh đạo Kim Jong-un đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Sự thay đổi đột ngột từ thái độ sẵn sàng hòa giải thành trạng thái "xù lông" nổi cáu gần như chắc chắn là một chiến thuật nhằm tăng cường quyền lực trong đàm phán của ông Kim Jong-un.

Thông qua việc hủy cuộc họp với Hàn Quốc, Triều Tiên cũng muốn nhắc nhở chính phủ của Tổng thống Mỹ là nước này vẫn đang nắm giữ đòn bẩy trong mối quan hệ liên Triều. Đồng thời, Triều Tiên cũng muốn nhấn mạnh rằng thà chịu khổ còn hơn là bằng lòng với một thỏa thuận không có lợi.

Theo bình luận viên Josh Smith của Financial Review, Tổng thống Trump đã rất kỳ vọng vào thành công của cuộc gặp với Kim Jong-un được lên kế hoạch vào ngày 12/6 ở Singapore, nên bất cứ sự hủy bỏ nào cũng sẽ là một đòn giáng nặng nề nhắm vào nỗ lực của ông nhằm đạt được thành tựu ngoại giao lớn nhất trong nhiệm kỳ.

Bởi vậy, Smith cho rằng động thái này nhiều khả năng là một hành động thăm dò của Kim Jong-un, nhằm đánh giá xem ông Trump sẵn sàng nhượng bộ đến mức nào để có thể đạt được kết quả mà ông rất mong đợi trong cuộc gặp thượng đỉnh.

Bình luận viên Andrea Mitchell của NBC News cho rằng, lời đe dọa rút khỏi cuộc gặp thượng đỉnh của Triều Tiên không khiến mọi người bất ngờ, nhất là khi Tổng thống Mỹ háo hức đến mức sẵn sàng chấp nhận các điều khoản ngay cả khi chúng chưa được đưa ra.

Chuyên gia bình luận Michael McGough của LATimes thì dự đoán rằng, lời đe dọa này của Triều Tiên mới chỉ là khởi đầu cho những trở ngại trên con đường gập ghềnh hướng tới cuộc gặp thượng đỉnh sẽ diễn ra ở Singapore.

Nhưng, Tổng thống Trump là một nhà lãnh đạo khó dự đoán hơn. Khi được hỏi về thay đổi bất ngờ của Triều Tiên liên quan tới cuộc gặp dự kiến tại Singapore, ông nói: “Chúng ta sẽ đợi xem chuyện gì sẽ xảy ra”. Đối với ông Trump, việc thúc đẩy Triều Tiên cũng giúp đánh lạc hướng khỏi những thách thức trong nước.

Nếu hội nghị thượng đỉnh diễn ra, ông Trump sẽ được ghi danh trong lịch sử là Tổng thống Mỹ đầu tiên gặp trực tiếp lãnh đạo Triều Tiên. Chắc chắn đó sẽ là một “chiến tích” lớn trong nhiệm kỳ tổng thống của ông với tư cách là một nhà đàm phán.

Mỹ vẫn có thể đặt cược vào hội nghị tại Singapore sắp tới. Cơn giận tuần qua của Triều Tiên có vẻ như không gì hơn chỉ là một lời nhắc nhở với Hàn Quốc và Mỹ rằng mặc dù nghèo, Triều Tiên cũng sẽ không chịu bị xử ép và rằng Triều Tiên mới chính là người dẫn dắt trong hội nghị này.