Tại sao chưa có chế tài cho các sàn thương mại điện tử 'chui'?
Hiện nay, chưa thể cấm các sàn thương mại điện tử hoạt động ở Việt Nam với nhiều lý do, điều này tạo cơ hội cho nhiều sàn thương mại điện tử hoạt động chui dẫn tới tình trạng lũng đoạn thị trường.
Nhiều sàn thương mại điện tử (TMDT) như Shein, 1688 … đã hoạt động xuyên biên giới với mức giá siêu rẻ mà không cần đăng ký mà vẫn được hoạt động tại Việt Nam.
Và mới đây nhất là sàn TMĐT Temu của Trung Quốc, mặc dù mới hoạt động cách đây hơn 1 tháng nhưng với hình thức quảng cáo rầm rộ trên các nền tảng như facebook hay Instagram, Temu đã nhanh chóng khiến giới trẻ Việt Nam phát cuồng vì mức giá siêu rẻ kèm theo các hình thức quay thưởng hấp dẫn.
Tuy đã quảng bá và nhận đặt hàng từ đầu tháng 10, song đến ngày 24/10, Temu mới có văn bản chính thức gửi Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công Thương về việc thực hiện các yêu cầu tuân thủ pháp luật khi gia nhập thị trường Việt Nam. Điều này đồng nghĩa sàn Temu vẫn hoạt động mà chưa được cấp phép đăng ký tại Việt Nam.
Trước đó, các cơ quan quản lý cũng đã có động thái khuyến cáo người dân không nên mua hàng trên các sàn TMĐT này, tránh rủi ro không đáng có. Nhiều người tiêu dùng băn khoăn, tại sao chưa đăng ký vẫn được phép hoạt động. Tại sao cơ quan quản lý không ngăn chặn ngay?
Lý giải điều này, Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết theo Điều 67a của Nghị định 85 về TMĐT, không phải tất cả các sàn TMĐT xuyên biên giới đều thuộc phạm vi điều chỉnh, mà chỉ những thương nhân, tổ chức có website đáp ứng các điều kiện nhất định, chẳng hạn như: Có tên miền Việt Nam; hoặc Có ngôn ngữ hiển thị là tiếng Việt; hoặc Có trên 100.000 lượt giao dịch từ Việt Nam trong một năm.
Vì vậy, các sàn TMĐT xuyên biên giới có thể hoạt động mà không cần đăng ký nếu họ chưa đáp ứng các tiêu chí trên, họ cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng theo quy định của nước sở tại và pháp luật quốc tế có liên quan.
Bộ Công Thương đã liên hệ và làm việc trực tiếp với đội ngũ pháp lý của các nền tảng xuyên biên giới thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật Việt Nam để yêu cầu các nền tảng này thực hiện các bước đăng ký chính thức và tuân thủ các tiêu chuẩn về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, minh bạch thông tin và an toàn dữ liệu. Nếu không thực hiện đầy đủ, Bộ Công Thương sẽ xem xét các biện pháp chặt chẽ hơn để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong nước.
Theo Cục TMĐT và Kinh tế số, trước mắt Bộ Công Thương thực hiện các biện pháp khuyến cáo người tiêu dùng về những rủi ro khi mua sắm từ các sàn này. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và nâng cao nhận thức về các rủi ro liên quan đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng và các vấn đề pháp lý khác.
Ngoài ra, theo quy định của pháp luật TMĐT, không phải tất cả các sàn TMĐT xuyên biên giới đều thuộc phạm vi điều chỉnh ngay từ đầu. Do đó, cần có thời gian để làm việc trực tiếp với đội ngũ pháp lý của các nền tảng này để họ hiểu rõ hơn về các trách nhiệm pháp lý của họ tại Việt Nam; đồng thời làm rõ các kế hoạch tuân thủ quy định trong tương lai.
Cục TMĐT và Kinh tế số cho rằng, cần được xem xét một cách tổng thể, thận trọng. Vì vậy, cần phải có đánh giá tổng thể về tác động của các nền tảng này đối với thị trường Việt Nam, bao gồm cả các khía cạnh kinh tế, xã hội và pháp lý.
Điều này bao gồm việc phối hợp quản lý nhiều cơ quan chức năng như công an, thuế, hải quan, và các cơ quan quản lý khác để hiểu rõ về tình hình giao dịch và mức độ vi phạm cũng như tuân thủ pháp luật của các nền tảng này.