Xử vụ gây thất thoát 3,8 triệu USD: Bản án nghiêm minh nhưng vẫn thể hiện tính nhân văn của pháp luật

Mức án nhân văn

Theo đó, HĐXX tuyên phạt 5 bị cáo là cựu cán bộ, lãnh đạo của Bộ Y tế gồm: Cao Minh Quang, cựu Thứ trưởng Bộ Y tế 30 tháng tù treo; Dương Huy Liệu, cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế 24 tháng tù treo; Nguyễn Nam Liên, cựu Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế, Phó Trưởng ban quản lý thực hiện kế hoạch phòng, chống dịch cúm A (H5N1) Bộ Y tế 24 tháng tù; Phạm Thị Minh Nga, chuyên viên Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế, cựu Kế toán trưởng Ban quản lý thực hiện kế hoạch phòng, chống dịch cúm A (H5N1) Bộ Y tế) 15 tháng tù treo; Nguyễn Việt Hùng, cựu Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế 30 tháng tù về cùng tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Riêng bị cáo Hùng do đã bị tuyên phạt 3 năm tù trong một bản án trước đó, tổng hợp hình phạt chung đối với bị cáo Hùng là 5 năm 6 tháng tù.

Ba bị cáo còn lại gồm: Lương Văn Hóa, cựu Tổng Giám đốc Công ty CP Dược phẩm Cửu Long) bị tuyên phạt 9 năm tù, Nguyễn Văn Thanh Hải, cựu Kế toán trưởng Công ty CP Dược phẩm Cửu Long 6 năm tù, Ngô Hữu Hiếu Nghĩa, cựu Giám đốc Chi nhánh TP Hồ Chí Minh, kiêm Giám đốc điều hành phòng xuất nhập khẩu thuộc Công ty CP Dược phẩm Cửu Long 5 năm tù về cùng tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".

Mức án này là hình phạt nghiêm minh với các bị cáo, đồng thời cũng là lời cảnh tỉnh đối với nhiều cán bộ, viên chức, đảng viên trong những trường hợp tương tự. Đây cũng là bài học sâu sắc trong công tác sử dụng cán bộ phù hợp với năng lực, nhận thức, trình độ chuyên môn.

Công tác xét xử luôn hướng tới một bản án công tâm, khách quan

Tại Cơ quan điều tra cũng như tại phiên tòa, hầu hết các bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội, chỉ có bị cáo Ngô Hữu Hiếu Nghĩa (cựu Giám đốc Chi nhánh TP Hồ Chí Minh, kiêm Giám đốc điều hành phòng xuất, nhập khẩu thuộc Công ty CPDP Cửu Long) không thừa nhận việc Công ty Mambo cho giảm giá mua nguyên liệu, không nhận là người tham mưu để lãnh đạo Công ty CPDP Cửu Long ký Hợp đồng, phụ lục hợp đồng với Công ty ZPT nhằm hợp thức hồ sơ che giấu Bộ Y tế về việc được giảm giá mua nguyên liệu.

Theo nhận định của HĐXX, với chức trách, vị trí Giám đốc Chi nhánh TP Hồ Chí Minh kiêm Giám đốc điều hành Phòng xuất nhập khẩu Công ty CPDP Cửu Long, bị cáo Ngô Hữu Hiếu Nghĩa có nhiệm vụ tham mưu cho Tổng Giám đốc trong việc ký kết và thực hiện các hợp đồng mua bán nguyên liệu; lập các hợp đồng kinh tế về nhập khẩu nguyên liệu, theo dõi thực hiện hợp đồng, kiểm tra thanh lý các hợp đồng đã hoàn tất; thực hiện đầy đủ những quy định của Nhà nước, của Công ty trong việc quản lý tiền hàng…

Mặc dù biết việc Công ty Mambo đồng ý giảm giá mua nguyên liệu nhưng theo chỉ đạo của Lương Văn Hóa, Ngô Hữu Hiếu Nghĩa đã lập thư giãn nợ ngày 25/8/2006, lập hợp đồng, phụ lục hợp đồng với Công ty ZPT để hợp thức hồ sơ thanh toán che giấu Bộ Y tế việc được giảm giá mua nguyên liệu số tiền hơn 3,8 triệu USD để sử dụng tại Công ty, gây thiệt hại cho Nhà nước.

Quá trình tranh tụng tại phiên tòa, bị cáo Nghĩa đã nhận thức đầy đủ hơn về hành vi của bị cáo, thừa nhận một phần trách nhiệm trong vụ án này, thừa nhận việc soạn thư giãn nợ của bị cáo là sai. Đồng thời, bị cáo Nghĩa xác nhận bị cáo không bị truy tố oan, bị cáo chỉ xin giảm nhẹ hình phạt và đề nghị được nộp tiền để khắc phục một phần hậu quả vụ án.

Tại phiên tòa, hầu hết các bị cáo đều đề nghị đại diện Viện Kiểm sát, HĐXX xem xét mức độ, bối cảnh xảy ra sai phạm, các tình tiết giảm nhẹ để giảm hình phạt cho các bị cáo.

Xét các bị cáo thành khẩn khai nhận tội, có sự chuyển biến trong nhận thức sai phạm… đại diện Viện Kiểm sát và HĐXX đã cân nhắc các tình tiết giảm nhẹ, đề nghị mức án và tuyên phạt các bị cáo ở mức án dưới khung hình phạt, vừa đảm bảo sự nghiêm minh, vừa thể hiện tính nhân văn của pháp luật.

Nhận thức rõ điều này, các bị cáo: Lương Văn Hóa (cựu Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long), Dương Huy Liệu (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế), Phạm Thị Minh Nga… và nhiều bị cáo khác bày tỏ sự cảm ơn đến các điều tra viên đã điều tra khách quan, ghi chép đầy đủ, chuẩn xác lời khai của các bị cáo trong giai đoạn điều tra vụ án; cảm ơn các kiểm sát viên đã ghi nhận và cân nhắc giảm mức án đề nghị cho các bị cáo; cảm ơn HĐXX đã điều hành phiên tòa một cách khách quan, công tâm.

Tranh tụng tại phiên xử, phần lớn các luật sư bào chữa đều đồng ý với cáo trạng và tội danh mà Viện Kiểm sát đã truy tố, ghi nhận phiên tòa đã được HĐXX điều hành theo tinh thần cải cách tư pháp, tôn trọng ý kiến và đảm bảo thời gian tranh luận cho các luật sư…

Công tác xét xử luôn hướng tới một bản án công tâm, khách quan, giúp các bị cáo thay đổi nhận thức, các luật sư bào chữa và những người tham gia tố tụng ghi nhận, đánh giá cao. Sự cố gắng, nỗ lực này của các cơ quan tố tụng là những bước tiến cơ bản nhằm đảm bảo tính thượng tôn của pháp luật, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân.

Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long là bị đơn dân sự

Theo bản án sơ thẩm, 5 bị cáo nguyên là cán bộ thuộc Bộ Y tế đã không xem xét, kiểm tra việc thực hiện điều khoản đàm phán, giảm giá mua nguyên liệu được quy định trong hợp đồng (không kiểm tra chứng từ thanh toán mua nguyên liệu; không yêu cầu báo cáo việc thực hiện điều khoản đàm phán giảm giá); không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ được giao, không làm rõ số tiền hơn 3,8 triệu USD mà Công ty CPDP Cửu Long chưa thanh toán cho nhà cung cấp nguyên liệu nên đã không phát hiện được Công ty CPDP Cửu Long đã giữ số tiền trên lại gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Tám bị cáo trong vụ án đã tự nguyện nộp hơn 3 tỷ đồng để bồi thường, khắc phục hậu quả trong vụ án.

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX xác định, theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, người của pháp nhân gây thiệt hại thì pháp nhân đó phải bồi thường. Số tiền hơn 3,8 triệu USD (tương đương hơn 61 tỷ đồng) được hạch toán vào các hoạt động kinh doanh của Công ty CPDP Cửu Long.

Vì thế, HĐXX xác định Công ty CPDP Cửu Long là bị đơn dân sự và buộc công ty phải bồi thường số tiền này cho Bộ Y tế. Sau khi trừ đi 3 tỷ đồng do các bị cáo tự nguyện khắc phục, Công ty CPDP Cửu Long còn phải bồi thường hơn 58 tỷ đồng.

Tòa nêu rõ, công ty có quyền yêu cầu các bị cáo Hóa, Hải, Nghĩa và người thừa kế của ông Nguyễn Thanh Tòng (63 tuổi, cựu Phó Tổng giám đốc Dược Cửu Long, là bị cáo trong vụ án này song đã chết trước ngày mở phiên tòa) bồi hoàn, nếu các bên có tranh chấp, sẽ xem xét giải quyết bằng một vụ kiện dân sự khác.

Mạnh Hùng