Ngày 9/3, Tổng thống Philippines Benigno Aquino cho biết nước này sẽ thuê 5 máy bay huấn luyện TC-90 của Nhật Bản để hỗ trợ lực lượng hải quân tuần tra trên Biển Đông, trong bối cảnh Trung Quốc đang tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực này.
Theo hãng tin Anh Reuters, phát biểu tại một căn cứ không quân ở phía Nam Manila, Tổng thống Aquino nêu rõ các máy bay trên nhằm tăng cường khả năng bảo vệ lãnh thổ của lực lượng không quân Philippines. Ông khẳng định chính phủ đương nhiệm chủ trương tiếp tục củng cố tiềm lực quốc phòng thông qua xây dựng lực lượng không quân, tăng số lượng máy bay và trực thăng để vận chuyển binh sĩ và hàng tiếp tế cũng như bảo vệ các đường biên giới biển. Ông cũng thông báo Philippines trong năm nay sẽ nhận hai máy bay vận tải C-130 được nâng cấp từ Washington, trong bối cảnh cả Mỹ lẫn Hàn Quốc đều đã đề nghị giúp đỡ Manila tăng cường sức mạnh trên không.
Máy bay huấn luyện TC-90 của Nhật Bản.
Trước đó, ngày 29/2 vừa qua, Philippines và Nhật Bản đã ký một thỏa thuận về chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng. Bộ Quốc phòng Philippines nhấn mạnh hợp tác thiết bị quốc phòng với Nhật Bản sẽ không chỉ giúp củng cố quan hệ quốc phòng giữa hai nước mà còn góp phần tăng cường năng lực phòng thủ của các lực lượng vũ trang Philippines đáp ứng những yêu cầu về an ninh của Philippines, cũng như đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực.
Sau nhiều thập kỷ tập trung chống các phong trào nổi dậy trong nước, quân đội Philippines đã chuyển trọng tâm sang bảo vệ lãnh thổ. Dự kiến, quân đội sẽ dành 83 tỷ pesos (tương đương 1,77 tỷ USD) từ năm 2017 để nâng cấp và hiện đại hóa khí tài quân sự của các Lực lượng Không quân và Hải quân. Hàn Quốc đã cung cấp hai máy bay chiến đấu hạng nhẹ và sang năm 2017, sẽ cung cấp thêm 10 chiếc khác. Ngoài ra, quân đội Philippines cũng đang có kế hoạch mua một phi đội gồm máy bay đa năng, các khẩu đội tên lửa không đối đất, máy bay cảnh báo sớm và máy bay không người lái.
Các động thái của Philippines diễn ra trong bối cảnh thời gian gần đây Trung Quốc có nhiều hoạt động gây quan ngại sâu sắc tại khu vực tranh chấp ở Biển Đông. Ngày 2/3 vừa qua, chính quyền Manila đã tố cáo Bắc Kinh điều tàu đến một bãi san hô trên Biển Đông, ngăn chặn tàu cá của ngư dân Philippines, làm gia tăng căng thẳng ở vùng biển này. Bộ Ngoại giao Philippines đã kêu gọi Trung Quốc kiềm chế, tránh các hành động có thể làm phức tạp tình hình, ảnh hưởng tới hòa bình và ổn định trong khu vực.
Ngày 25/2, trong cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao Việt Nam, người phát ngôn Lê Hải Bình nhấn mạnh: “Chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là không thể tranh cãi. Bất chấp sự phản đối và quan ngại của Việt Nam cũng như của cộng đồng quốc tế, Trung Quốc vẫn tiếp tục có các hành động không chỉ xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, thúc đẩy quân sự hóa ở Biển Đông mà còn đe dọa hòa bình, ổn định ở khu vực và an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Ông Lê Hải Bình khẳng định: "Chúng tôi kiên quyết phản đối những hành động xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam và yêu cầu Trung Quốc có những lời nói, hành động trách nhiệm và mang tính xây dựng trong việc duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực cũng như trên thế giới trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC)”.