Nguy cơ sạt núi, học trò vừa học vừa run

Sau cơn bão số 3 đổ bộ cuối năm 2024, tình trạng sạt lở trở nên nghiêm trọng tại khu vực núi Pha Kham, xã Sơn Hà (huyện miền núi Quan Sơn). Tình trạng này đã đe dọa tới nhiều hộ dân, công sở xã, trường tiểu học và trung học cơ sở.

Hiệu trưởng Trường THCS Sơn Hà Nguyễn Viết Năm cho biết: Sau những ngày mưa lớn kéo dài, do ảnh hưởng hoàn lưu từ cơn bão số 3, đêm 23/9, ngọn núi Pha Kham nằm ngay phía sau lưng ngôi trường bất ngờ bị sạt trượt.

Hàng trăm khối đất, đá trôi xuống từ sườn dốc, cuốn hơn 30m tường rào, bể chứa nước và cả dãy nhà với 8 phòng vệ sinh của nhà trường. May mắn vụ sạt lở không có thiệt hại về người. Nhưng trường đã phải cho học sinh nghỉ học nhiều ngày sau, đến khi thời tiết ổn định trở lại.

Do trường nằm ngay dưới chân núi nên chỉ cần mưa dài ngày là có hiện tượng sạt lở. Trong mùa mưa năm 2022, sạt lở cũng diễn ra tại sườn núi tiếp giáp Trường Tiểu học Sơn Hà. Hàng trăm khối đất đá đã làm hư hại nhiều phòng học và các công trình phụ trợ của nhà trường. Năm 2021, sạt lở cũng đã xảy ra, đất đá làm thủng tường, chảy đổ vào nhà văn hóa trong khuôn viên công sở xã Sơn Hà.

Theo quan sát của PV, hiện nay những vết sạt trượt đã được phủ một lớp cỏ, cây cối nhưng nguy cơ sạt lở vẫn hiện hữu. Tại phần giáp danh giữa Trường tiểu học và công sở xã, phần đất đá đã xô ngã bức tường chắn, tràn lên phía trên.

Tại khu bán trú, hàng trăm mét khối bùn đá vẫn đang vùi lấp phần nền. Lơ lửng ngay trên đầu là vùng sạt hàm ếch từ chân núi dựng thẳng lên tận đỉnh núi, cùng các vết nứt kéo dài theo cung sạt, nguy cơ đổ sập xuống khu dân cư bất cứ lúc nào.

Trước tình trạng sạt lở nghiêm trọng, ngày 23/10/2024, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã quyết định công bố tình huống khẩn cấp sạt lở núi Pha Kham tại bản Hạ, xã Sơn Hà.

Trao đổi với PV, Chủ tịch huyện Quan Sơn Lê Hồng Quang cho biết: Trước tình hình sạt lở, chúng tôi đã xây dựng phương án sơ tán 28 cán bộ, công chức, người lao động của UBND xã Sơn Hà; 60 cán bộ, giáo viên và 511 học sinh các cấp; 8 hộ dân với 35 nhân khẩu và các công trình, tài sản liên quan trong khu vực đến sinh sống tại các nơi an toàn hơn trong và ngoài bản.

Giao UBND xã Sơn Hà triển khai ngay các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn cho người và tài sản. Theo dõi chặt chẽ diễn biến việc sạt lở và báo cáo kịp thời khi có tình huống nguy hiểm xảy ra.

Tổ chức cắm biển cảnh báo nguy hiểm, khoanh vùng, lập rào chắn, cử người canh gác 24/24h tại khu vực bị ảnh hưởng của sạt lở, không để người, phương tiện đi vào các khu vực nêu trên. Thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết và chủ động phòng tránh.

Khẩn trương triển khai trên thực tế phương án ứng phó theo đúng quy định, nhằm đảm bảo an toàn cho người và tài sản theo phương châm “4 tại chỗ”; nhất là tổ chức sơ tán di dời kịp thời cán bộ, công chức, người lao động, giáo viên, học sinh và người dân khi có tình huống xảy ra, thực hiện các biện pháp gia cố phù hợp để hạn chế sự phát triển của sạt lở.

Phối hợp chặt chẽ với các phòng, ban, đơn vị chuyên môn có liên quan tổ chức kiểm tra, khảo sát, đánh giá cụ thể về phạm vi, quy mô, mức độ sạt lở, hư hỏng cơ sở hạ tầng do sạt lở gây ra; trên cơ sở đó, xác định giải pháp xử lý phù hợp.

Báo cáo UBND huyện trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định bổ trí kinh phí để đầu tư và triển khai thực hiện, đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật và ổn định lâu dài.

Đồng thời phối hợp với huyện tiếp tục rà soát, cập nhật các hộ dân sinh sống tại các khu vực có nguy cơ cao bị ảnh hưởng của lũ quét, sạt lở đất trên địa bàn huyện để đề xuất bổ sung vào Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021-2025.

Dù cấp bách là thế, nhưng các cấp có thẩm quyền vẫn chưa thể di dời công sở, trường học và các hộ gia đình ở chân núi Pha Kham đến nơi an toàn như dự kiến, vì chưa có chủ trương lập dự án, cấp vốn đầu tư cơ sở vật chất hạ tầng phục vụ việc di dời.

Chính vì vậy mà cán bộ, công chức xã Sơn Hà cùng hàng trăm học sinh, giáo viên, người dân vẫn đang phải làm việc, học tập, giảng dạy, sinh sống với nguy cơ sạt lở núi. Mỗi khi có mưa xuống là lại phải cuống cuồng di dời, nghỉ học.