Trên những triền đồi ở xã Tây Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình, những vựa cam chín vàng óng ánh dưới nắng sớm, tỏa hương thơm dịu ngọt, mang đến một vụ mùa bội thu.
Cam Cao Phong sau đó không chỉ ở lại nơi đây mà đã theo những chuyến xe tỏa đi muôn nơi. Những quả cam lòng vàng, cam đường canh chín mọng không chỉ trở thành thức quả thơm ngon trên mâm ngũ quả ngày xuân mà còn là biểu tượng của sự đủ đầy và thịnh vượng trong dịp Xuân Ất Tỵ vừa qua.
Phạt mía trồng cam
Những năm đầu của thập niên 2000, khi đi ngang qua vùng đất Cao Phong (Hòa Bình), không ai có thể hình dung rằng nơi đây từng một thời ngập tràn những ruộng mía bạt ngàn. Những luống mía vươn cao, đón nắng, trải dài đến tận chân trời. Suốt nhiều thập kỷ, cây mía là niềm hy vọng, là nguồn sống của bao thế hệ nông dân nơi đây.
Ngày đó, những chiếc xe chở đầy mía tấp nập nối đuôi nhau tỏa đi khắp nơi, những người nông dân quệt giọt mồ hôi trên trán mà lòng vẫn đầy khấp khởi. Nhưng rồi, như một vòng luẩn quẩn, hiệu quả cây mía ngày càng đi xuống. Đất bạc màu, giá thu mua bấp bênh, công sức cả năm trời không đủ bù lại những tháng ngày vất vả.
Anh Trương Hồng Long (xã Tây Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình), người gắn bó với cây mía hơn ba mươi năm, trầm ngâm nhớ lại: “Hồi đó, nhà nào cũng trồng mía, cứ nghĩ có mía là có tiền. Nhưng rồi càng trồng, càng thấy mệt. Mía to, dài mà tiền thu về thì ngắn ngủi. Đến lúc muốn bỏ, cũng không dám, vì chẳng biết trồng gì thay thế.”
Thế rồi một vài người dân tiên phong đã mạnh dạn thử sức với cây cam lòng vàng và cam đường canh, trong đó có gia đình anh Long nhưng ai cũng nhìn họ bằng ánh mắt nghi ngại. Cam đâu phải cứ trồng là ra trái? Nó cần vốn lớn, kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ.
Vậy mà, từng gốc cam nhỏ bé vẫn lặng lẽ bén rễ, vươn lên trong cái nắng gió Cao Phong. Những cành non đầu tiên bật ra những đốm xanh mướt, những nụ hoa trắng muốt bắt đầu tỏa hương dìu dịu. Anh Long đã dám thử, nhưng để đầu tư cả khu vườn hơn 2ha, khó khăn lúc này lại là nguồn vốn.
Và rồi, bước ngoặt thật sự đã đến khi chính sách vay vốn từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) được triển khai. Anh Long và những người nông dân tại Cao Phong, từ chỗ lo lắng đã bắt đầu nghĩ đến một con đường mới. Không có vốn, không thể chuyển đổi. Không có tiền, không ai dám bỏ cây mía. Nhưng với nguồn hỗ trợ tài chính từ Agribank, những rào cản ấy dần được gỡ bỏ.
“Khi vốn còn hạn hẹp thì mọi vấn đề về chăm sóc, thuê nhân công không được kịp thời. Nhưng khi tiếp cận được nguồn vốn hơn 400 triệu của ngân hàng, tôi hiện thực hóa được ý tưởng đầu tư trồng cam theo tiêu chuẩn VietGap, tìm ra một hướng đi mới cho hơn 2ha đất nông nghiệp cũng là thu nhập mới cho cả gia đình” – anh Long chia sẻ.
Mạnh dạn đến Agribank, anh được cán bộ hướng dẫn tận tình, cùng với những thủ tục vay vốn thông thoáng gọn nhẹ, anh nhanh chóng khắc phục được khó khăn cản trở gia đình chuyển đổi cây trồng Cứ thế, từng gốc mía bị phạt đi, nhường chỗ cho những hàng cam non xanh mướt.
Đến nay gia đình anh Trương Hồng Long và chị Nguyễn Thị Hoan đã sở hữu hơn 800 gốc cam, mỗi năm anh chị đầu tư không dưới 400.000 đồng/cây để mua phân bón, hệ thống tưới tự động và thuê nhân công chăm sóc. Sau khi trừ chi phí, vườn cam của anh chị mang lại thu nhập trên dưới 1 tỷ đồng mỗi năm.
Bội thu mùa vàng
Nếu như ngày trước, Cao Phong chỉ toàn một màu xanh xám của những ruộng mía khô khốc, thì bây giờ, cả vùng đất này ngập trong sắc vàng rực rỡ của cam chín.
Từng chùm cam sai trĩu nặng, vỏ bóng loáng, căng mọng nước. Dưới ánh nắng hanh vàng của mùa đông, những quả cam lấp lánh như những viên ngọc quý của đất trời. Hương cam phảng phất trong gió, ngọt thanh mà dịu dàng, như mùi của niềm hạnh phúc sau bao năm chờ đợi.
Những người dân trồng cam giờ đây không còn lo lắng như trước. Giá cam ổn định, thị trường rộng mở. Các thương lái đến tận vườn thu mua, không còn cảnh được mùa mất giá.
Chị Nguyễn Thị Hoan phấn khởi chia sẻ: “Giờ thì yên tâm rồi! Cam tốt, giá cao, lại có ngân hàng hỗ trợ kết nối đầu ra. Chưa bao giờ tôi thấy vui như bây giờ.”
Thành công của cam Cao Phong không chỉ đến từ bàn tay cần cù của người dân, mà còn từ sự tiếp sức kịp thời của Agribank. Ngân hàng không chỉ cho vay, mà còn hướng dẫn bà con cách quản lý tài chính, tìm kiếm thị trường và liên kết tiêu thụ. Họ giúp các hộ trồng cam xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm, thậm chí hỗ trợ xúc tiến thương mại để cam Cao Phong có chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường.
“Đóng quân” trên địa bàn có nhiều hộ nông dân vay vốn đầu tư cho nông sản, Ông Nguyễn Thanh Hà - Giám đốc Agribank Chi nhánh Sông Đà, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình cho biết: Với nhiều cơ chế chính dành cho đối tượng khách hàng đầu tư nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch.
Đơn cử như là giảm lãi suất từ 1,5 đến 2% so với lãi suất sàn cho vay thông thường rồi áp dụng những cơ chế miễn giảm lãi suất dịch vụ rồi có những cơ chế cho vay miễn giảm tài sản bảo đảm lên tới 70-80% tổng nhu cầu vốn với từng đối tượng khách hàng. Chúng tôi không chỉ là ngân hàng, mà còn là người đồng hành cùng bà con nông dân. Khách hàng thành công, đó cũng là thành công của chúng tôi.
Và rồi, cam Cao Phong không chỉ ở lại nơi đây, mà đã theo những chuyến xe tỏa đi muôn nơi. Từ một vùng quê nghèo nàn với cây mía bạc bẽo, Cao Phong đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành thủ phủ của những mùa vàng bội thu. Nhìn những vựa cam rực rỡ, những đôi tay nông dân thoăn thoắt thu hái mà lòng không khỏi tự hào. Họ đã đi qua những ngày tháng gian khó, để giờ đây, hạnh phúc đến trong từng mùa quả chín.