Đánh giá kỹ phương án tài chính dự án tuyến đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng

Đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù

Tiếp tục chương trình làm việc Phiên họp thứ 42, chiều 10/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Trình bày Tờ trình phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Trần Hồng Minh cho biết, Dự án này có điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện (TP Hải Phòng), đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố và có chiều dài tuyến chính khoảng 391km; 3 tuyến nhánh khoảng 28km.

Tổng mức đầu tư dự án khoảng 203.231 tỷ đồng (khoảng 8,369 tỷ USD). Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dự kiến cơ bản hoàn thành vào năm 2030.

Để thực hiện dự án, Chính phủ đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù gồm: không thẩm định khả năng cân đối vốn theo quy định của Luật Đầu tư công; cho phép Thủ tướng được quyết định phát hành trái phiếu Chính phủ, huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài, sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương hằng năm (nếu có) và các nguồn vốn hợp pháp khác để bảo đảm tính phù hợp, khả thi cho dự án.

Đánh giá tổng thể hiệu quả dự án

Thẩm tra chủ trương đầu tư dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đồng tình với đề xuất của Chính phủ; các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt này đã được Quốc hội cho phép áp dụng trong thời gian qua và đã được cấp có thẩm quyền xem xét và cho ý kiến.

Tuy nhiên, dự án cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia.

Vì theo tính toán, Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng hơn 109 triệu USD trong 5 năm cho chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng.

Ngoài ra, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam dự kiến trong 4 năm đầu khai thác cũng sẽ phải bù lỗ khoảng 778 triệu USD. Như vậy, riêng 2 dự án này Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 887 triệu USD.

Cơ quan thẩm tra đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau.

Góp ý về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng tình về sự cần thiết trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý phải có phương án tối ưu, hạn chế đi qua khu dân cư và quỹ đất rừng. Đặc biệt, cần làm tốt các khâu khảo sát, chuẩn bị kỹ việc thu hồi đất, bồi thường, tái định cư; bố trí các ga kết nối với hạ tầng khu vực; cập nhật định mức đơn giá; công nghệ; bảo vệ môi trường "để tránh kéo dài, đội vốn gây lãng phí".

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, UBTVQH thống nhất trình Quốc hội cho ý kiến chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng tại kỳ họp bất thường lần thứ 9 (dự kiến khai mạc ngày 12/2).