Chủ tịch Quốc hội: "Không thể cấm đoán việc rút bảo hiểm xã hội một lần"

Có thể áp dụng Luật BHXH cùng thời điểm cải cách tiền lương

Chiều 2/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật BHXH (sửa đổi). Phát biểu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, tại Hội nghị Trung ương 7 khóa XII, Quốc hội đã bàn và ban hành 2 Nghị quyết quan trọng là Nghị quyết 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương và Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH.

Trước đó, cải cách tiền lương dự kiến bắt đầu từ 2021, tuy nhiên, do ảnh hưởng mạnh mẽ của dịch Covid-19 nên Ban chỉ đạo cải cách tiền lương đã trình Trung ương xin phép lùi lại thời điểm thực hiện. Theo kế hoạch, cải cách tiền lương sẽ thực hiện từ 1/7/2024.

Về cải cách chính sách bảo hiểm, đã có một số nội dung được thể chế hóa như tuổi nghỉ hưu trong Bộ luật Lao động. Còn những nội dung khác tiến hành chậm hơn so với cải cách tiền lương. Dù vậy, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nếu kỳ họp thứ 7 thông qua dự án Luật BHXH thì cũng có thể áp dụng vào thời điểm trùng với cải cách tiền lương (1/7/2024).

Về thời gian đóng BHXH, theo Chủ tịch Quốc hội, sẽ giảm thời gian đóng - hưởng từ 20 năm xuống 15 năm và tiến tới 10 năm. Đây là xu hướng của thế giới hiện đại vì tiền lương ngày càng tăng lên, tỷ lệ đóng "cho cái bánh bảo hiểm" ngày càng to ra. Tức là số năm đóng ngày càng ít nhưng tiền đóng thì nhiều lên.

"Không những vậy, tiền lương tối thiểu vùng của người lao động hầu như năm nào chúng ta cũng tăng thêm khoảng 6-8%. Tới đây cải cách tiền lương cũng cải cách cả khu vực công và khu vực tư", Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, một trong những nhân tố quan trọng nhất để hạn chế bớt việc rút bảo hiểm xã hội một lần là giảm thời gian đóng bảo hiểm và làm tốt công tác truyền thông.

Về trợ cấp hưu trí xã hội, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, bản chất của nó là trợ cấp giống như trợ cấp cho người cao tuổi từ ngân sách nhà nước. Về mặt nguyên tắc, độ tuổi được hưởng ngày càng giảm xuống. Trong đó, sẽ giảm cho đến khi nào chạm đến tuổi nghỉ hưu thì thôi. Tuy nhiên, các mức hưởng sẽ ngày càng tăng lên, tùy thuộc vào ngân sách nhà nước.

"Hiện nay, tuổi được hưởng đang là 80, luật này sẽ giảm xuống 75 tuổi. Việc giảm dần độ tuổi và mức hưởng thế nào, tôi cũng đồng tình với các đại biểu là nên có sự linh động, linh hoạt.

Luật này nên giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định trong từng thời kỳ theo đề nghị của Chính phủ và căn cứ vào khả năng của ngân sách nhà nước", Chủ tịch Quốc hội gợi mở và đề nghị thiết kế luật có quy định, có mốc thực hiện. Bởi hai vấn đề quan trọng nhất là độ tuổi và mức hưởng thì nên chăng linh hoạt để không phải sửa luật về sau.

Theo Chủ tịch Quốc hội, luật cũng cần phải quy định rõ khoản chi này do ngân sách nhà nước đóng.

Người lao động quan tâm nhất việc rút BHXH một lần

Về rút BHXH một lần, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là vấn đề người lao động quan tâm nhất. Trong chính sách rút thời gian đóng từ 20 năm xuống 15 năm cũng có một phần tác động.

Theo Chủ tịch Quốc hội, khi làm việc với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), các nước không cho rút BHXH một lần. Tuy nhiên, lưới an sinh của các nước được đảm bảo, thu nhập người dân cao.

"Thực ra, các nước người ta có điều kiện, phát triển lâu rồi, thu nhập, đời sống ở mức độ cao, lưới an sinh đảm bảo nên có thể không cần thiết phải rút BHXH một lần. Tức là họ không có nhu cầu rút. Còn với nước ta thì khác", Chủ tịch Quốc hội phân tích.

Theo Chủ tịch Quốc hội, nhu cầu rút BHXH một lần là có thật, vì nhiều người lao động có khó khăn trước mắt phải giải quyết. "Cuộc sống khó khăn nên người ta làm thế", Chủ tịch Quốc hội nói và cho rằng "không thể cấm đoán được chuyện này".

"Anh phải thiết kế chính sách thế nào để giữ người lao động lại trong hệ thống và hạn chế bớt việc rút BHXH một lần", Chủ tịch Quốc hội lưu ý; đồng thời cho rằng, trong thiết kế chính sách rút BHXH một lần cũng không nên phân biệt những người đóng BHXH trước và sau khi luật có hiệu lực vì có thể sẽ tác động tới tâm lý xã hội.

"Quy định như thế có khi việc rút BHXH một lần lại tăng lên", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.