Chè Hồ Thầu ở núi Chiêu Lầu Thi

Chiêu Lầu Thi có nghĩa là chín tầng thang, là ngọn núi nằm trên địa bàn xã Hồ Thầu, huyện Hoàng Su Phì, thuộc dãy núi Tây Côn Lĩnh, Hà Giang. Có độ cao 2402m so với mực nước biển, Chiêu Lầu Thi quanh năm mây giăng bao phủ tạo điều kiện để rừng chè cổ thụ shan tuyết cùng những cây chè rừng sinh trưởng tự nhiên. Bởi vậy, cây chè như sản vật đặc biệt được đất trời ban tặng cho người dân nơi đây.

Từ xã Tân Quang, huyện Bắc Quang (Hà Giang), chúng tôi phải vượt gần 70 km đường quanh co, một bên vực một bên núi như là một thử thách để đến được huyện Hoàng Su Phì. Đặc biệt để chinh phục được đỉnh Núi Chiêu Lầu Thi thì thử thách lại càng khắc nghiệt bởi quãng đường cheo leo, gập ghềnh, hoang vu.

Những cây chè shan tuyết cổ thụ trên núi Chiêu Lầu Thi.

Có lẽ những ai lần đầu chinh phục ngọn núi này không thể hết choáng ngợp bởi vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ với những cánh rừng già nguyên sinh, quần thể thực vật, động vật phong phú. Địa thế núi rừng trùng điệp, phong cảnh hữu tình là điểm nhấn thu hút du khách muốn khám phá và trải nghiệm về văn hóa miền núi, đặc biệt là thưởng ngoạn rừng chè shan tuyết cổ thụ có tuổi đời hằng trăm năm.

Anh Lý Chòi Nhàn, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Hoàng Su Phì, cho biết, toàn huyện có trên 4.500ha chè, đạt sản lượng 12.880 tấn mỗi năm, phần lớn trong số đó là chè cổ thụ. Đặc biệt, những cây chè shan tuyết cổ thụ lớn lên hoàn toàn tự nhiên mà không cần bón bất cứ một loại phân hoặc loại thuốc bảo vệ thực vật nào, chính vì vậy, nó tạo cho sản phẩm chè shan tuyết cổ thụ Hoàng Su Phì một hương vị đậm đà, riêng biệt hiếm nơi nào khác có được.

Tại xã Hồ Thầu, cây chè shan tuyết cổ thụ và cây chè rừng trên núi Chiêu Lầu Thi góp phần đáng kể trong việc xóa đói giảm nghèo. Nhưng xa cách về mặt địa lý, đường đi lại khó khăn nên tiềm năng cây chè ở xã Hồ Thầu vẫn chưa được khai thác một cách có hiệu quả.

Để góp phần khai thác, xây dựng thương hiệu chè shan tuyết, gia đình anh Triệu Sếnh, người dân tộc Dao ở bản Luốc, thôn Tân Phong, xã Hồ Thầu, huyện Hoàng Su Phì đã mạnh dạn bỏ vốn đầu tư xây dựng nhà máy, thành lập Hợp Tác xã chè Hồ Thầu (HTX chè Hồ Thầu) ngay dưới chân núi Chiêu Lầu Thi.

Dẫn chúng tôi đi tham quan HTX chè Hồ Thầu, anh Triệu Sếnh, cho biết: "Hiện nay HTX đã thuê chính chủ nhân của những cây chè shan tuyết trên núi Chiêu Lầu Thi chăm sóc, thu hái. Việc chăm sóc cây chè rất đơn giản, hằng năm chỉ cần phát quang cỏ dại quanh cây chè để phát triển, ngoài ra không dùng bất cứ loại thuốc bảo vệ thực vật nào".

Đỉnh núi Chiêu Lầu Thi quanh năm mây giăng bao phủ tạo điều kiện cây chè sinh trưởng tự nhiên.

Mỗi năm cây chè shan tuyết sẽ cho thu hoạch 4 vụ, khi thu hái người dân cũng tuyệt đối tuân thủ các quy định, bảo quản của HTX đưa ra để cho sản phẩm chè đạt chất lượng tốt nhất. Búp chè phải hái đúng kỹ thuật, trong vòng 2 giờ đồng hồ sau khi thu hoạch, những búp chè tươi phải được chuyển tới nhà máy để chế biến.

Anh Triệu Sếnh chia sẻ, với công suất của nhà máy cùng 25 công nhân hoạt động, mỗi một năm HTX chè Hồ Thầu sản xuất được khoảng 80 đến 100 tấn chè khô tuy theo mùa vụ. Bằng bí quyết chế biến chè truyền thống lâu đời cùng dây chuyền nhà máy, hơn 10 sản phẩm chè chất lượng tại HTX đã ra đời góp phần nâng cao giá trị cho cây chè shan tuyết. Những sản phẩm chè đó là, chè xanh, chè sấy, chè vàng, chè đỏ, chè hưởng nắng, chè tiên, chè ủ, chè bánh... Ngoài ra HTX còn chế biến sản phẩm bột trà xanh Hồ Thầu từ lá chè già shan tuyết cổ thụ và được người dùng ưa thích.

Nhiều năm xây dựng thương hiệu, đưa sản phẩm chè của HTX Hồ Thầu quảng bá, giới thiệu ở các các hội chợ lớn, đến nay ngoài cung cấp sản phẩm chè cho thị trường trong nước thì HTX đã xuất khẩu một số loại chè ở các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ và Singapore.

HTX chè Hồ Thầu dưới chân núi Chiêu Lầu Thi

Ông Triệu Chòi Phú, Phó Bí thư Đảng ủy xã Hồ Thầu, cho biết: "Địa bàn xã Hồ Thầu là vùng chè shan tuyết cổ thụ đã được chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ Organic Châu Âu. Đơn vị được chứng nhận là HTX chè Hồ Thầu với diện tích 95ha. Địa chỉ vùng chứng nhận thôn Tân Minh, Chiến Thắng, xã Hồ Thầu, huyện Hoàng Su Phì. Hiện nay đã có 78 hộ tham gia. Gần đây HTX chè Hồ Thầu tiếp tục mở rộng nhà xưởng chế biến, đầu tư thêm thiết bị hiện đại nhằm nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu chè hữu cơ, an toàn".

Anh Lý Chòi Nhàn, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Hoàng Su Phì cho biết: "Năm 2018, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã cấp Giấy chứng nhận Đăng ký Chỉ dẫn địa lý số 00069 cho sản phẩm chè shan tuyết Hà Giang. Trong đó xã Hồ Thầu là một trong những xã thuộc huyện Hoàng Su Phì có cây chè được chứng nhận chỉ dẫn địa lý. Việc thành lập HTX chè Hồ Thầu là đúng theo chủ trương và nghị quyết của địa phương, vừa tạo công ăn việc làm cho người dân vừa góp phần phát triển kinh tế cho địa phương".