Chậm công bố kết luận thanh tra, dư luận nghi ngờ có tiêu cực

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu vấn đề, thời gian qua, có việc thanh tra thường xuyên hoặc thanh tra đột xuất nhưng không phát hiện được vi phạm mà sau khi có tố cáo phải tiến hành tái thanh tra lại phát hiện có vi phạm.

Dư luận nghi ngờ là có tiêu cực của Đoàn thanh tra trước. Cũng có những vụ tiêu cực do báo chí phát hiện mà thanh tra không phát hiện. Nhiều vụ lực lượng công an phát hiện, truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng chưa có thanh tra kết luận hoặc kết luận không đến nơi đến chốn. Đại biểu đề nghị làm rõ nguyên nhân của tình trạng này.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) đặt câu hỏi: Có hay không tiêu cực trong các cuộc thanh tra treo?

Theo đại biểu, hiện nay còn nhiều cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ tiến hành đã quá thời hạn theo quy định, có những cuộc đã trên 5 năm, như vậy là gấp hơn 10 lần thời gian tối đa cho phép nhưng chưa ban hành được kết luận. Vì vậy, đại biểu Hoàng Đức Thắng đề nghị Tổng Thanh tra cho biết những cuộc thanh tra này là do không kết luận được hay do lý do nào khác và có hay không tiêu cực trong các cuộc thanh tra treo này? Vậy Tổng Thanh tra sẽ làm gì để kết thúc kết luận được các cuộc thanh tra này?

Đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) tiếp tục đặt câu hỏi chất vấn, việc chậm ban hành kết luận thanh tra là do sự phân công thẩm quyền không hợp lý. Có những vụ thanh tra để đã lâu, quá hạn không kết luận được. Theo đại biểu, phải phân công lại thẩm quyền ký Kết luận thanh tra cho trưởng đoàn Thanh tra; còn Tổng TTCP, ra quyết định thanh tra chỉ sử dụng quyền thủ trưởng của mình để đôn đốc, làm đúng pháp luật; còn đoàn thanh tra phải chịu trách nhiệm ký kết luận thanh tra và chịu trách nhiệm về nội dung và trước pháp luật.

Hiện nay Luật Thanh tra (sửa đổi) đang trình Quốc hội cho ý kiến, đại biểu Lê Thanh Vân đã có kiến nghị nội dung này nhưng không được tiếp thu.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, về cơ chế thanh tra lại các đoàn thanh để tìm ra tiêu cực tham nhũng, trong Luật chưa quy định cụ thể về vấn đề này. Thực tế, khi có yêu cầu của cơ quan chức năng hoặc thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước thì ngành vẫn thực hiện. Ví dụ vừa qua Bộ Công an có một số vụ việc báo cáo Thủ tướng, Thủ tướng giao ngành thanh tra tiến hành thanh tra lại kết quả này…

Để có giải pháp hiệu quả cho tình trạng này, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông tư 06 và Chỉ thị 719 chấn chỉnh trong hoạt động thanh tra; quy chế tổ chức hoạt động đoàn thanh tra. Đây là giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng, phiền hà trong hoạt động của thanh tra.

Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, dư luận có phản ánh, cán bộ thanh tra trong ngành có biểu hiện và dấu hiệu tiêu cực; mong các đại biểu Quốc hội và cử tri phản ánh trực tiếp để Tổng Thanh tra xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.

Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Thanh Vân, ông Đoàn Hồng Phong cho hay, nguyên nhân chậm kết luận thanh tra là có, nhiều nguyên nhân phần lớn là chủ quan, nhưng tập trung 4 nhóm chính.

Cụ thể: Nhiều cuộc thanh tra quy mô lớn liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp. Một số cuộc thanh tra ảnh hưởng đến nền kinh tế, nên có việc xem xét kỹ, thận trọng kết luận thanh tra nên mất nhiều thời gian xem xét hồ sơ, báo cáo xây dựng kết luận thanh tra; Một số quy định của pháp luật qua nhiều thời kỳ và khi thực hiện kết luận có cách hiểu khác nhau, mất nhiều thời gian đánh giá, tham khảo ý kiến của cơ quan chức năng, nhất là những lĩnh vực đất đai, dự án đầu tư công, BT, BOT, đấu thầu,…; Thời hạn báo cáo và kết luận quy định có 15 ngày, tới đây sửa đổi Luật Thanh tra sẽ sửa nội dung này; Cuối cùng là việc báo cáo thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước dự thảo kết luận thanh tra, hiện cũng chưa quy định cụ thể vấn đề này. Lực lượng thanh tra có hạn nên việc thực hiện nhiệm vụ rất khó khăn.

Vừa qua Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã ban hành kết luận, trong đó có 15 cuộc thanh tra từ những năm trước chưa ban hành, Thanh tra Chính phủ đã triển khai bằng nhiều giải pháp. Từ tháng 7/2022 đến nay đã dự thảo xong và báo cáo Thủ tướng ban hành được 13 cuộc, số còn lại sẽ quyết tâm hoàn thành trước 31/12 năm nay, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết.

Về 15 cuộc thanh tra chậm mà Ủy ban Kiểm tra giám sát, Tổng Thanh tra Chính phủ khẳng định không có tiêu cực trong những cuộc này.

Về ý kiến đại biểu cho rằng nguyên nhân chậm là chưa trao quyền ký kết luận cho trưởng đoàn thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ cho rằng: Hoạt động thanh tra khác với hoạt động tố tụng, thanh tra được thực hiện bởi thanh tra trong hệ thống nhà nước trên nguyên tắc của chế độ thủ trưởng. Thủ trưởng cơ quan thanh tra phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của cơ quan mình, vì vậy Tổng Thanh tra Chính phủ phải là người ký kết luận thanh tra và chịu trách nhiệm trước pháp luận về kết luận của mình. Điều này có nghĩa rằng Thanh tra đang thực hiện theo quy định của pháp luật, Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.

Ngay sau phần trả lời chất vấn của Tổng Thanh tra Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã báo cáo làm rõ thêm một số nội dung liên quan.