Triển khai công tác đặc xá trong hệ thống TAND

Tham dự Hội nghị trực tuyến có lãnh đạo TANDTC, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, VKSNDTC, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo TAQS các cấp, các đơn vị chức năng thuộc TANDTC và lãnh đạo các TAND cấp tỉnh.

 Các trường hợp được đặc xá

Thay mặt lãnh đạo TANDTC, Phó Chánh án Nguyễn Sơn đã quán triệt Quyết định số 2230/2016/QĐ-CTN ngày 17/10/2016 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2016; Quyết định số 2231/QĐ-CTN về thành lập Hội đồng tư vấn đặc xá năm 2016 và Hướng dẫn số 325/HĐTVĐX của Hội đồng Tư vấn đặc xá.

Theo đó, thực hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng, Nhà nước và truyền thống nhân đạo của dân tộc đối với người phạm tội bị kết án phạt tù, khuyến khích họ phấn đấu học tập, rèn luyện tiến bộ trở thành người có ích cho xã hội; xét đề nghị của Chính phủ tại Tờ trình số 402/TTr-CP, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã ký Quyết định số 2230/2016/QĐ-CTN đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam (2/9/2016) đối với những người đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá tính đến ngày 30/11/ 2016.

Đối tượng đặc xá bao gồm: Người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành án phạt tù tại trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện. Điềụ kiện để được đề nghị đặc xá phải là người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành án phạt tù. Người được đề nghị đặc xá phải là người đã chấp hành án phạt tù ít nhất là một phần hai thời gian đối với án phạt tù có thời hạn; nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù.

Quang cảnh Hội nghị trực tuyến tại TANDTC

Những người đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với án phạt tù chung thân, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù.

Những người chấp hành tốt Nội quy trại giam, trại tạm giam; nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động; trong quá trình chấp hành án phạt tù liên tục được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội cũng được xem xét để đặc xá.

Ngoài ra, người đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tiền truy thu, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ những phạm nhân không bị kết án phạt tù về các tội phạm tham nhũng đã 70 tuổi trở lên hoặc từ 60 tuổi trở lên nhưng thường xuyên ốm đau hoặc người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không còn khả năng thực hiện cũng trong diện được xét đặc xá.

Đặc xá đối với người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là một phần ba thời gian và người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là 13 năm, nếu có đủ các điều kiện và đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, có xác nhận của trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện.

Những người là thương binh, bệnh binh; người có thành tích trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, xây dựng CNXH được tặng thưởng một trong các danh hiệu: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động, Nhà giáo nhân dân, Thầy thuốc nhân dân, Nghệ sỹ nhân dân, các danh hiệu Dũng sỹ trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước; người được tặng thựởng một trong các loại Huân chương, Huy chương kháng chiến; người có thân nhân là liệt sỹ; con của Bà mẹ Việt Nam anh hùng; con của Gia đình có công với nước cũng được xem xét đặc xá. Những người khi phạm tội là người chưa thành niên; là người từ 70 tuổi trở lên; người đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc từ 60 tuổi trở lên mà thường xuyên ốm đau, không tự phục vụ bản thân được, có kết luận giám định y khoa hoặc xác nhận bắng văn bản của cơ quan y tế có thẩm quyền; người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình, có xác nhận của UBND cấp xã nơi người đó cư trú; nữ phạm nhân đang có thai hoặc có con nhỏ dưới 36 tháng tuổi đang ở với mẹ trong trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ cũng được xem xét để đặc xá lần này.

Đối với các trường hợp đặc biệt được đặc xá, TANDTC ban hành Hướng dẫn số 330/TANDTC-V1 ngày 1/11/2016 quy định về việc xét, đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt cho người bị kết án đang được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù.

 Các trường hợp không đề nghị đặc xá

Người có đủ điều kiện quy định tại Điều 3 Quyết định số 2230/2016/QĐ-CTN nhưng không được đề nghị đặc xá nếu bản án hoặc quyết định của Toà án đối với người đó đang có kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; trước đó đã được đặc xá; có từ 2 tiền án trở lên; phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia; thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên 6 năm đối với người được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3; trên 8 năm đối với người được quy định tại khoản 2 Điều 3.

Những người bị kết án phạt tù về một trong các tội: khủng bố; phá hoại hoà bình; chống loài người; tội phạm chiến tranh; chống người thi hành công vụ có tổ chức hoặc phạm tội nhiều lần, gây hậu quả nghiêm trọng, xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội cũng không được xét đặc xá.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn phát biểu tại điểm cầu TANDTC

Bên cạnh đó những trường hợp không được đặc xá gồm người bị kết án phạt tù từ 10 năm trở lên đối tới tội xâm phạm, tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người do cố ý; người bị kết án phạt tù từ 7 năm trở lên đối với tội cướp tài sản, cướp giật tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, sản xuất trái phép chất ma tuý, mua bán trái phép chất ma tuý, chiếm đoạt chất ma tuý; phạm tội giết người có tổ chức; giết người có tính chất côn đồ; cố ý gây thương tích có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc phạm tội nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người; hiếp dâm có tính chất loạn luân; hiếp dâm trẻ em có tính chất loạn luân; cướp tài sản có sử dụng vũ khí; cướp tài sản, cướp giật tài sản, trộm cắp tài sản có tổ chức hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng; cướp tài sản nhiều lần, cướp giật tài sản nhiều lần, trộm cắp tài sản nhiều lần (từ 2 lần trở lên) không được xem xét.

Lãnh đạo TANDTC và các đơn vị chủ trì tại điểm cầu TANDTC

Ngoài ra, người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy hoặc người dùng thủ đoạn xảo quyệt, người ngoan cố chống đối trong vụ án phạm tội có tổ chức; có căn cứ khẳng định đã sử dụng trái phép các chất ma tuý; đang chấp hành án phạt tù do phạm từ 3 tội trở lên hoặc phạm 2 tội do cố ý, kể cả trường hợp tổng hợp hình phạt; đã có 1 tiền án mà lại bị kết án phạt tù về tội do cố ý… cũng không thuộc diện được xem xét đặc xá lần này.

*Cũng tại Hội nghị, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn đã quán triệt Chỉ thị số 06/2016/CT-TANDTC ngày 31/10/2016 của Chánh án TANDTC về việc triển khai thực hiện Quyết định của Chủ tịch nước về công tác đặc xá, đồng thời giải đáp những câu hỏi, ý kiến của các đại biểu tham dự tại đầu cầu trực tuyến TANDTC và các đầu cầu ở TAND cấp tỉnh trong cả nước.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn nhấn mạnh: Công tác đặc xá năm 2016 là một nhiệm vụ đặc biệt, có ý nghĩa sâu sắc về chính trị và xã hội, lãnh đạo TANDTC yêu cầu thủ trưởng các đơn vị trực thuộc TANDTC, Chánh án TAND, TAQS các cấp trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình triển khai thực hiện tốt công tác đặc xá năm 2016 theo đúng quy định của pháp luật.

Trong quá trình thực hiện, các đơn vị nếu có khó khăn, vướng mắc thì báo cáo về TANDTC (thông qua Vụ Giám đốc kiểm tra I) để tổng hợp báo cáo lãnh đạo TANDTC chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời.

Trần Minh Giang