Hồ sơ mật về các "nhạc trưởng" sân cỏ (P2) : Jose Mourinho
Thể thao - Ngày đăng : 07:51, 20/10/2014
Jose Mourinho đã trở thành HLV hàng đầu như thế nào?
Phần 2: Tâm lí chiến của Mourinho có gì đặc biệt?
Jose Mourinho – từ khi xuất hiện nổi bật ở cương vị HLV đã khiến người hâm mộ túc cầu thực sự có cái nhìn rõ nét và toàn diện hơn về vai trò của một HLV bóng đá. Jose Mourinho cũng là người đã mang tới thế giới bóng đá những làn gió mới từ góc nhìn trên băng ghế huấn luyện. Một trong số đó là ông đã nâng tầm sự kết hợp yếu tố tâm lí trong công tác huấn luyện, và định vị một khái niệm mà bây giờ đã rất đỗi thân quen: “tâm lí chiến”.
Đến thời điểm này, cả những kẻ yêu, người ghét Mourinho không ai có thể phủ nhận HLV Bồ Đào Nha này là một bậc thầy về tâm lí chiến, là ông vua tâm lí, ông hoàng của các buổi họp báo… Vậy, tâm lí chiến của Mourinho có gì đặc biệt ? Ông đã làm gì để thành công trên chiến trường tâm lí nhiều cạm bẫy?
Mourinho – một cá tính dị biệt
Trận đấu bắt đầu từ phòng họp báo
Jose Mourinho đã có tuyên ngôn bất hủ rằng: trận đấu thực sự đã bắt đầu từ phòng họp báo. Và chính ông đã luôn bắt đầu trận đấu theo cách như thế.
Trò chơi tâm lí luôn xảy ra bởi những HLV vĩ đại vì nó đòi hỏi yếu tố phải rất thông hiểu bản chất con người qua sức mạnh của lời nói. Mourinho luôn biết cách hâm nóng trận đấu trước khi nó bắt đầu.
Bằng cách chọc giận đối phương, “Người đặc biệt” luôn khiến đối thủ sôi máu. Có thể thấy, đòn tâm lý như một cái bẫy vô hình mà Mou giăng ra, để đối phương sập vào. Cái giỏi là Mourinho giăng ra tài tình theo nhiều cách khác nhau, khiến đối phương dù có đề phòng cũng khó mà không bị sập bẫy. Những cuộc khẩu chiến theo nhiều cách khác nhau, có khi hướng về HLV, có khi hướng về cầu thủ của đối phương. Có lúc Mourinho khen không tiếc lời, có lúc Mourinho chê bai thậm tệ, nhưng hết thẩy đều nằm trong tính toán có chủ đích rõ ràng của HLV người Bồ này.
Chẳng hạn, mùa trước khi "Người đặc biệt" đặt cho Arsene Wenger biệt danh “chuyên gia thất bại”, ông lập tức nắm thế chủ động trên chiến trường tâm lý, trước khi đại thắng kình địch cùng thành phố với tỉ số đậm đà 6-0. Mùa này, trước trận tái đấu, Mourinho khơi lại câu chuyện khiến Wenger sôi máu này, kết quả đã biến Wenger thành kẻ thất bại thô lỗ, khi từ bỏ vẻ đạo mạo mà xô đẩy Mourinho trên đường Pít.
Mou cũng thường xuyên dùng đòn đánh lạc hướng thông qua “bên thứ 3”. Chẳng hạn, ở mùa trước, những tưởng The Blues sẽ gặp nhiều khó khăn trước Man City hừng hực khí thế, nhưng rút cục họ đã đánh sập “pháo đài” Etihad và bỏ túi 3 điểm khi ra về. Pellegrini đã thua do ông vướng vào cái bẫy mà Mourinho chủ động giăng ra. Nên biết, ngay trước khi Chelsea giành được 3 điểm quý như vàng trên sân của Man City, họ đã gây thất vọng khi để đội bóng đang gặp nguy hiểm West Ham chấm dứt chuỗi 7 trận thắng liên tiếp trên mọi mặt trận. Sau trận Chelsea để West Ham cầm chân với tỷ số 0-0 ngay tại Stamford Bridge, Mourinho đã đăng đàn chỉ trích lối đá phòng ngự tiêu cực của đối phương. Ông cho rằng West Ham “chơi thứ bóng đá của thế kỷ 19″, và “Chelsea cần mang thêm máy khoan để xuyên thủng hàng phòng ngự đội khách”. Qua phát biểu ấy, Mourinho đã khiến Pellegrini tin rằng Chelsea sẽ trình diễn lối đá cởi mở, phóng khoáng thay vì chặt chẽ khi đối đầu với Man City. Hệ quả là Man City không có kế hoạch đối phó với chiến thuật “xe bus hai tầng”, trong khi Chelsea lại đi đúng con đường mà West Ham đã chọn trước đó một tuần để hạ gục The Citizens một cách thuyết phục.
Điều phối truyền thông
Mourinho biết cách để lái truyền thông theo hướng mình cần. Ông luôn tìm cách tránh cho các học trò của mình chịu những căng cứng về tâm lí do sự soi mói của truyền thông. Với bóng đá châu Âu, để đối phó với giới truyền thông tinh nhanh và phiền toái là cả một nghệ thuật. Không ai khác, Mourinho là HLV có sức hút vô tiền khoáng hậu đối với giới truyền thông. Mourinho biết cách dùng truyền thông vào mục đích cá nhân khi cố tình tung cho các mặt báo những chi tiết mà ông đã tính toán kỹ.
Chẳng hạn, sau trận Chelsea thua Sunderland 1-2 trên sân nhà Stamford Bridge mùa trước, chiến lược gia người Bồ Đào Nha tìm cách tập trung vào những vấn đề về trọng tài, mà không hề chỉ trích các học trò của mình. Chính những lời bình luận của Mourinho trở thành câu chuyện đậm nét trên mặt báo sau đó và nó đã làm giảm sự chú ý đến thất bại đầu tiên của ông với Chelsea trên sân nhà sau chuỗi quá dài của kỷ lục bất bại này.
Kích nổ sức mạnh tâm lí của các học trò
Mourinho hay dùng chiêu khích tướng để “tiêm kích thích” vào tâm lí các học trò mình khiến họ bùng nổ. Nó như là một liều thuốc “doping” tinh thần, tạo ra sự khác biệt làm thay đổi bản năng của một con người. Hãy lấy Samuel Eto'o làm ví dụ. Tiền đạo mang biệt danh “Báo đen” đã tìm lại khả năng săn mồi tuyệt đỉnh bằng cú hat-trick vào lưới Manchester United. Trước đó, trên phương tiện thông tin đại chúng, Mou đã khéo léo công khai chê bai tiền đạo Samuel Eto'o là “lão già” và đáp lại ông thầy đặc biệt này, Samuel lần đầu tiên ăn mừng bàn thắng mang hơi hướng giống “ông già” chống gậy trên sân Stamford Bridge. Khoảng khắc ấy sẽ còn lưu lại rất lâu trong tâm trí người hâm mộ, còn đối với Mou, có lẽ ông sẽ mừng trong bụng vì “Báo đen” đã bị bẫy bởi đòn tâm lý rất đặc biệt mang đậm phẩm chất của HLV đa tài Mourinho.
Điều hòa phòng thay đồ bằng việc điều hòa tâm lí tập thể
Một ngôi sao hoàn toàn có thể làm náo loạn cả phòng thay đồ của một đội bóng, và sẽ đem sự tiêu cực ấy vào sân đấu. Khi có nhiều hơn một ngôi sao trong đội hình, những biến động trong phòng thay đồ sẽ rất khủng khiếp, đến mức có thể đánh sập cả một tập thể. Mourinho nắm bắt rất rõ tâm lí ngôi sao này. Ông đã làm việc với cả tá những ngôi sao hàng đầu thế giới, cả tá cá tính khác nhau, cả tá những cái tên mà nổi đình nổi đám với “quyền lực đen” nhưng Mourinho luôn chế ngự thành công nhờ nắm bắt tốt tâm lí siêu sao ở họ.
Mourinho – bậc thầy của việc phát huy sức mạnh tâm lí cầu thủ
Chiến lược gia người Bồ Đào Nha thường phát đi thông điệp rằng ông là một HLV tài năng, một nhà lãnh đạo ưu tú và ông ấy cũng là một siêu sao hàng đầu. Điều này tạo ra một sự cân bằng và các cầu thủ cần sự tôn trọng nhất định đối với HLV. Ở bất kỳ đội bóng nào, khi tiếp quản, Mourinho thường rất hay trấn át các công thần, “bình định” tâm lí siêu sao ở những ngôi sao sáng nhất để làm tấm gương cho những người khác.
Ở buổi họp báo đầu tiên, trong nhiệm kỳ đầu dẫn dắt Chelsea của Mourinho giờ vẫn còn được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Chiến lược gia người Bồ Đào Nha nói rằng mình vừa đảm nhiệm cương vị HLV của đội bóng đang là ĐKVĐ Châu Âu khi đó (Porto), và nghĩ rằng bản thân xứng đáng được gọi là “Người đặc biệt”. Bên cạnh đó, thông điệp mà Mourinho gửi đến cầu thủ rằng họ cũng là những người đặc biệt và họ có thể trở thành những người chiến thắng.
Giúp tất cả nhìn về một hướng và chống lại cả thế giới
Mourinho có thể làm điều đó bất kì lúc nào. Không ít lần ông nhắc đến tinh thần “chúng ta phải chống lại cả thế giới”. Mourinho là “một nhà lãnh đạo dám đương đầu”, còn các học trò của ông là các chiến binh. Họ luôn thi đấu với hơn 100 % sức lực để chứng tỏ với cả thế giới. Mourinho tạo ra kẻ thù ở khắp mọi nơi: đối thủ, trọng tài, các CĐV trung lập, nhà tổ chức điều hành giải đấu… tất cả để dòn sức ép lên tâm lí học trò của ông. Các cầu thủ trong đội của Mourinho thường thấy như cả thế giới đang chống lại họ, bất công và họ cần chiến thắng để chứng minh. Trong các buổi trả lời họp báo, Mourinho luôn gây chiến với giới truyền thông để tạo ra cảm giác rằng ông và các học trò đang bị cả thế giới chống lại một cách vô lí.
Từ sức nén tâm lí đó, các cầu thủ dưới tay Mourinho đều sẵn sàng bùng nổ mọi lúc, mọi nơi. Inter đã có một mùa giải thần thánh với cú ăn 3 lịch sử theo cách đó. Biểu tượng Mourinho còng tay, đã trở thành một trong những hình ảnh được người hâm mộ nhớ nhiều nhất về Mourinho.
Mourinho chống lại cả thế giới
Phóng viên Juan Calderon của tờ Marca từng giật tít: “Mourinho chống lại cả thế giới”. “Mourinho cần đóng catalogue những nhân vật đã được ông sỉ vả và đổ tội. Trọng tài, báo chí, lịch thi đấu, các bác sĩ, sân Bernabeu, Barca, UEFA, học viện trẻ, đối thủ, Toril, Valdano...”. Và ngay khi đó người ta thấy một Real của Mourinho bùng nổ như thế nào để cán đích tại La Liga.
Khi có cảm giác bị cả thế giới chống lại, các cầu thủ sẽ tạo thành khối đoàn kết bền vững, hướng về mục tiêu chung, chiến đấu vì danh dự, vì HLV của họ. Không phải ngẫu nhiên mà gần như tuyệt đại đa số các học trò, đủ mọi cá tính đã từng cộng tác với Mourinho đều tỏ ra rất tôn trọng ông, quý mến và đề cao ông. Cũng không phải ngẫu nhiên mà dù ở bất kỳ đội bóng nào, Mourinho cũng luôn có được những “học trò ruột”, sẵn sàng hi sinh, bùng nổ, làm mọi điều vì ông. Didier Drogba, Wesley Sneijder, Ibrahimovic... đều “sẵn sàng chết vì ông” là bởi thế.
Tâm lý học đang được áp dụng và nghiên cứu nhiều hơn trong bóng đá. Mourinho là một trường hợp dị biệt và là một đỉnh cao của nghệ thuật này. Từ Porto, Chelsea, Inter, Real Madrid và giờ tiếp tục là Chelsea dưới sự chỉ đạo của Mourinho đều trở nên vô cùng khó lường, một phần nhờ các chiến lược tâm lí tài tình của HLV người Bồ này. "Bóng đá đối với tôi thực nhất là nhân học, tức là đặt con người lên trên tất thảy." – Mourinho đã nói thế, đó là chân lí, nhưng không dễ để một HLV nào đó chuyển hóa được tư duy này !