65% người bị tật khúc xạ ở Việt Nam đeo kính không đúng

Khoảng 3 triệu trẻ em Việt Nam bị nhược thị

Tại hội thảo “Vị trí và vai trò của khúc xạ nhãn khoa trong ngành nhãn khoa” do Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 tổ chức, PGS.TS Phạm Trọng Văn - Trưởng Bộ môn Mắt (Đại học Y Hà Nội) cho biết, trên thế giới hiện có 640 triệu người giảm thị lực do tật khúc xạ. Ước tính tại Việt Nam, tật khúc xạ chiếm tỷ lệ 15%-40%, xấp xỉ khoảng 14-36 triệu người.

Riêng đối với trẻ em (từ 6-15 tuổi), tỷ lệ tật khúc xạ là 25%-40% ở thành thị và 10%-15% ở nông thôn. Ước tính có khoảng 3 triệu trẻ em cần phải đeo kính điều chỉnh tật khúc xạ.

Mắt có tật khúc xạ sẽ gây nhiều bất tiện trong sinh hoạt, ảnh hưởng học tập, thậm chí gây ra rối loạn khác ở mắt: bị lác, nhược thị… Những dấu hiệu của tật khúc xạ có thể là xem tivi hay sách báo phải lại gần mới thấy, học sinh ngồi học không đọc được chữ, hay nheo mắt khi nhìn, kết quả học tập, lao động giảm…

Giáo sư Bruce Moore khám mắt cho trẻ tại Bệnh viện Mắt Hà Nội 2

Theo GS Bruce - Chuyên gia Khúc xạ nhãn nhi, Trường Đại học Nhãn khoa New England (Mỹ), nhược thị sẽ làm ảnh hưởng tới quá trình phát triển của trẻ. Việc phát hiện sớm rối loạn thị giác sẽ giúp trẻ có được sự hỗ trợ tốt nhất để trẻ có thể học tập bình thường. Việc không phát hiện và không điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng tới khả năng học tập của trẻ từ 3-5 năm chậm hơn các bạn khác.

GS Bruce Moore cho hay, nhược thị là tình trạng bệnh có thể điều trị được hơn 90% nếu phát hiện sớm. “Nếu có hệ thống chăm sóc mắt ban đầu tốt sẽ giải quyết được vấn đề lớn của xã hội. Tuy nhiên, đây là điều khó vì không phải quốc gia nào cũng làm được”, ông nói.

Mới đây, tại Hội thảo quốc gia về Phòng chống mù lòa, tật khúc xạ được nhận định như là một vấn đề mới nổi trong chăm sóc mắt và được xem là một ưu tiên trong Kế hoạch quốc gia về Phòng chống mù lòa của Việt Nam giai đoạn 2014-2020. Việc cung cấp kính cho người dân bị tật khúc xạ là một trong những can thiệp hiệu quả & hợp lý nhất, góp phần làm giảm tỷ lệ các bệnh mù lòa có thể phòng tránh được.

Thiếu hụt nhân lực trong ngành khúc xạ nhãn khoa

Theo PGS.TS Phạm Trọng Văn, tại Việt Nam, các bác sĩ mắt là nguồn nhân lực chính để giải quyết các vấn đề thách thức của mù lòa do đục thủy tinh thể (chiếm 66% nguyên nhân gây mù ở nhóm trên 50 tuổi), tuy nhiên, nguồn lực cho mục đích này đồng đều (tập trung ở các thành phố) hoặc do không có khả năng phẫu thuật.

PGS Văn nhấn mạnh, cử nhân khúc xạ nhãn khoa là những cán bộ y tế thật sự cần thiết trong hệ thống chăm sóc sức khỏe Việt Nam nhằm đáp ứng các yêu cầu về chăm sóc sức khỏe mắt cho người dân trong cả hiện tại và tương lai, đặc biệt trong loại trừ các bệnh mù lòa có thể phòng tránh được do tật khúc xạ không được chỉnh kính, giảm thiểu gánh nặng công việc cho các bác sĩ nhãn khoa để có thể tập trung chuyên sâu các dịch vụ lâm sàng các bệnh về mắt khác.

Tuy nhiên, kết quả điều tra đánh giá về chất lượng dịch vụ khúc xạ tại Việt Nam do Tổ chức Brien Holden Vision Institute phối hợp với Bệnh viện Mắt Trung ương thực hiện mới đây cho thấy, có tới 65% đơn kính thực hiện tại các hiệu kính là bị sai do người đo kính không được đào tạo bài bản. Hơn nữa, nguồn nhân lực nhãn khoa được đào tạo bài bản còn hạn chế khiến cho các dịch vụ chăm sóc khúc xạ cũng bị thiếu trầm trọng.

Để giải quyết tình trạng thiếu hụt các dịch vụ khám khúc xạ có chất lượng tốt ở Việt Nam, Viện Thị giác Brien Holden (Úc) đã hợp tác với Bệnh viện Mắt Trung ương và Bệnh viện Mắt TP.HCM xây dựng và nhân rộng các khóa đào tạo ngắn hạn về khúc xạ và mài lắp kính.

Viện Thị giác đã hỗ trợ xây dựng chương trình đào tạo, cung cấp trang thiết bị và đào tạo 24 giảng viên quốc gia. 
Các khóa đào tạo này hiện vẫn đang được tiếp tục thực hiện một cách bền vững tại địa phương để đáp ứng nhu cầu trước mắt về nguồn nhân lực cho các dịch vụ khúc xạ. 

Việc xây dựng và phát triển các khóa khúc xạ ngắn hạn là một bước phát triển quan trọng trong kế hoạch dài hạn là phát triển ngành khúc xạ nhãn khoa ở Việt Nam và cung cấp đầy đủ phạm vi hành nghề trong các dịch vụ khúc xạ.

Thảo Nguyên