Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh dự Phiên thảo luận Đại hội đồng LHQ

Tăng cường sức sống cho chủ nghĩa đa phương là yêu cầu cấp bách

Ngày 28/9, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Trưởng đoàn Việt Nam, đã có bài phát biểu quan trọng tại Phiên thảo luận chung Cấp cao Khóa 74 Đại Hội đồng Liên hợp quốc.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu  tại Phiên thảo luận chung Cấp cao Khóa 74 Đại Hội đồng Liên hợp quốc

Phát biểu trước Lãnh đạo và đại diện 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của chủ nghĩa đa phương và những thành tựu to lớn mà các thể chế đa phương, nhất là Liên hợp quốc, đã đạt được suốt 3/4 thế kỷ qua.

Đối với Việt Nam, Phó Thủ tướng khẳng định đối ngoại đa phương có vị trí đặc biệt trong chính sách đối ngoại cũng như trong tổng thể quá trình đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Việt Nam cũng đã ngày càng chứng tỏ vai trò là một thành viên chủ động, tích cực và trách nhiệm trong các tiến trình đa phương, với những đóng góp trên nhiều lĩnh vực hoạt động của Liên hợp quốc, từ gìn giữ hòa bình tới phát triển bền vững và mới đây Việt Nam đã được các nước tin tưởng bầu làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh cho rằng chủ nghĩa đa phương đang đứng trước thách thức gay gắt do tác động của chính trị cường quyền, chủ nghĩa dân túy, suy giảm cam kết chính trị và thiếu hụt nguồn lực. Vì vậy, tăng cường sức sống cho chủ nghĩa đa phương là một yêu cầu cấp bách đối với cộng đồng quốc tế.

Phó Thủ tướng nêu rõ, hợp tác đa phương có vị trí đặc biệt trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Việt Nam tham gia chủ động, tích cực và có nhiều đóng góp xây dựng, trách nhiệm trong các tiến trình đa phương. Trước những thách thức to lớn hiện nay, chúng ta cần cùng nhau tăng cường sức sống của chủ nghĩa đa phương và thúc đẩy hoạt động của Liên Hợp Quốc.

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng chia sẻ một số đề xuất về những giải pháp lớn nhằm đạt mục tiêu đó.

Trước hết, cần tái khẳng định vai trò và tầm quan trọng của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp Quốc trong việc xây dựng một trật tự thế giới dựa trên luật lệ, thúc đẩy quan hệ giữa các quốc gia và tăng cường hợp tác đa phương. Luật pháp quốc tế là nền tảng của quan hệ bình đẳng, công bằng giữa các quốc gia; bởi vậy, các nỗ lực đa phương cần dựa trên và hướng tới đảm bảo sự tôn trọng đối với nền tảng này.

Việt Nam cho rằng tôn trọng luật pháp quốc tế là cách thức hữu hiệu nhằm ngăn ngừa xung đột cũng như tìm kiếm những giải pháp lâu bền cho tranh chấp, xung đột. Việt Nam ủng hộ mọi nỗ lực thực hiện các biện pháp hoà bình giải quyết tranh chấp theo Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, từ thương lượng, hoà giải tới việc sử dụng các cơ chế pháp lý quốc tế.

“Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan ở Biển Đông tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS 1982) – “Hiến chương của Biển và Đại dương””, Phó Thủ tướng nêu rõ và khẳng định, kết nối Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, Biển Đông có ý nghĩa chiến lược đối với hòa bình, an ninh và phát triển ở châu Á – Thái Bình Dương và trên thế giới. Nhận thức rõ điều đó, các quốc gia liên quan đã có nhiều nỗ lực, đạt được những kết quả tích cực về giải quyết bất đồng, tranh chấp.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng đã nhiều lần nêu rõ sự lo ngại về những diễn biến phức tạp ở Biển Đông, trong đó có việc vi phạm các quyền chủ quyền, quyền tài phán tại các vùng biển của Việt Nam được xác định theo UNCLOS 1982. Các bên liên quan cần kiềm chế và tránh có những hành động đơn phương làm phức tạp tình hình và gia tăng căng thẳng, và giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Thứ hai, cần tăng cường kết nối giữa chủ nghĩa đa phương ở cấp độ toàn cầu và khu vực. Việt Nam hoan nghênh hợp tác, phối hợp giữa Liên Hợp Quốc, nhất là Hội đồng Bảo an, với Liên minh châu Phi, Liên minh châu Âu và Liên đoàn Ả-rập trong nỗ lực ứng phó với các thách thức an ninh ở châu Phi, Trung Đông.

Là ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, đồng thời là Chủ tịch ASEAN năm 2020, Việt Nam mong muốn cùng các quốc gia thành viên tăng cường sự phối hợp, bổ trợ lẫn nhau giữa Hội đồng Bảo an với các tổ chức khu vực để cùng đóng góp vào nỗ lực chung ngăn ngừa xung đột, xây dựng hòa bình bền vững.

Thứ ba, các nỗ lực đa phương cần coi con người là trung tâm. Hòa bình bền vững là điều kiện tiên quyết cho phát triển bền vững và chỉ có thể đạt được khi người dân được đảm bảo cơ bản về điều kiện sống, về an toàn, an ninh.

Thứ tư, các thể chế đa phương cần tiếp tục được cải tổ mạnh mẽ để đáp ứng những yêu cầu mới đặt ra, phục vụ tốt hơn lợi ích và tăng cường tiếng nói và đóng góp của các quốc gia thành viên, nhất là các nước đang phát triển ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ Latinh.

Cuối cùng, theo Phó Thủ tướng, cam kết chính trị mạnh mẽ của mỗi chính phủ, mỗi nhà lãnh đạo có ý nghĩa then chốt đối với mọi nỗ lực tăng cường chủ nghĩa đa phương. Theo Phó Thủ tướng, Liên Hợp Quốc hay các thể chế đa phương chỉ có thể mạnh và hiệu quả, giúp xử lý các thách thức toàn cầu, nếu từng quốc gia thành viên vượt qua những lợi ích riêng, hướng tới các lợi ích chung rộng lớn hơn của cộng đồng quốc tế, cam kết và thực sự đầu tư ý chí và nguồn lực cho những nỗ lực chung đó.

Tăng cường quan hệ giữa Liên hợp quốc và các tổ chức khu vực

Nhân dịp này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã tham dự Hội nghị không chính thức các Ngoại trưởng ASEAN (IAMM) và các cuộc họp giữa các Ngoại trưởng ASEAN với Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), Liên minh Thái Bình dương (PA) và Tổng thư ký và Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc.

Tại Hội nghị IAMM, các nước đã trao đổi về các bước chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN 35 tại Bangkok, Thái Lan đầu tháng 11/2019. Các Bộ trưởng cũng cập nhật về tình hình quốc tế, khu vực và các vấn đề cùng quan tâm.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã thông báo với các nước về quá trình chuẩn bị tiếp nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam. Đồng thời, Trưởng đoàn Việt Nam cũng nêu những quan ngại của Việt Nam về tình hình Biển Đông kể từ sau Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN 52 (8/2019 tại Bangkok), từ đó khẳng lập trường nguyên tắc của Việt Nam về vấn đề này.

Trong gặp gỡ ASEAN-GCC, các nước bày tỏ vui mừng về những tiến triển trong hợp tác giữa hai bên và xem xét một số đề xuất tăng cường hợp tác giữa ASEAN với các nước vùng Vịnh.

Với PA, các nước khẳng định, với tư cách là các tổ chức đa phương quan trọng hàng đầu trong khu vực Thái Bình Dương, ASEAN và PA có tiềm năng lớn để phát triển quan hệ. Các nước nhất trí thông qua kế hoạch hợp tác ASEAN-PA giai đoạn 2020-2025.

Gặp gỡ các Ngoại trưởng ASEAN, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres hoan nghênh bước phát triển của ASEAN trong xây dựng cộng đồng, khẳng định các cơ quan của Liên hợp quốc luôn sẵn sàng phối hợp và hỗ trợ ASEAN duy trì vai trò trung tâm vì hòa bình và ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Đề cập vấn đề Biển Đông, Tổng thư ký Liên hợp quốc kêu gọi các bên giải quyết hòa bình tranh chấp phù hợp luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, và không có những hành động làm gia tăng căng thẳng.

Ông Antonio Guterres cũng nhấn mạnh vai trò của ASEAN trong tiếp cận giải quyết các vấn đề khu vực và phấn đấu thực hiện thành công các Mục tiêu phát triển bền vững (SDG).

Cùng ngày, tại cuộc gặp Chủ tịch Đại Hội đồng Liên hợp quốc Tijjani Muhammad-Bande, Phó Thủ tướng khẳng định Việt Nam coi trọng hợp tác với Liên hợp quốc và sẽ đóng góp tích cực cho vai trò trung tâm của Liên hợp quốc trong hệ thống đa phương, ủng hộ Chủ tịch Đại Hội đồng hoàn thành nhiệm vụ.

Với Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, Phó Thủ tướng khẳng định cam kết của Việt Nam đối với Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững và Thỏa thuận Paris về Biến đổi khí hậu; chia sẻ những định hướng lớn của Việt Nam trong 2 năm tham gia Hội đồng Bảo an, cũng như Năm Chủ tịch ASEAN 2020, qua đó nhằm tăng cường quan hệ giữa Liên hợp quốc và các tổ chức khu vực.

Các đối tác chúc mừng Việt Nam trúng cử vào Hội đồng Bảo an với số phiếu rất cao, ủng hộ định hướng và cách tiếp cận của Việt Nam.

Tổng thư ký Guterres mong muốn Việt Nam phát huy mạnh mẽ vai trò trong ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Ngoại trưởng Nam Phi Naledi Pandor đánh giá cao quan hệ song phương Việt Nam-Nam Phi thời gian qua phát triển vững chắc, coi nhiệm kỳ Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Chủ tịch ASEAN sắp tới của Việt Nam là cơ hội tạo thêm xung lực cho hợp tác giữa hai nước.

Liên quan đến tình hình Biển Đông, các đối tác nhấn mạnh cần tôn trọng luật pháp quốc tế, đối thoại nhằm xử lý các tranh chấp, khác biệt.

Việt Nam quyết tâm thực hiện tốt trọng trách tại HĐBA LHQ

Trước đó bên lề Phiên thảo luận cấp cao Khóa họp thứ 74 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ) ở thành phố New York, Mỹ, Đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Bộ trưởng Nhóm các nước đang phát triển (G77) và tiến hành các hoạt động song phương với một số đối tác quốc tế.

Đoàn Việt Nam đã tham dự Hội nghị Bộ trưởng G77 cùng với Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres và Trưởng đoàn, Bộ trưởng hơn 130 nước thành viên của Nhóm.

Phát biểu tại hội nghị, Tổng Thư ký LHQ Guterres đề cao vai trò của Nhóm G77 đi đầu thực hiện phát triển bền vững, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, tăng cường vai trò của LHQ. Ông Guterres cũng chia sẻ với các nước G77 những thách thức to lớn trong phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu trong thời gian tới, nhất là khó khăn về nguồn lực.

Các Bộ trưởng tại hội nghị tập trung thảo luận và đồng thuận thông qua Tuyên bố chung khẳng định tầm quan trọng của hợp tác Nam – Nam và đoàn kết giữa các nước đang phát triển, cam kết đóng góp cho hoạt động của LHQ vì mục tiêu công bằng xã hội, công lý quốc tế và phát triển bền vững, đánh giá tác động của biến đổi khí hậu, nhất là với các nước ven biển, đảo nhỏ cũng như quan điểm chung trên các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững và tài chính cho phát triển. Cũng tại hội nghị, Azerbaijan đã được kết nạp làm thành viên thứ 135 của Nhóm. 

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dự cuộc họp các Bộ trưởng Nhóm G77. Ảnh TTXVN

Cùng ngày, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Ngoại giao các nước Tunisia, Hungary, Chile, Burundi, cùng Tổng Thư ký Liên đoàn Arab, Bộ trưởng Văn phòng Cố vấn Nhà nước Myanmar và Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Đức.

Tại các cuộc gặp, lãnh đạo các nước và các đối tác bày tỏ đánh giá cao những thành tựu to lớn của Việt Nam trong phát triển, coi việc Việt Nam được bầu làm ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021, cũng như việc Việt Nam sẽ đảm nhiệm cương vị Chủ tịch ASEAN năm tới là minh chứng của sự tín nhiệm mà cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam.

Các nước cũng nêu kỳ vọng và mong muốn Việt Nam phát huy vai trò trên cả hai cương vị để có những đóng góp lớn hơn nữa vào việc giữ gìn hòa bình, an ninh thế giới, các khu vực, thúc đẩy tự do hóa thương mại, quản trị toàn cầu...

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định quyết tâm của Việt Nam thực hiện tốt trọng trách đa phương tại Hội đồng Bảo an LHQ, đề nghị các nước phối hợp tích cực với Việt Nam tại các diễn đàn đa phương, nhất là LHQ và ASEAN trong thời gian tới, đồng thời đề xuất nhiều biện pháp nhằm tăng cường quan hệ chính trị song phương, trao đổi đoàn, mở rộng hợp tác kinh tế - thương mại, và giao lưu nhân dân.

Tại cuộc tọa đàm với các doanh nghiệp Mỹ do Hội đồng Kinh doanh vì sự hiểu biết quốc tế (BCIU) và Tập đoàn năng lượng AES tổ chức, cũng như trong tiếp xúc với một số tập đoàn Mỹ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã thông tin về tình hình kinh tế, môi trường đầu tư - kinh doanh, các chính sách phát triển kinh tế và thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam, đặc biệt là quyết tâm đổi mới đồng bộ, toàn diện nền kinh tế, cải cách môi trường kinh doanh, hệ thống luật pháp minh bạch và công bằng.

Phó Thủ tướng đánh giá cao việc hai nước đã trở thành đối tác thương mại hàng đầu của nhau, trong đó Việt Nam đã trở thành một trong những thị trường xuất khẩu có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất ở khu vực cho hàng hoá và dịch vụ của Mỹ ở khu vực.

Phó Thủ tướng cho biết hai bên vừa tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc trong hợp tác, đồng thời tiếp tục thảo luận để tiến tới xây dựng khuôn khổ quan hệ kinh tế - thương mại mới, ổn định, lâu dài, phù hợp với tính chất, mức độ quan hệ kinh tế song phương và khuôn khổ quan hệ chung.

Các doanh nghiệp Mỹ bày tỏ ấn tượng tích cực trước những thành tựu phát triển, đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong tái cơ cấu, cải thiện môi trường đầu tư; cũng như những nỗ lực của Chính phủ hai nước trong việc tạo khuôn khổ kinh tế - thương mại ổn định, qua đó tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước.

Các doanh nghiệp đều thông báo kế hoạch tiếp tục kinh doanh lâu dài, mở rộng và tăng cường hoạt động đầu tư, sản xuất tại Việt Nam với nhiều dự án mới, trong đó có các dự án trọng điểm chiến lược như sản xuất khí ga hóa lỏng, kinh tế số, viễn thông, hạ tầng cơ sở mạng...

Tại buổi tiếp Ủy ban Do thái Hoa Kỳ (AJC), Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị AJC tiếp tục phát huy vai trò cầu nối đóng góp cho sự phát triển quan hệ hai nước, nhất là trong bối cảnh hai nước sẽ kỷ niệm 25 năm bình thường hóa quan hệ, đồng thời giúp thúc đẩy các vấn đề Việt Nam quan tâm như khắc phục hậu quả chiến tranh. Lãnh đạo AJC khẳng định sẽ tiếp tục góp phần đưa quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ đi vào chiều sâu, thực chất.

Nhóm PV