Cảnh báo nguy cơ rửa tiền cao trong lĩnh vực bất động sản

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến công bố Báo cáo tóm tắt kết quả đánh giá rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2012-2017 và Kế hoạch hành động, giải quyết rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2019-2020.

Theo Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh, đây là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Với các thông tin, số liệu, hồ sơ vụ việc thu thập được thông qua cơ chế phối hợp trong nước và hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, các bảng câu hỏi khảo sát, các nghiên cứu, thông tin mở (báo, tạp chí, internet); thông qua bộ công cụ của WB đã xác định được "nguy cơ” về rửa tiền và tài trợ khủng bố cũng như “tính dễ bị tổn thương” trong công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố của Việt Nam.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh. Ảnh: SBV

Báo cáo kết quả đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2012-2017 đã xác định rủi ro rửa tiền quốc gia là trung bình cao, rủi ro về tài trợ khủng bố quốc gia là thấp. Báo cáo cũng đã xác định rủi ro rửa tiền cụ thể cho các lĩnh vực kinh tế.

Báo cáo cho thấy, với lĩnh vực ngân hàng, mức độ tổn thương về rửa tiền là trung bình cao. Nguyên nhân là do Ngân hàng Nhà nước chưa có sổ tay thanh tra, giám sát về phòng, chống rửa tiền trên cơ sở rủi ro; nguồn lực thực hiện thanh tra, giám sát về phòng, chống rửa tiền còn những hạn chế; chưa có cơ chế hiệu quả để có thể tiếp cận các thông tin về cơ cấu, quản lý, kiểm soát và chủ sở hữu hưởng lợi cũng như những hạn chế trong các quy định của pháp luật liên quan.

"Mặc dù phải khẳng định rằng không phải tất cả các khoản tiền thu bất chính đều được tội phạm đưa vào chu trình tẩy rửa tiền, song điều này cũng chứng tỏ, so với các lĩnh vực khác trong nền kinh tế, khả năng bọn tội phạm lựa chọn hệ thống ngân hàng nhằm hợp pháp hóa các khoản thu bất chính để biến những đồng “tiền bẩn” trên thành “tiền sạch” là cao hơn”, báo cáo chỉ rõ.

Đối với bất động sản, nguy cơ rửa tiền là cao bởi đây là lĩnh vực thu hút nhiều nguồn tiền đầu tư có giá trị lớn, các giao dịch lại thường bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản và không thông qua sàn giao dịch bất động sản nên rất khó cho các cơ quan chức năng kiểm tra, xác định nguồn gốc của tiền. Đặc biệt, các đối tượng phạm tội thường nhờ người thân trong gia đình mua, chuyển nhượng, cho tặng bất động sản.

Ở lĩnh vực bảo hiểm có nguy cơ rửa tiền và mức độ rủi ro rửa tiền là trung bình thấp. Lĩnh vực chứng khoán, casino thì nguy cơ, rủi ro liên quan đến rửa tiền đều có mức trung bình. Các lĩnh vực liên quan đến kế toán, kiểm toán, luật sư, công chứng, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô ở mức thấp. Trong khi đó, hệ thống chuyển tiền ngầm đều ở mức cao…

Về nguy cơ rửa tiền, các loại tội phạm nguồn có nguy cơ cao là tội tham ô tài sản, tội tổ chức đánh bạc, tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy. Các loại tội phạm nguồn có nguy cơ trung bình cao như: tội nhận hối lộ, tội trốn thuế, tội đánh bạc…

Theo Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, việc triển khai đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền và tài trợ khủng bố là nội dung quan trọng hàng đầu để phục vụ cho đánh giá đa phương cũng như có ảnh hưởng lớn đến kết quả đánh giá đa phương của Nhóm Châu Á-Thái Bình Dương về chống rửa tiền đối với cơ chế phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố của Việt Nam vào cuối năm nay.

Lãnh đạo NHNN cũng cho hay, ngành ngân hàng đã xây dựng kế hoạch với gần 40 hành động cho nội bộ ngành và hơn 20 chương trình hành động phối hợp với các bộ, ngành liên quan. NHNN sẽ ban hành các kế hoạch hành động này trong thời gian tới.

Kế hoạch hành động giải quyết những rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2019-2020 được chia thành 5 nhóm hành động gồm: 1. Nhóm các biện pháp liên quan đến khuôn khổ pháp luật; 2. Nhóm các biện pháp liên quan đến quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền; 3. Hợp tác trong nước; 4. Các sản phẩm tài chính toàn diện; 5. Hợp tác quốc tế.

Mạnh Nguyễn