Săn mây ở "nóc nhà xứ Mường" Lũng Vân

“Nóc nhà xứ Mường” nằm gọn trong trong Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông gồm 4 xã: Lũng Vân, Bắc Sơn, Địch Giáo và Ngổ Luông (Hòa Bình). Nằm ở độ cao 1.200 m so với mặt nước biển, Lũng Vân quanh năm phủ mây mù, lại được bao bọc bởi núi Trâu, núi Pó, núi Tiên nên còn được biết đến với tên gọi Thung Mây.

Cung đường đèo quanh co tới Lũng Vân

Nơi đây như tách biệt với thế giới bên ngoài bởi quanh năm mây mù, khí hậu dịu mát. Cộng đồng còn giữ được nhiều nét cổ của dân tộc Mường. Vì nằm ở trên cao nên để lên được nơi này phải đi qua những con đường quanh co, uốn lượn ngập tràn sắc xanh và hoa núi. Mây trời xuống thấp đến độ chỉ cần nhón chân lên là có thể gom vào lòng bàn tay hay bỏ vào túi mang về. 

Nhà sàn san sát nhau dưới lưng chừng núi

Chỉ cách trung tâm Hà Nội chưa đầy 100 km, đường đến Lũng Vân khá đơn giản. Cứ đi thẳng Quốc Lộ 6, qua TP Hòa Bình một đoạn không quá xa thì rẽ trái vào xã Địch Giáo. Từ đây bạn cứ đi theo biển chỉ dẫn ở bên phía trái đường, thú vị nhất là vượt qua cung đường quanh co đồi núi. Hiện tại tuyến Lũng Vân – Pù Luông đã có đường đẹp (hơn 30 km đến kho Mường, trung tâm Pù Luông). Từ Lũng Vân có thể đi Mai Châu qua đèo Thung Khe hoặc đường tỉnh 432A đang nâng cấp, hoàn thiện.

Mây bao phủ Lũng Vân và xuống rất thấp

Lũng Vân đẹp nhất vào thời điểm sau Tết nguyên đán, khi đó mây như tụ vào nơi này và xuống rất thấp. Ngay từ chiều tối, mây như hò hẹn tại đây, đến sớm mai bắt đầu tan ra nhường chổ cho mặt trời chiếu xuống. Nếu may mắn đến Lũng Vân vào thời điểm người Mường bắt đầu gieo cấy trên những thửa ruộng bậc thang sẽ thấy được mây trời phản chiếu. Cùng với sự chuyển động của con người tạo nên một bức tranh vô cùng mê hoặc.

Con người đôn hậu và lao động còn rất thô sơ

Nơi này quả thật lý tưởng cho những ai muốn tránh xa sự ồn áo, xô bồ, cạnh tranh nơi thị thành. Không gian trong lành, khí hậu dịu mát, con người hiền hòa, hiếu khách như những nếp nhà nằm thinh lặng dưới mây. Ở đây chỉ có 400 nóc nhà nhưng cụ ông, cụ bà trên 100 tuổi vẫn minh mẫn, khỏe mạnh rất nhiều. Dưới mái nhà sàn, bạn sẽ được thưởng thức rau nhà trồng, gà thả vườn, lợn chạy quanh và rượu nhà nấu. Tất cả đều sạch, không có bất kỳ một loại hóa chất độc hại nào. Và quan trọng nhất là được chế biến theo đúng bí quyết của người Mường.

Người dân trồng nhiều hoa để phát triển du lịch

Khi đã ngà ngà say, bên bếp lửa bập bùng các cụ ông, cụ bà sẽ kể cho du khách những câu chuyện từ thời trước truyền lại. Xưa Lũng Vân là nơi có những bản làng đang sinh sống yên bình. Một cơn hồng thuỷ ập đến bất thần trong đêm tối đã cuốn trôi hết tất thảy nhà cửa, bản làng, người dân, trâu bò và nhấn chìm cả rừng núi. Có đôi vợ chồng nhà nọ bám được một chiếc bè luồng rồi vướng vào cây Bi – một cây cổ thụ khổng lồ, rễ cây ăn xuyên qua chín sông mười núi nên vẫn vững vàng trong cơn hồng thuỷ. Cơn hồng thuỷ rút cũng là lúc tất cả trở nên hoang sơ. Không còn đường về, họ dựng lều ở ngay dưới gốc cây Bi để ở và sinh con đẻ cái, phát rừng làm nương, cày cuốc thung lũng thành ruộng bậc thang, làm cọn (guồng) để lấy nước, thuần phục thú rừng thành vật nuôi, lập nên mường bản. Nhớ ơn cây cứu mạng, họ lấy tên cây đặt cho tên mường, hình thành nên vùng Mường Bi ngày nay.

Nếp nhà sàn của người Mường Lũng Vân

Mộng “thần tiên” cứ thế kéo đến khiến cho ta lơ lửng say giấc từ lúc nào. Đến khi mở mắt ra đã thấy nắng nhẹ, những áng mây trắng chờn vờn trên khắp các đỉnh núi, bản làng... Những tia nắng nhạt cố gắng xuyên qua hạt sương còn đọng trên lá làm cho thửa ruộng bậc thang sáng lấp lanh. Không gian lại thật yên tĩnh nên phải cấu nhẹ vào người xem mình đã thức hay chưa.

Dù có cạn lời cũng không thể diễn tả được cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, hùng vỹ cùng nét văn hóa đặc trưng của con người nơi này. Nên phải đến đây người ta mới cảm nhận thấy cuộc sống thuần khiết, nguyên sơ nơi "nóc nhà xứ Mường Bi". Dưới làn mây bạc giăng kín lối, mỗi người đều yên bình trong những nếp nhà sàn với những hạt lúa, bắp ngô, con ốc đá, rau rừng. Chiều chiều leo núi cô Tiên, tắm suối, bắt mây thật thú vị. 

Thanh Phương