Phép màu gọi tên “Despacito”

Những con số ấn tượng

"Despacito" hiện là một trong những ca khúc Mỹ Latin ăn khách nhất trên toàn cầu. Không chỉ mang về danh tiếng cho Luis Fonsi và Daddy Yankee, bản hit này còn thu hút sự quan tâm của du khách nước ngoài tới Puerto Rico, nơi các siêu sao của nhạc phẩm này sinh sống.

Với ngôi vị quán quân tại bảng xếp hạng âm nhạc của 45 quốc gia trên toàn thế giới, liên tục đứng đầu suốt 12 tuần trên bảng xếp hạng Billboard hot 100 và vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt, "Despacito" đích thực là ca khúc của mùa hè 2017. Trái ngược với tên gọi "Despacito" (có nghĩa là "thật chậm"), ca khúc lại có bước thăng hạng thần tốc và thành công nhanh chóng.

Được phát hành vào tháng 1/2017, cho đến nay, "Despacito" đã cán mốc hơn 3,2 tỷ lượt xem trên YouTube và gần 2 tỷ lượt nghe trên các trang nghe nhạc số như Spotify hay Deezer, trở thành bài hát có số lượt truy cập cao nhất trên các trang này.

Không chỉ thế, "Despacito" đã phá mọi kỷ lục kể cả về số lượt người truy cập cho tới lượng tải trên thị trường trực tuyến, đánh bại đối thủ đáng gờm "See you again" của Charlie Puth và Wiz Khalifa cũng như ca khúc đình đám từng gây sốt toàn cầu là "Gangnam Style" của Psy.

Vào tháng 3, "Despacito" đứng đầu bảng xếp hạng Latin Airplay Chart, và chỉ sau 97 ngày từ khi ra mắt, video đã đạt tới một tỷ lượt xem. Không những thế, khi bản remix "Despacito" (phiên bản tiếng Anh) của Justin Bieber ra mắt, single trở thành bài hát tiếng Tây Ban Nha đầu tiên đứng đầu ở Billboard Hot 100 và trụ vững hơn chục tuần liên tiếp. Và chưa kể, hàng loạt các ca sĩ, rồi người yêu nhạc trên khắp thế giới cover ca khúc này bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Ngay tại Việt Nam, Despacito cũng được yêu thích, được nhiều bạn trẻ cover. Thậm chí có một cô bé chưa 18 tuổi cover bằng 8 thứ tiếng gây sốt trên cộng đồng.

Điều gì đã khiến cho một ca khúc tiếng Tây Ban Nha giành được lượt view khủng và được dịch ra làm 16 phiên bản ứng với 16 thứ tiếng khác nhau. Điều gì đã khiến vực dậy được một tên tuổi dần bị lãng quên? Luis Fonsi chắc cũng không thể tiên liệu được sự thành công ngoài mong đợi của "Despacito" và tầm ảnh hưởng không tưởng của nó, không chỉ đối với sự nghiệp của riêng anh mà còn cả với quê hương Puerto Rico.

Một phép màu mà Despacito mang lại còn trên cả sự mong đợi của chính nam ca sĩ da màu này chính là khách tham quan tới Puerto Rico tăng 45% kể từ khi bản hit này bắt đầu làm mưa làm gió khung cảnh âm nhạc thế giới, bởi MV có cảnh quay tại những điểm vô tuyệt đẹp ở Puerto Rico cùng phần giới thiệu trong MV: "Đây là cách chúng tôi thực hiện MV ở Puerto Rico". Đây là con số mà tờ nhật báo Un Nuevo Dia đưa ra.

Despacito thành công từ đâu?

Từ bãi biển Rio (Brazil), các vũ trường, quán bar cho tới các trung tâm mua sắm tại Anh, thậm chí là trong phòng ngủ, nơi đâu người ta cũng có thể nghe thấy những giai điệu nhộn nhịp của ca khúc reggaeton-pop sôi động này.

Theo Suzette Fernandez, trợ lý biên tập của Billboard Tây Ban Nha nhận xét: “Yếu tố then chốt làm nên thành công của bài hát này chính là sự kết hợp tuyệt vời giữa khung cảnh đường phố Latin, nhạc pop và một quán bar sôi động với những cô nàng gợi cảm”.

Luis Fonsi và Daddy Yankee cùng sinh ra ở thủ đô San Juan, Puerto Rico

Còn nhà báo John Paul Brammer của trang Theguardian thì nhận xét: “Despacito chính là ca khúc hoàn hảo cho mùa hè năm nay”. Mang giai điệu âm nhạc Latin được phối hợp với phong cách R&B, "Despacito" được cho là công thức thành công từng được nghệ sĩ nổi tiếng Enrique Iglesias áp dụng cho những bản hit của mình.

Và trên hết, sự thành công ngoài sức tưởng tượng chính là những nhân vật đã đóng góp cho MV siêu đẹp này. Là chàng ca sĩ Luis Fonsi và Daddy Yankee luôn luôn bền bỉ với một tình yêu dành cho Puerto Rico và cho âm nhạc Latin. Cùng với ban nhạc, vũ công, người đẹp cũng là Hoa hậu hoàn vũ 2006 Zuleyka Rivera, nhạc sĩ Puerto Rico Luis và bạn của anh là Erika Ender chấp bút được hai chàng ca sĩ da màu thêm “gia vị”, tạo nên giai điệu hấp dẫn không cưỡng được ngay từ những nốt nhạc đầu tiên.

Từ nhấn nhá “Des-pa-ci-to” đơn giản đủ để bất cứ ai, ở tuổi tác hay ngôn ngữ nào, đều có thể hát theo được. Bản thân Fonsi cũng không phải tay mơ. Anh đã nhiều lần xuất hiện trên BXH Billboard và thế hệ người Mỹ gốc Latin dưới 25 tuổi không thể nhớ nổi có giai đoạn nào anh không xuất hiện trên sóng radio.

Tình yêu dành cho Puerto Rico và chặng đường bền bỉ của Luis Fonsi

Luis Fonsi sinh ra tại thủ đô San Juan, Puerto Rico. Năm 11 tuổi, anh rời quê hương chuyển đến Orlando và sau đó là Miami, nhưng vẫn thường quay lại San Juan hằng năm để thăm gia đình. Chất hào hoa, tính cách nồng nhiệt rất Puerto Rico chưa bao giờ bị vùi lấp trong trái tim người đàn ông xa quê hương từ nhỏ này.

Luis Fonsi

Vẻ đẹp trai lãng tử đặc trưng của đàn ông Nam Mỹ cộng với chất giọng ngọt ngào truyền cảm, đầy mê hoặc, Luis Fonsi nhanh chóng tìm được chỗ đứng trong làng nhạc Latin. Anh từng ghi âm 9 album nhạc pop latin, cũng từng đóng phim truyền hình nhiều tập và làm tốt vai trò của một nhạc sĩ với nhiều bản ballad latin. Tuy nhiên, chỉ với "Despacito" thì cái tên Luis Fonsi mới chính thức vươn ra tầm thế giới.

Có lẽ nếu không nhờ "Despacito" thì sẽ ít ai lục lại lịch sử ca hát khá vẻ vang của chàng ca sĩ 39 tuổi này. Nhận danh hiệu đĩa vàng năm 19 tuổi với album "Comenzeré", Luis Fonsi từng hợp tác với Christina Aguilera song ca bản "Si no te hubiera conocido" trong album tiếng Tây Ban Nha của cô. Nam ca sĩ cũng từng hát mở màn cho những tour diễn vòng quanh nước Mỹ của Britney Spears và còn từng biểu diễn trong lễ trao giải Nobel tại Oslo năm 2009 trước Cựu tổng thống Barack Obama.

Nhưng tất cả chỉ dừng chân ở đó, Luis không thể tiến xa hơn ở thị trường Nam Mỹ và một vài ca khúc tiếng Tây Ban Nha song ca cùng những ca sĩ nổi tiếng khác. Cánh cửa đưa anh ra thế giới vẫn luôn đóng kín trước mặt, Luis Fonsi vẫn chưa làm được điều mà Marc Anthony hay Enrique Iglesias đã làm được dù có một nền tảng khá tốt. Mãi đến năm 2003, Luis mới cho ra mắt được album đầu tiên tại Anh.

Những năm 2000 là những năm tháng khá tĩnh lặng trong sự nghiệp của Luis Fonsi, chật vật với chất liệu quá quen thuộc và kén người nghe nhạc. Nguồn cảm hứng bị bó buộc trong những bản ballad tuy ngọt ngào mà thiếu đi chất riêng, anh hài lòng với cương vị của một nhà sản xuất, lùi lại hậu trường và sáng tác nhiều hơn, dù vẫn hạnh phúc bên người vợ vốn là siêu mẫu người Tây Ban Nha Adamari Lopez vừa xinh đẹp vừa là hậu phương vững chắc.

Phải đến năm 2007, nắm bắt được xu hướng nhạc điện tử đang lên ngôi, Luis mới quyết định làm mới mình với dòng nhạc reggaeton đặc trưng Nam Mỹ, cùng Wisin y Yandel cho ra đời ca khúc "Yo te Quiero".

Để có thể chạm tới bộ phận người nghe nói tiếng Anh, sau đó là khán giả toàn cầu, nhất là thị trường châu Âu vốn nổi tiếng là khó tính, Luis đã phải chờ đợi gần hai mươi năm trời để tạo được một cú bứt phá ngoạn mục. Vẫn là ca từ nóng bỏng ướt át, nhưng lần này trên một nền nhạc thời thượng và bắt tai hơn, "Despacito" đã thành công ngay tức khắc trong việc chinh phục khán giả trên thị trường quốc tế và đưa tên tuổi Fonsi lên khắp các bảng xếp hạng âm nhạc uy tín của thế giới.

Tháng 6 vừa qua, Luis đã ra mắt thành công album "Despacito & Mis Grandes Éxitos", phát hành riêng cho thị trường Pháp, tập hợp bản thu gốc của "Despacito", bản remix cùng Justin Bieber, bản salsa với Victor Manuelle và ca khúc "Wave your flag" cùng phù thủy âm thanh Afrojack. Được biết, album này sẽ cho ra mắt toàn thế giới vào ngày 15 tháng 9 tới đây.

Phép màu cho nền kinh tế Puerto Rico

Sau những mê hoặc của những giai điệu đậm chất Latin, Despacito đã mang đến  một điều đặc biệt cho cả đất nước Puerto Rico mà không phải một ca khúc nào cũng làm được.

Với vỏn vẹn 3,4 triệu dân, hòn đảo nằm trong vùng biển Caribe, vùng quốc hải thuộc chủ quyền của Hoa Kỳ này là mảnh đất nghèo khó nhất trong khu vực. Và khi Despacito xuất hiện, ngay lập tức, vùng đất nghèo khó nhất này như được hồi sinh, khách tham quan du lịch tới đây tăng 45% và đem về một khoản thu nhập không nhỏ cho Puerto Rico.

Trả lời phỏng vấn Washington Post, Fonsi chia sẻ: "Tôi đã phải chứng kiến cuộc đấu tranh mà Puerto Rico đã và đang phải trải qua". Khi những ca từ của Despacito còn đang thai nghén, thì Puerto Rico vẫn còn đang oằn mình chống đỡ với virus Zika, chật vật với suy thoái kinh tế và tỷ lệ đói nghèo chạm ngưỡng 50%. Vào tháng 7, người dân Puerto Rico còn bỏ phiếu để trở thành bang thứ 51 của Hoa Kỳ. Mọi thứ dường như sắp vượt qua sức chịu đựng của quốc gia nhỏ bé này.

"Despacito" là sự tổng hòa của những vẻ đẹp đậm chất Puerto Rico, từ vẻ đẹp thiên nhiên đến vẻ quyến rũ của Cựu Hoa hậu Hoàn vũ 2006 Zuleyka Rivera.

Được thiên nhiên ưu đãi nhưng dường như vẻ đẹp của Puerto Rico vẫn chưa được đầu tư và khai thác đúng mức, khi du lịch chỉ chiếm 6% trong GDP vào năm 2015. Dù chỉ sở hữu ba hoặc bốn khách sạn thuộc hàng sang trọng, thủ đô San Juan vẫn thu hút và nhộn nhịp về đêm với hỗn hợp của nhạc jazz và âm nhạc của người dân bản xứ.

Lấy chất liệu dân dã ấy, Luis Fonsi đã quyết định gửi gắm vào "Despacito" tình yêu anh dành cho Puerto Rico. Song ca cùng chàng ca sĩ 39 tuổi là đồng hương kiêm ông hoàng nhạc reggaeton - Daddy Yankee, cả hai đều sinh ra tại thủ đô San Juan (Puerto Rico). Luis nói: "Tôi rất yêu đất nước của mình, nhưng chưa bao giờ có cơ hội đưa nó vào trong một bài hát. Puerto Rico chính là nhân vật chính của ca khúc và video này". Quả thực, MV của bài hát đã được ghi lại ở nhiều địa điểm đẹp mắt của quần đảo Puerto Rico.

"Despacito" là sự tổng hòa của những vẻ đẹp rất đậm chất Puerto Rico, từ vẻ đẹp thiên nhiên của bờ biển bên thủ đô San Juan, vẻ đẹp kiến trúc của khu phố cổ La Perla, cho đến vẻ quyến rũ của Cựu Hoa hậu Hoàn vũ Zuleyka Rivera. Không chỉ thế, video còn cho thấy nhịp sống sôi động về đêm của con người Puerto Rico qua những điệu nhảy nóng bỏng tại La Factoría Club thuộc Old San Juan.

Hơn 4 phút phim ngắn ngủi vẫn đủ để người xem có ấn tượng khó phai về Puerto Rico. Ai ai cũng mong muốn được trải nghiệm những điều mà Luis Fonsi giới thiệu trong video với câu hát "This is how we do it down in Puerto Rico" (Đây chính là cuộc sống ở Puerto Rico).

Phép màu thực sự đã xảy ra với đất nước từng tuyên bố phá sản để tái kiến thiết lại nền kinh tế bị suy thoái bởi một khoản nợ 70 tỷ đô-la. Chỉ ba tháng sau khi đĩa đơn của "Despacito" xuất hiện trên radio, phương tiện truyền thông và mạng xã hội, nền kinh tế Puerto Rico đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kinh ngạc trong kinh doanh du lịch.

Theo một báo cáo của Un Nuevo Dia, hai tháng sau khi bản Remix trình bày bởi Justin Bieber được ra mắt, số lượng khách du lịch tới Puerto Rico đã tăng 45%. Đồng thời, lượt truy cập những địa điểm xuất hiện trên MV cũng tăng vọt 24% trên trang du lịch TripAdvisor.

Trên các trang web bán vé máy bay, các chuyến đặt tới Puerto Rico liên tục cháy vé. Theo Hopper, lượt tìm kiếm các chuyến bay đến Puerto Rico đã tăng 58% chỉ 1 tháng sau khi "Despacito" ra mắt, cao hơn rất nhiều so với mức bình quân 38% từ đầu năm đến nay so với cùng kỳ năm trước. Điều này đã chứng tỏ Despacito đã có một tác động không hề nhỏ cho nhu cầu du lịch tại đất nước này.

Nắm bắt được thời cơ này, thành phố San Juan đã đầu tư vào thay thế diện mạo. 1.600 căn nhà tại khu La Perla đã được phủ lên một lớp sơn mới bắt mắt và sặc sỡ hơn. Luis Fonsi đã không giấu nổi niềm tự hào trên Instagram với một tấm ảnh chụp lại một khu thuộc La Perla được sơn sửa lại: "Thật hạnh phúc khi nhìn thấy những đổi thay tích cực của quê hương mình".

Với lượng đặt phòng tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái, "mọi dấu hiệu khả quan đều cho thấy Puerto Rico lại có thể nắm giữ ngôi vị điểm đến số một tại vùng biển Caribe", José Rico, giám đốc điều hành công ty du lịch Puerto Rico trực thuộc chính phủ cho biết. Có thể "Despacito" không phải là nguyên nhân duy nhất của những biến chuyển này, nhưng ảnh hưởng của bài hát rõ ràng là không hề nhỏ.

Đây chính là bài học cho nhiều quốc gia đang phát triển trên thế giới khi mà ngành du lịch trở thành một ngành đem lại tăng trưởng cho kinh tế của đất nước thông qua con đường âm nhạc. Ở Việt Nam,đây càng là một cách để quảng bá hình ảnh, đất nước, con người tới bạn bè quốc tế. Tuy nhiên, vẫn chưa có một ca sĩ, nhạc sĩ nào  có thể làm được điều đặc biệt như Despacito đã làm.Có chăng, có những ca khúc đã có những ca từ để quảng bá về đất nước, con người nhưng phần hình ảnh thực sự chưa làm mãn nhãn người xem. Thậm chí, nhiều ca sĩ của ta còn ra cả nước ngoài để quay MV. 

Vực dậy cả nền nhạc Latin 

Nhạc Latin không còn mấy xa lạ với khán giả trẻ, đặc biệt là những người đam mê vũ đạo và tập thể thao. Tuy nhiên, âm nhạc Latin lại nổi tiếng hơn ở những nước phương Tây nhờ giai điệu bắt tai, vũ đạo bốc lửa… phù hợp từ trong những quán bar, quán pub, hộp đêm cho đến những bữa tiệc ấm cúng cùng gia đình, bạn bè tại các nước châu Âu và châu Mỹ.

Ngược dòng thời gian, vào mùa hạ năm 1996 mới tìm thấy một ca khúc tiếng Tây Ban Nha từng làm mưa làm gió trên toàn cầu. Đó là bài "Macarena" (phiên bản hoà âm thứ hai) của nhóm Los del Río. Ca khúc cũng đứng đầu bàng xếp hạng Billboard Hot 100 suốt nhiều tuần liền.

Sự thành công của "Despacito" được nhiều yếu tố góp sức đem lại, nhưng công lớn nhất phải thuộc về sự lựa chọn của tác giả dành cho dòng nhạc Latin này. Trong phiên bản gốc, "Despacito" được hoà âm theo điệu cumbia, một vũ điệu chủ yếu thịnh hành và quen thuộc với thính giả các nước Nam Mỹ. Chính hai nhà sản xuất người Colombia - Andrés Torres và Mauricio Rengifo đã đề nghị mở rộng thành phần thính giả khi hoà quyện cumbia với một chút nhạc urban pop và điệu reggaeton.

Trước khi ra mắt, Victor Martinez, chủ tịch Đài phát thanh tiếng Tây Ban Nha khi nghe đến sự kết hợp giữa Luis Fonsi và Daddy Yankee còn tự hỏi làm như thế nào mà một Luis Fonsi vốn ướt át, mộng mơ trong những bản ballad có thể hòa quyện được với giọng rap mạnh mẽ và sôi động của Daddy Yankee. Thế nhưng sau khi ca khúc được phát thử nghiệm trong chương trình radio buổi sáng, chỉ trong 10 phút nhà đài đã lập tức nhận được hơn 100 lượt phản hồi tích cực từ phía người nghe: "Chúng tôi thích ca khúc này".

Với mục tiêu chinh phục giới trẻ sống ở thành thị, từ trước khi ra mắt, "Despacito" đã xác định sẽ có thêm lời tiếng Anh nhắm vào thị trường Anh - Mỹ và tiếng Bồ Đào Nha dành cho Brazil, chưa kể tới hàng loạt phiên bản cover hay hoà âm lại theo điệu salsa, rumba, cha cha, kizomba, flamenco, phối khí mộc hay hoà âm điện tử…

Cách nhả chữ trong cụm từ Des-pa-cito cũng là một "chiêu" mà Luis Fonsi muốn tất cả mọi người, kể cả những khan giả không biết tiếng Tây Ban Nha cũng có thể dễ dàng hát theo được.

Giai điệu ngọt ngào và dễ gây nghiện của "Despacito" đã khiến Justin Bieber không giấu nổi thích thú và mong muốn "được trở thành một phần của nhịp điệu ấy" khi anh ngồi trong một quán bar nhân tour diễn ở Nam Mỹ. Justin ngay sau đó đã hỏi tên người hát ca khúc và mong muốn được gặp Fonsi. Justin thậm chí còn gây bất ngờ hơn với việc đồng ý giữ nguyên đoạn điệp khúc tiếng Tây Ban Nha và đây cũng là lần đầu tiên anh chàng thử sức với một ca khúc tiếng nước ngoài. Fonsi chia sẻ: "Justin khiến tôi vô cùng bất ngờ khi cậu ấy quyết định hát tiếng Tây Ban Nha. Đoạn điệp khúc của bài hát không hề ‘dễ xơi’ ngay cả với một người thành thạo tiếng Tây Ban Nha như tôi".

Theo Nir Serroussi, Giám đốc phụ trách mảng nhạc Latin của Sony, "Despacito là cái tát cho những ai không tin tưởng nhạc Latin có thể trở thành hiện tượng toàn cầu" và càng củng cố ngôi vị khó soán đổi của tiếng Tây Ban Nha trong thị trường âm nhạc thế giới. Cùng với Shakira, Ricky Martin, Daddy Yankee, Don Omar hay Enrique Iglesias, Luis Fonsi đã một lần nữa chứng minh rằng âm nhạc là thứ ngôn ngữ có khả năng vượt qua mọi biên giới để làm khuynh đảo hàng triệu trái tim người nghe nhac.

Trong hoàn cảnh cộng đồng các nước Mỹ Latin đang phải đối mặt với vô vàn khó khăn về kinh tế và chính trị, sự thành công của "Despacito" trên phạm vi toàn thế giới càng khẳng định hơn những chia sẻ của Luis Fonsi: "Khi bạn nghĩ rằng chúng ta đang sống trong một thế giới bị phân cách, âm nhạc có thể đem chúng ta lại gần bên nhau".

Âm nhạc hay điện ảnh, đây đều là con đường chạm tới trái tim của mọi người một cách nhanh nhất và lâu nhất trong việc quảng bá đất nước, con người của một quốc gia nào đó. Sau Despactio, người yêu nhạc hẳn mong đợi sẽ có nhiều Despacito nữa ở nhiều quốc gia còn nghèo như Puerto Rico.

Hà Thu