Những điểm sáng trong công tác Tòa án được đại biểu và cử tri quan tâm

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình sẽ trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội vào sáng 18/11 liên quan các nội dung: Giải pháp nâng cao chất lượng công tác xét xử, nhất là công tác xét xử về dân sự, hành chính, các vụ án tham nhũng. Việc nâng cao trình độ, năng lực, trách nhiệm thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức TAND đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp. Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ trưởng các Bộ: Công an, Nội vụ, Tư pháp và các Bộ trưởng, Trưởng ngành khác cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Giải pháp nâng cao chất lượng công tác xét xử, nâng cao trình độ, năng lực, trách nhiệm thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức hệ thống TAND đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp luôn là vấn đề mà các đại biểu và cử tri đặc biệt quan tâm.

Những ngày vừa qua, khi thảo luận về Báo cáo công tác của Chánh án TANDTC, nhiều đại biểu đồng tình và đánh giá cao công tác này trong năm 2017. Các đại biểu cho rằng, Báo cáo công tác của Chánh án TANDTC đã thể hiện đầy đủ và rõ nét tình hình thực hiện và nhiệm vụ của công tác Tòa án, thực hiện các chỉ tiêu nghị quyết của Quốc hội. Lãnh đạo TANDTC đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Tòa án các cấp tổ chức triển khai thực hiện tốt các chỉ tiêu Quốc hội giao. Sự lãnh đạo đó thể hiện trên tất cả các mặt, từ ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, công tác xét xử các loại án, công tác giải quyết đơn thư đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đơn thư khiếu nại, tố cáo đến công tác xây dựng ngành, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nâng cao phẩm chất trình độ của đội ngũ cán bộ Thẩm phán, người lao động đều đạt những kết quả tốt.

Đại biểu Tô Văn Tám

Đại biểu Tô Văn Tám - Kon Tum nhận định: Điểm sáng của việc thực hiện các nhiệm vụ công tác là công tác xét xử, giải quyết các loại án đạt tỷ lệ cao. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy thấp so với số lượng vụ án đã thụ lý, xét xử. Đáng lưu ý là trong giải quyết, xét xử các vụ án dân sự Tòa án đã hạn chế đến mức thấp nhất việc để vượt quá thời hạn giải quyết, tỷ lệ này chỉ là 0,03%. Thực trạng đó thể hiện sự nỗ lực cao của hệ thống Tòa án, đặc biệt là sự lãnh đạo, chỉ đạo của lãnh đạo TANDTC, cử tri và dư luận đánh giá cao sự nỗ lực đó.

Cũng theo đại biểu, rất đáng mừng là thời gian qua chưa có hiện tượng xử oan người vô tội. Trong số 12 trường hợp tòa cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo không có tội thì có 8 trường hợp do thay đổi về chính sách pháp luật, 4 trường hợp kháng nghị thì đã xử 2 trường hợp. Kết quả là 1 trường hợp giữ nguyên bản án sơ thẩm, một trường hợp hủy để điều tra, xét xử lại, 2 trường hợp đang được xem xét giải quyết. Báo cáo của VKSNDTC cũng thể hiện đúng như vậy.

Tuy nhiên, đại biểu Tô Văn Tám cũng đề nghị làm rõ thêm là ở cấp phúc thẩm, Báo cáo của TANDTC có đề cập 19 trường hợp Tòa cấp phúc thẩm tuyên bị cáo không phạm tội do có sự thay đổi về chính sách pháp luật hình sự của nhà nước. Nhưng Báo cáo của VKSNDTC lại cho thấy có 20 trường hợp Tòa phúc thẩm tuyên không phạm tội, trong đó có 19 trường hợp giống như báo cáo của Tòa án, đó là do thay đổi chính sách hình sự của nhà nước. Như vậy, còn một bị cáo nữa như thế nào đề nghị làm rõ thêm.

Đồng thời, các số liệu về thụ lý và giải quyết theo thủ tục sơ thẩm, phúc thẩm trong các vụ án hình sự ở Báo cáo của TANDTC và Báo cáo của VKSNDTC còn khác nhau, chưa đồng nhất, cần làm rõ hơn 2 báo cáo này.

Ngoài ra, trong các giải quyết xét xử các vụ việc dân sự có nhận định, khắc phục tình trạng án tuyên không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự. Tuy nhiên, tại báo cáo lại có đánh giá rằng, trong thời gian qua TAND các cấp đã giải thích, đính chính hoặc kháng nghị đối với 489 bản án tuyên không rõ ràng. Theo đánh giá này, đang còn hiện tại án tuyên không rõ ràng chứ không phải đã khắc phục được những nhận định trên. Như vậy, cũng cần phải làm rõ để có sự thống nhất như nhận định này.

Đội ngũ cán bộ, công chức, thẩm phán của hệ thống Tòa án đã và đang được quan tâm, đào tạo, bồi dưỡng, chất lượng ngày càng được nâng lên, tận tâm với công việc, đang thực hiện như lời Bác dạy đó là "Phục công thủ pháp, chí công vô tư", hoàn thành vị trí nhiệm vụ công tác. Tuy nhiên, vẫn còn hiện tượng nhũng nhiễu đương sự bị cáo mà như dư luận và các phương tiện truyền thông đã phản ánh trong thời gian qua. Mặc dù đây chỉ là hiện tượng “con sâu làm rầu nồi canh”, đã và đang được xử lý kịp thời, đúng mức, nhưng bởi mức độ nhạy cảm của nghề Thẩm phán nên hiệu ứng của dư luận là đáng kể. Bởi vậy, ngoài các giải pháp đã nêu như trong báo cáo thì việc tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, tăng cường kiểm tra giám sát nhằm ngăn ngừa không để hiện tượng đó xảy ra là giải pháp cần tập trung trong thời gian tới của hệ thống Tòa án.

Đối với việc xét xử các vụ án tham nhũng, án lớn, báo cáo của Tòa án cũng đã thể hiện việc xử lý kịp thời, nghiêm minh các vụ án tham nhũng, trong đó có những vụ án lớn mà dư luận quan tâm. Kết quả thực hiện các giải pháp phòng chống tham nhũng của Chính phủ cũng thể hiện nhiều thành tựu quan trọng trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo phòng, chống tham nhũng. Từ công tác chỉ đạo, lãnh đạo, công tác xây dựng thể chế, công tác phổ biến giáo dục pháp luật về phòng chống tham nhũng đến xử lý thích đáng các hành vi tham nhũng... đã thể hiện quyết tâm cao trong phòng chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta, ĐB Tô Văn Tám nhận định.

Mai Thoa