Luật TNBTNN năm 2017: Tạo điều kiện tối đa cho các bên thương lượng giải quyết bồi thường

Tạm ứng kinh phí bồi thường

Luật TNBTNN 2017 quy định rõ các loại thiệt hại mà người yêu cầu bồi thường được đề nghị tạm ứng kinh phí bồi thường. Kinh phí bồi thường được tạm ứng đối với những thiệt hại sau đây: Thiệt hại về tinh thần quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 6 Điều 27 của Luật TNBTNN 2017. Thiệt hại khác có thể tính được ngay mà không cần xác minh.

Thiệt hại về tinh thần là các loại thiệt hại trong trường hợp bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn; Thiệt hại về tinh thần trong trường hợp bị áp dụng biện pháp tạm giữ người theo thủ tục hành chính, bị đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc; Thiệt hại về tinh thần trong trường hợp người bị thiệt hại bị khởi tố, truy tố, xét xử, thi hành án, bị áp dụng biện pháp ngăn chặn trong hoạt động tố tụng hình sự; Thiệt hại về tinh thần trong trường hợp người bị thiệt hại chết; Thiệt hại về tinh thần trong trường hợp công chức bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc trái pháp luật.

Luật TNBTNN năm 2017 cũng quy định rõ trình tự, thủ tục tạm ứng kinh phí bồi thường và trách nhiệm của cơ quan tài chính trong việc cấp tạm ứng kinh phí bồi thường. Việc cấp kinh phí bồi thường được thực hiện trong một khoảng thời gian rất ngắn (7 ngày) và mức tạm ứng do thủ trưởng cơ quan giải quyết bồi thường quyết định nhưng không dưới 50% giá trị các thiệt hại. Quy định về tạm ứng kinh phí bồi thường của Luật TNBTNN năm 2017 là một quy định mới rất tiến bộ, khắc phục được bất cập của Luật TNBTNN năm 2009, đảm bảo kịp thời quyền lợi của người được bồi thường.

Xác minh thiệt hại

Điều 18 Luật TNBTNN năm 2009 quy định về thời gian xác minh thiệt hại: Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu bồi thường; trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn xác minh thiệt hại không quá 40 ngày. Luật TNBTNN năm 2017 đã rút ngắn thời hạn xác minh thiệt hại so với Luật TNBTNN năm 2009. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thụ lý hồ sơ, người giải quyết bồi thường phải hoàn thành việc xác minh thiệt hại. Trường hợp vụ việc phức tạp hoặc phải xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn xác minh thiệt hại là 30 ngày kể từ ngày thụ lý hồ sơ. Thời hạn xác minh thiệt hại có thể được kéo dài theo thỏa thuận giữa người yêu cầu bồi thường và người giải quyết bồi thường nhưng tối đa là 15 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản 2 điều 45 Luật TNBTNN 2017.

Hội nghị quán triệt Luật TNBTNN năm 2017 của Bộ Tư pháp

Việc quy định rõ ràng các loại thời hạn đã khắc phục tình trạng các cơ quan có trách nhiệm giải quyết bồi thường không đảm bảo thời hạn theo quy định của pháp luật, nhất là ở giai đoạn xác minh, thương lượng thiệt hại được bồi thường giữa cơ quan có trách nhiệm bồi thường và người bị thiệt hại.

 Bên cạnh đó, Luật TNBTNN năm 2017 bổ sung quy định về việc lập báo cáo xác minh thiệt hại để làm căn cứ thương lượng việc bồi thường. Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc việc xác minh thiệt hại, người giải quyết bồi thường phải hoàn thành báo cáo xác minh thiệt hại làm căn cứ để thương lượng việc bồi thường.

Luật TNBTNN năm 2017 đã xác định rõ các cơ quan có trách nhiệm tham gia xác minh: Trong trường hợp vụ việc phức tạp, cơ quan giải quyết bồi thường có thể đề nghị đại diện cơ quan quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước, cơ quan tài chính có thẩm quyền tham gia vào việc xác minh thiệt hại.

Thương lượng việc bồi thường

Luật TNBTNN năm 2017 sửa đổi, bổ sung toàn diện quy định về thương lượng việc bồi thường, tạo điều kiện tối đa cho các bên trong quá trình thương lượng giải quyết bồi thường. Theo đó, rút ngắn thời hạn thương lượng việc bồi thường so với Luật TNBTNN năm 2009.. Luật TNBTNN năm 2017 quy định: trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày hoàn thành báo cáo xác minh thiệt hại, cơ quan giải quyết bồi thường phải tiến hành thương lượng việc bồi thường, quá trình tiến hành thương lượng cũng được rút ngắn chỉ còn từ 10 đến 15 ngày. (Luật TNBTNN năm 2009 quy định thời hạn tiến hành thương lượng kéo dài từ 30 đến 45 ngày). Thời hạn thương lượng có thể được kéo dài theo thỏa thuận giữa người yêu cầu bồi thường và người giải quyết bồi thường nhưng tối đa là 10 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản 1 điều 46.

Luật mới cũng bổ sung quy định về nguyên tắc thương lượng: Người yêu cầu bồi thường, cơ quan giải quyết bồi thường đều bình đẳng trong quá trình thương lượng; Bảo đảm dân chủ, tôn trọng ý kiến của các thành phần tham gia thương lượng; Nội dung thương lượng, kết quả thương lượng về các thiệt hại được bồi thường, mức bồi thường phải phù hợp với quy định của Luật TNBTNN năm 2017.

Theo Luật TNBTNN năm 2009, thành phần thương lượng gồm đại diện cơ quan có trách nhiệm bồi thường và người bị thiệt hại hoặc đại diện hợp pháp của họ. Trong trường hợp cần thiết, người thi hành công vụ gây ra thiệt hại được mời tham gia vào việc thương lượng.

Luật TNBTNN năm 2017 quy định rõ hơn về thành phần thương lượng. Theo đó,  bổ sung thành phần thương lượng bắt buộc là đại diện cơ quan quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước; đối với yêu cầu bồi thường trong hoạt động tố tụng hình sự, thành phần thương lượng bắt buộc là Viện kiểm sát có thẩm quyền; trường hợp cần thiết thì có thể mời cơ quan tài chính cùng cấp tham gia.

PV