An Nam Cháo: Thương nhớ vị đắng, bùi nơi miền địa đầu sơn cước

Đắng bùi miền cao nguyên đá

Không biết tự bao giờ các món ăn từ củ ấu tẩu hình thành, trở thành nét riêng ở nơi đây. Món cháo ấu tẩu là một nét đặc sắc mỗi khi nhắc đến cao nguyên đá Hà Giang.

Người Hà Giang nghiện cháo ấu tẩu, coi đó như đặc sản của quê hương mình. Khách xa đến Hà Giang đều được mời ăn cháo ấu tẩu. Ăn bát cháo ẩu tẩu, ngắm núi non hùng vĩ và vui chuyện với cô em xinh đẹp người Mông ở chợ. Đó là kỳ thú Hà Giang. Ai chưa trải qua, coi như chưa đến miền địa đầu sơn cước ấy.

Các già trong bản kể, củ ấu tẩu là rễ củ của cây ô đầu. Nếu ăn tươi, nhai sống ấu tẩu thì người dùng sẽ "tắc tử" vô phương cứu chữa. Nhưng nếu được bào chế cẩn thận, củ ấu tẩu lại là vị thuốc đứng thứ 4 trong các loại dược liệu quý gồm sâm, nhung, quế, phụ. Người Mông, người Dao thường lấy loại củ này về ngâm rượu, dùng như thuốc xoa bóp tay chân, lưng, vai và các vết thương kín khi đau nhức.

Thưởng thức đặc sản cháo ấu tẩu Hà Giang ngay giữa lòng Hà Nội 

Và để nấu cháo, củ ấu tẩu được loại bỏ bớt một phần vị đắng nữa, người dân miền cao nấu ấu tẩu thành món cháo giải cảm trong những ngày gió lạnh. Sau, nhờ vào hương vị và công dụng đặc biệt, cháo ấu tẩu trở thành món đặc sản của xứ đá, ngon đến lạ lùng.

Nấu được nồi cháo ấu tẩu cũng cầu kỳ và nhiều công đoạn, trước tiên củ ấu tẩu khi mang về phải ngâm kỹ trong nước vo gạo đặc một đêm, đem ninh tới khi củ ấu tẩu mềm, bở tơi. Tiếp đến lấy gạo tẻ là loại gạo được trồng trên nương, trộn thêm ít nếp cái hoa vàng cho cháo đặc sánh. Bột củ ấu tẩu được nấu lẫn gạo và nước dùng ninh từ chân giò lợn.

Cháo ấu tẩu có màu nâu đậm, khi ăn thấy hơi đăng đắng nếu là lần đầu thì thấy hơi khó ăn nhưng ăn được một lần rồi lại muốn ăn lần sau, vị đắng hòa cùng miếng ấu tẩu thơm bùi, dẻo, với vị ngọt của nước xương ninh tạo cảm giác lạ miệng và hấp dẫn.

Rất nhiều người khi đến với Hà Giang, được thưởng thức một lần rồi nhớ mãi và mong một ngày được quay lại nơi đây chỉ để thưởng thức bát cháo ấu tẩu thơm ngon này.

Bốn mùa cùng thưởng thức

Cháo ấu tẩu có cả bốn mùa nhưng điểm thú vị là chỉ bán vào buổi tối. Cháo ăn buổi tối sẽ có tác dụng tốt nhất qua giấc ngủ đêm. Món ăn giúp thư giãn gân cốt, giảm đau xương nhức cơ, hồi phục sinh lực.

Ngày nay cháo ấu tẩu đã được mang đi khắp trong Nam, ngoài Bắc. Giữa lòng Thủ đô, thấy có một quán cháo ngay trên đường Đào Tấn sầm uất. Hỏi ra mới biết ông chủ là một Việt kiều về định cư tại Hà Nội gây dựng nhà hàng mang phong vị Việt để quảng bá thương hiệu ẩm thực Việt Nam. Nhà hàng An Nam Cháo ra đời như một cách để lưu giữ món ăn truyền thống Việt.

Hỏi chủ quán, ấu tẩu đắng thế thì liệu khách dưới xuôi có thích không, ông bảo, muốn quyết tâm giữ cho quán và các món ăn của mình thuần vị, như là một cách giới thiệu đặc sản cao nguyên cho nhiều người biết đến.

Ông Nguyễn Ngọc Xuân - Giám đốc chuỗi nhà An Nam Cháo tại buổi khai trương cơ sở 3

Cháo ấu tẩu ở An Nam Cháo được nấu trong chiếc niêu đen óng trên bếp cho đến khi sánh, mịn, tỏa ra mùi thơm đặc trưng thì được bắc ra phục vụ cho thực khách. Niêu cháo đặt trên bàn ăn mà vẫn sôi lục bục, bốc khói nóng hổi, thơm lừng.

Đêm mùa đông lạnh giá, được ngồi trong không gian quán ấm áp và thưởng thức món cháo ấu tẩu chân giò, quả là một sự thích thú trong lối ăn chơi cho những người yêu thích khám phá điều mới lạ. Thưởng thức một bát cháo ấu tẩu với đủ các cung bậc mùi vị: Cái vị đắng của ấu tẩu quyện với hương vị béo ngậy của móng giò, vị ngọt của cháo, cay cay của tiêu, thơm thơm của hành, của tía tô đã đưa thực khách lạc vào miền cảm xúc thật khó tả.

Trong không gian đẹp, trang trí thuần Việt với gam màu nâu trầm ấm cúng, không chỉ riêng cháo ấu tẩu, 20 món cháo đều được An Nam Cháo cân nhắc để làm sao dậy được mùi vị thơm ngon đặc trưng của từng loại. Nơi đây đã và đang trở thành địa điểm ẩm thực bỏ túi số 1 đối với người mê cháo đất Hà thành.

Thảo Nguyên