Lừa đảo núp bóng đa cấp: Cẩn thận kẻo tiền mất, tật mang

Theo Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) trong thời gian vừa qua, hiện tượng kinh doanh đa cấp biến tướng để cung cấp dịch vụ, giao dịch tiền ảo, huy động tài chính nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người tham gia xuất hiện ngày càng nhiều, diễn biến phức tạp và khó lường, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người dân và gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Loại hình mà đối tương lừa đảo núp bóng đa cấp nhằm lôi kéo người tham gia như hoạt động giao dịch đồng tiền ảo theo mô hình kinh doanh đa cấp. Trong hoạt động này, người đầu tư bỏ một khoản tiền để tham gia hệ thống và sở hữu đồng tiền ảo, sau đó phải tuyển dụng người đầu tư mới đặt ở tuyến dưới của mình để được hưởng các khoản hoa hồng, tiền thưởng.

Một khi người đầu tư đã nộp tiền để tham gia hệ thống và sở hữu đồng tiền ảo thì thông thường sẽ rất khó để rút tiền ra khỏi hệ thống (hoặc mỗi ngày chỉ được rút một lượng tiền rất nhỏ trên tổng số tiền đầu tư vào hệ thống). Các hoạt động mua bán tiền ảo thường được thực hiện và giao dịch trên trang tin điện tử với máy chủ đặt tại nước ngoài.

Người dân cần cảnh giác trước hiện tượng kinh doanh đa cấp biến tướng. Ảnh: Anninhthudo

Ngoài hoạt động giao dịch đồng tiền ảo cơ quan chức năng còn cảnh báo về hoạt động huy động tài chính sử dụng mô hình kinh doanh theo phương thức đa cấp. Cụ thể có nhiều tổ chức, cá nhân sử dụng mô hình kinh doanh theo phương thức đa cấp để huy động tài chính thông qua hình thức lôi kéo, dụ dỗ người tham gia đầu tư tiền vào các dự án bất động sản, nhà hàng, khách sạn, khai thác khoáng sản…

Trong nhiều trường hợp, các dự án này chỉ là vỏ bọc để che đậy hoạt động huy động tiền. Bản chất của hoạt động này vẫn là lấy tiền của người vào mạng lưới sau trả cho người vào mạng lưới trước. Khi không còn người đóng tiền vào hệ thống thì hệ thống sẽ sụp đổ và người tham gia sẽ rất khó lấy lại số tiền đã đầu tư.

Biểu hiện của mô hình này là các tổ chức hứa hẹn trả hoa hồng, tiền thưởng cao bất thường so với số tiền bỏ ra ban đầu hoặc hứa hẹn với người tham gia chỉ cần đầu tư tiền vào các dự án sau đó không phải làm gì cũng được hưởng nhiều loại hoa hồng, tiền thù lao và các lợi ích kinh tế khác.

Theo Cục Quản lý cạnh tranh, việc tham gia hoạt động kinh doanh theo loại hình giao dịch tiền ảo theo mô hình kinh doanh đa cấp tiềm ẩn nhiều rủi ro. Theo đó, cá nhân, tổ chức là chủ của hệ thống có thể dễ dàng sử dụng, chiếm đoạt các nguồn tài chính của nhà đầu tư mà không có bất cứ sự ràng buộc nào giữa hai bên.  Cá nhân, tổ chức là chủ của hệ thống có thể đánh sập hệ thống, xóa các dữ liệu về người đầu tư và biến mất bất cứ lúc nào. Ngoài ra, theo quy định hiện hành, các loại tiền ảo và hình thức tương tự không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Do đó, trường hợp xảy ra tranh chấp, người đầu tư sẽ không có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình.

Còn nếu người tiêu dùng tham gia hoạt động huy động tài chính sử dụng mô hình kinh doanh theo phương thức đa cấp, có thể gặp rủi ro vì  tổ chức, cá nhân kêu gọi đầu tư sẽ dễ dàng sử dụng và chiếm đoạt tiền của người tham gia.

Cục Quản lý cạnh tranh cũng khuyến cáo người dân về  các hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với dịch vụ. Theo Luật cạnh tranh và các văn bản hướng dẫn thi hành cấm kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với dịch vụ dưới mọi hình thức, vì vậy, tất cả các tổ chức, cá nhân sử dụng mô hình kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với dịch vụ là vi phạm pháp luật.

Do đó, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân khi tham gia kinh doanh đa cấp, phải tìm hiểu kĩ thông tin về doanh nghiệp và không nê tham gia nếu doanh nghiệp đó kinh doanh các loại hình dịch vụ theo phương thức đa cấp. Trong trường hợp phát hiện doanh nghiệp kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với dịch vụ, người dân cần báo ngay cho Sở Công Thương, cơ quan công an tại địa phương hoặc Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương để làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Lan Trần