Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Ô nhiễm không khí là do con người

Phát biểu tại buổi họp, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết: "Theo số liệu quan trắc chính thức từ trung ương, địa phương, mức độ ô nhiễm tập trung nhiều thời kỳ, nhưng có thời điểm vượt qua ngưỡng cho phép, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Đây là điều lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các bộ ngành hết sức quan tâm".

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, qua số liệu báo cáo của các Bộ, ngành địa phương, có thể thấy 5 năm gần đây, tình trạng ô nhiễm không khí đã ngày càng gia tăng tại TP Hà Nội và TPHCM.

Từ 2013-2019, các thành phần được quan trắc (trừ bụi mịn) đều có thông số về không khí có xu hướng giữ nguyên, riêng bụi PM10 (bụi cỡ lớn) có xu hướng giảm. Từ 2017-2019 chỉ số bụi mịn có xu hướng tăng theo mùa và theo thời gian từ 2h sáng – 9h sáng.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, các Bộ ngành đã phân tích và nhận diện được các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí. Cụ thể, Hà Nội và TPHCM nhận định nguyên nhân lớn nhất là do sự gia tăng nhanh chóng của các phương tiện giao thông.

Nguyên nhân thứ 2 là do Hà Nội và TPHCM đang trở thành một “đại công trường”, mật độ xây dựng lớn, chất thải, khí thải từ các công trình phát tán ra môi trường lớn. Nguyên nhân thứ 3 là do tại 2 TP lớn số lượng các nhà máy ven đô tăng nhanh.

Riêng tại Hà Nội, còn có thêm nguyên nhân là do tình trạng đốt rơm rạ từ ngoại thành và các tỉnh lân cận và đốt chất thải nguy hại, phát tán ra môi trường. Bộ TN&MT đang yêu cầu các địa phương kiểm tra và gấp rút xử lý tình trạng đốt chất thải nguy hại tại các địa phương.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định: “Như vậy, các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí đều là các nguyên nhân chủ quan, do con người tạo nên chứ không phải nguyên nhân khách quan từ môi trường hay khí hậu”.

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà

Liên quan tới giải pháp khẩn hạn chế ô nhiễm không khí, người đứng đầu ngành TN&MT nhấn mạnh: “Không được tiết kiệm, các cơ quan liên quan phải có trách nhiệm tập trung nguồn lực, bằng mọi phương pháp huy động ngân sách, huy động lực lượng để duy trì các hệ thống quan trắc tự động để cung cấp thông tin chính xác cho người dân. Nếu chất lượng không khí vượt quá quy chuẩn phải khuyến cáo kịp thời theo các biện pháp mà Bộ Y tế đã ban hành”.

Bên cạnh công bố đầy đủ thông tin, ông Hà đề nghị UBND Hà Nội và TP.HCM phải thực hiện ngay kế hoạch phun rửa đường; điều tiết luồng giao thông tại những khu vực ô nhiễm nặng, các xe từ ngoại tỉnh đi vào trung tâm phải có che chắn, rửa bụi… Chính quyền địa phương cũng cần có biện pháp khuyến cáo người dân nâng cao ý thức, không đốt rơm rạ, đặc biệt là đốt chất thải nguy hại. Nếu cố ý làm sẽ phải dùng biện pháp xử phạt.

Về các biện pháp lâu dài, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, các Bộ, ngành sẽ phối hợp để hoàn thiện cơ chế chính sách, đẩy nhanh hơn lộ trình xử lý ô nhiễm không khí, đặc biệt là ở Hà Nội và TPHCM theo Quyết định 985a/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Quản lý chất lượng không khí. Ví dụ, đối với phương tiện giao thông ở 2 TP lớn cần có quy chuẩn cao hơn ở các địa phương.

Đồng thời, nghiên cứu chính sách để hạn chế phương tiện giao thông cá nhân, tuyên truyền để người dân chuyển sang dùng các phương tiện chạy bằng các nguồn năng lượng thân thiện với môi trường.

Bộ trưởng Bộ TN&MT cũng cho biết, Hà Nội đã cam kết sẽ chuyển đổi các hình thức xử lý rác thân thiện với môi trường; vận động và hỗ trợ người dân chuyển đổi hình thức dùng bếp than tổ ong sang các loại chất đốt khác, dự kiến đến năm 2021 sẽ chuyển đổi xong.

Bộ trưởng cũng đề nghị, các Bộ, ngành cần phối hợp để sớm có đủ năng lực đánh giá tình trạng môi trường, có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt để xử lý ô nhiễm không khí.

Cũng trong hôm nay (19/12), Văn phòng Chính phủ đã thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về bảo vệ, cải thiện môi trường không khí tại Hà Nội và TPHCM. Xét đề nghị của Bộ TN&MT về các giải pháp bảo vệ, cải thiện môi trường không khí, Phó Thủ tướng đã giao nhiệm vụ cụ thể cho Bộ TN&MT, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ NN&PTNT; UBND TP Hà Nội và TPHCM; UBND các tỉnh thành phố trực thuộc TW.

Minh Uyên