Hợp nhất Luật An ninh mạng và Luật An toàn thông tin mạng: Bước đi cấp thiết trong kỷ nguyên số
Trước những thách thức ngày càng phức tạp trên không gian mạng, việc hợp nhất Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 thành một bộ luật thống nhất là yêu cầu cấp bách, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, quyền lợi công dân và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong thời đại số.
Không gian mạng – cơ hội và thách thức đối với Việt Nam
Sau hơn 28 năm kết nối Internet, Việt Nam đã tận dụng sự phát triển vượt bậc của công nghệ viễn thông để thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhiều chương trình và kế hoạch quốc gia về công nghệ thông tin, chuyển đổi số đã được triển khai, trong đó nổi bật là Chương trình quốc gia về Công nghệ thông tin, Quy hoạch phát triển công nghệ thông tin và truyền thông đến năm 2025, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia năm 2020. Các chính sách, pháp luật về ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển kinh tế số - xã hội số và bảo đảm an ninh mạng ngày càng hoàn thiện, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước, đặc biệt qua Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Tuy nhiên, không gian mạng cũng đặt ra nhiều nguy cơ. Hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng ngày càng tinh vi, gây thiệt hại kinh tế và ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia. Việc lộ lọt thông tin, dữ liệu cá nhân, mua bán dữ liệu trái phép diễn ra phổ biến; các thế lực thù địch triệt để lợi dụng mạng xã hội để chống phá Đảng, Nhà nước. Tội phạm sử dụng công nghệ cao thực hiện các hành vi phạm tội như lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, đánh bạc, truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, mua bán vũ khí, ma túy ngày càng phức tạp. Trong bối cảnh đó, việc hoàn thiện, hợp nhất Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 trở thành yêu cầu cấp bách.
Hợp nhất luật – hướng tới quản lý thống nhất và nâng cao hiệu quả
Dự thảo Luật An ninh mạng mới được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai luật cũ, không thay đổi chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, không tạo ra chính sách mới, nhưng đảm bảo nguyên tắc “một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính”. Bộ Công an là cơ quan chủ trì, trực tiếp quản lý nhà nước về an ninh mạng, triển khai các thủ tục hành chính về cấp phép, chứng nhận sản phẩm, dịch vụ an toàn thông tin mạng.
Quá trình xây dựng dự án Luật được thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn nhưng vẫn bảo đảm lấy ý kiến rộng rãi từ nhân dân, các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp. Từ việc lấy ý kiến trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công an, đến các phiên họp thẩm định, thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, các cơ quan đã quán triệt tinh thần cầu thị và đáp ứng các yêu cầu pháp lý. Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dự án Luật đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp từ đại biểu Quốc hội, tiếp tục được nghiên cứu, tiếp thu để hoàn thiện.
Luật An ninh mạng mới thống nhất sử dụng thuật ngữ “an ninh mạng” và quy định một đầu mối quản lý nhà nước, giúp đơn giản hóa quy trình quản lý, giảm chồng chéo, nâng cao hiệu quả phối hợp bảo vệ an ninh mạng quốc gia. Luật cũng quy định các vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật.
Những nội dung mới bao gồm: bảo đảm an ninh dữ liệu, định danh địa chỉ IP cho lực lượng bảo vệ an ninh mạng, quy định kinh phí bảo vệ an ninh mạng của các cơ quan, khuyến khích sử dụng sản phẩm an ninh mạng nội địa và chứng chỉ an ninh mạng cho người đứng đầu các hệ thống thông tin quan trọng quốc gia.
Việc thống nhất đầu mối quản lý nhà nước về an ninh mạng giúp tăng cường hiệu quả quản lý, minh bạch trách nhiệm, cải thiện khả năng ứng phó với các mối đe dọa, phát triển hạ tầng an ninh mạng đồng bộ, thúc đẩy hợp tác quốc tế và bảo vệ quyền lợi người dân, doanh nghiệp. Đây là bước đi quan trọng để bảo vệ chủ quyền số, nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam.