Xây dựng “vành đai số” nơi biên giới
Xây dựng “vành đai số” nơi biên cương Lai Châu bằng các giải pháp đồng bộ từ xóa “vùng lõm” sóng, tăng thiết bị thông minh đến mở lớp kỹ năng số và đưa công nghệ vào quản lý an ninh, Bộ đội Biên phòng Lai Châu đang từng bước hình thành “vành đai biên giới số”, giúp người dân tiếp cận công nghệ và nâng cao hiệu quả quản lý tại khu vực trọng yếu.
Khu vực biên giới tỉnh Lai Châu có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh với 11 xã biên giới, hơn 119.000 nhân khẩu, đa số là đồng bào dân tộc thiểu số. Điều kiện địa hình phức tạp, hạ tầng viễn thông còn hạn chế, đời sống người dân nhiều khó khăn khiến việc triển khai chuyển đổi số gặp không ít rào cản.
Trong bối cảnh đó, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh đã chủ động tham mưu, triển khai nhiều giải pháp đột phá và các mô hình sáng tạo nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao năng lực tiếp cận công nghệ cho nhân dân.
Từ khảo sát thực tế cho thấy, toàn khu vực biên giới còn 2.004 hộ chưa có điện thoại thông minh, nhiều bản chưa có phủ sóng 3G, 4G hoặc sóng yếu. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Lai Châu đã ban hành văn bản chỉ đạo đẩy mạnh chuyển đổi số khu vực biên giới, giao BĐBP tỉnh làm cơ quan chủ trì, điều phối chung.
BĐBP tỉnh đã phối hợp các sở, ngành, doanh nghiệp viễn thông khảo sát, đề xuất giải pháp xóa “vùng lõm” sóng, bảo đảm kết nối Internet đến các khu vực trọng yếu về quốc phòng – an ninh.
Song song với nâng cấp hạ tầng, BĐBP tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền và hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ khai thác các nền tảng phục vụ chuyển đổi số như hệ thống học trực tuyến LMS, ứng dụng QiMe, nền tảng Bình dân học vụ số của Bộ Công an, hệ thống OneTouch của Bộ Khoa học và Công nghệ.
100% cán bộ, chiến sĩ (784 người) đã tham gia kiểm tra đánh giá kiến thức số và đều đạt yêu cầu.
Các đơn vị cơ sở mở 40 lớp tập huấn cho hơn 2.100 lượt cán bộ, chiến sĩ và người dân; phối hợp Viettel tổ chức lớp chuyên đề về chuyển đổi số với 200 học viên tham dự.
Nguồn lực phục vụ chuyển đổi số cũng được chú trọng. Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh đã trang bị thêm máy tính, máy tính bảng, triển khai chữ ký số cá nhân và văn bản điện tử trên hệ thống QS2. Nhiều trang thiết bị được kiểm định, bảo đảm an toàn thông tin trước khi đưa vào sử dụng. Thông qua xã hội hóa, đơn vị vận động hỗ trợ 1.335 điện thoại thông minh cho nhân dân biên giới, trị giá hơn 2,8 tỷ đồng.
Nhiều mô hình sáng tạo được BĐBP tỉnh triển khai mang lại hiệu quả thiết thực. Trong đó, mô hình “Thầy giáo quân hàm xanh – Đẩy nhanh chuyển đổi số” có sức lan tỏa rõ rệt. 150 cán bộ, chiến sĩ được tổ chức thành các tổ hỗ trợ số, trực tiếp xuống bản, hướng dẫn người dân sử dụng điện thoại thông minh, truy cập dịch vụ công trực tuyến, thanh toán điện tử, học tập và quảng bá nông sản. Qua đó, hơn 20.000 lượt người dân đã được phổ cập kỹ năng số; nhiều hộ đã biết livestream quảng bá sâm Lai Châu, cá tầm, chè cổ thụ…, góp phần mở rộng thị trường và tăng thu nhập.
Cùng với đó, mô hình “Hòm thư điện tử tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm ẩn danh” được triển khai tại 13 Đồn Biên phòng, đặt mã QR tại nhiều địa điểm cộng cộng. Người dân chỉ cần thao tác nhanh trên điện thoại để gửi tin. Đến nay, các đơn vị đã tiếp nhận 75 tin báo, trong đó có 31 tin giá trị, giúp đấu tranh triệt phá nhiều vụ án ma túy và buôn lậu.
BĐBP tỉnh còn triển khai mô hình “Hòm thư điện tử thực hiện dân chủ ở cơ sở” để tiếp nhận ý kiến, phản ánh của cán bộ, chiến sĩ một cách bảo mật, thuận tiện; mô hình “Quy tắc ứng xử văn hóa” được số hóa bằng mã QR, giúp 100% quân nhân dễ dàng tra cứu, học tập. Hiện Ban Chỉ huy cũng đang hoàn thiện “Thư viện pháp luật số” để đưa vào vận hành trong tháng 11/2025.
Nhờ nỗ lực đồng bộ, chuyển đổi số tại biên giới Lai Châu đã có những chuyển biến tích cực: hơn 1.000 hộ dân đã chủ động mua điện thoại thông minh; người dân bước đầu hình thành thói quen sử dụng công nghệ trong học tập, sản xuất, giao dịch; nhiều mô hình, giải pháp đã trực tiếp góp phần giữ vững an ninh trật tự và phát triển kinh tế – xã hội vùng biên.
Tuy vậy, công tác triển khai vẫn đối mặt nhiều khó khăn do địa hình phức tạp, hạ tầng hạn chế, tỷ lệ người dân có thiết bị thông minh chưa cao, thói quen sử dụng công nghệ còn mới mẻ. Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh xác định thời gian tới sẽ tiếp tục tham mưu mở rộng hạ tầng viễn thông, tăng cường tập huấn kỹ năng số, huy động xã hội hóa trang thiết bị và xây dựng “vành đai biên giới số” an toàn, vững chắc, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển bền vững vùng biên Lai Châu trong kỷ nguyên số.