Đề xuất đưa nông sản lên sàn tại Trung tâm tài chính quốc tế
Việc đưa rau quả vào danh mục giao dịch trong Trung tâm tài chính quốc tế là ý tưởng mang tính chiến lược, khi kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam đã vượt 7 tỷ USD/năm.
Theo Nghị quyết 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam (có hiệu lực từ ngày 1/9/2025), danh mục hàng hóa hiện mới giới hạn ở kim loại, đá quý và một số tài sản khác.
Nhiều chuyên gia cho rằng, cần mở rộng phạm vi sang các lĩnh vực mà Việt Nam có lợi thế vượt trội, như nông sản, lâm sản, thủy sản, cùng với hàng thủ công mỹ nghệ, da giày và cả tài sản số. Bổ sung này không chỉ giúp đa dạng hóa thị trường giao dịch, mà còn trực tiếp gắn với những ngành xuất khẩu chủ lực mang về hàng chục tỷ USD mỗi năm.
Việc đưa rau quả vào danh mục giao dịch là ý tưởng mang tính chiến lược, khi kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam đã vượt 7 tỷ USD/năm và duy trì tăng trưởng hai con số. Đây hoàn toàn có thể trở thành nhóm hàng hóa tài chính, góp phần định vị bản sắc riêng cho Trung tâm tài chính gắn với kinh tế nông nghiệp.
Tuy nhiên để tham gia “cuộc chơi” toàn cầu, ngành nông nghiệp cần vượt qua nhiều rào cản tiêu chuẩn và truy xuất nguồn gốc chưa đồng bộ, rủi ro từ mùa vụ và khí hậu, thiếu hệ thống dữ liệu tập trung cũng như khung pháp lý ngăn gian lận.
Để triển khai hiệu quả, cần sớm ban hành khung pháp lý chi tiết, làm rõ cơ chế giao dịch cho từng loại hàng hóa và tài sản.
Điều kiện tiên quyết là trước khi tham gia, cần có hệ thống dữ liệu minh bạch chuẩn quốc tế, chuẩn hóa sản phẩm theo GlobalGAP, ESG hay Carbon footprint. Đồng thời đầu tư kho lạnh, hệ thống tài chính, ngân hàng, hải quan, logistics, chế biến và nguồn nhân lực am hiểu tài chính nông sản. Khi có công cụ phòng ngừa rủi ro giá, doanh nghiệp sẽ ổn định lợi nhuận, tiếp cận vốn đầu tư và nâng tầm thương hiệu quốc gia.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) kiến nghị Chính phủ xây dựng lộ trình rõ ràng, khung pháp lý, hệ thống dữ liệu giá cả, thông tin tồn kho, đầu tư logistics. Có thể thí điểm trước với cá tra, cá ngừ hoặc cà phê, hồ tiêu kèm ưu đãi tín dụng, thuế cho doanh nghiệp tiên phong. Nếu triển khai bài bản sẽ mở ra tiền lệ quốc tế cho việc tài chính hóa mặt hàng này.
Khi nông, thủy sản lên sàn, doanh nghiệp có công cụ phòng ngừa rủi ro giá, tiếp cận vốn dễ dàng, hợp đồng minh bạch và nâng uy tín quốc tế. Quan trọng hơn, doanh nghiệp có thể chủ động quản trị tài chính, không phụ thuộc mùa vụ, từng bước chuyển từ “bán hàng” sang “tài chính hóa hàng hóa” tiến đến chuyên nghiệp trong chuỗi giá trị toàn cầu.