Ngăn chặn mua bán hóa đơn trái phép: Siết chặt quản lý, tăng chế tài
Tình trạng mua bán trái phép hóa đơn (MBTPHĐ), chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước (NSNN) và trốn thuế trên địa bàn TP. Huế thời gian qua diễn biến phức tạp, với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi.
Hành vi này không chỉ gây thất thu ngân sách, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh, mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự.
Điển hình là vụ MBTPHĐ, chứng từ thu nộp NSNN và trốn thuế của 9 bị cáo vừa được TAND thành phố xét xử, gồm: Trương Thị Thanh Huyền, Nguyễn Lê Quân, Nguyễn Thị Nhung, Dương Thị Thủy Chung, Trần Thị Hương, Phạm Thùy Dung, Nguyễn Thị Trang, Châu Thị Hoài và Lê Thị Ngọc Anh; tất cả đều trú tại TP. Huế.
Vào tháng 4/2023, Huyền cùng Quân góp vốn thành lập Công ty TNHH Tài Phước Đức, kinh doanh ăn uống, do Quân làm giám đốc. Huyền và Quân bàn bạc, thống nhất cùng kế toán của công ty là Hương mua hóa đơn GTGT, ghi nội dung nhưng không kèm theo hàng hóa để kê khai thuế đầu vào cho công ty; Huyền phụ trách việc mua hóa đơn.
Từ tháng 4 - 11/2023, Dung, Hoài, Anh đã bán cho Nhung tổng cộng 243 hóa đơn GTGT với tổng số tiền hơn 4,7 tỷ đồng, ghi tên người mua là Công ty TNHH Tài Phước Đức.
Tháng 5/2023, Huyền bàn bạc và thuê Chung làm giám đốc, Hương làm kế toán để thành lập Công ty TNHH Dê Núi Cherry (Công ty Cherry) để bán hóa đơn GTGT khống, thuê Trang là người giữ chữ ký số và xuất bán hóa đơn. Huyền liên hệ với Nhung để mua hóa đơn cho công ty và thỏa thuận trả giá 0,4% giá trị hàng hóa ghi trên hóa đơn; trực tiếp mua 135 hóa đơn với tổng giá trị 2,5 tỷ đồng.
Dung, Hoài và Ngọc Anh đã bán cho Nhung tổng cộng 378 hóa đơn GTGT cho 2 công ty nói trên với số tiền hơn 7,2 tỷ đồng.
Ngoài ra, Công ty Cherry đã bán trái phép 698 hóa đơn GTGT với tổng số tiền ghi trên hóa đơn gần 3,4 tỷ đồng, thu lợi bất chính hơn 203 triệu đồng. Hương là kế toán của cả hai công ty sử dụng số hóa đơn bất hợp pháp để kê khai thuế đầu vào, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 650 triệu đồng.
Cơ quan tố tụng xác định, hành vi của hai bị cáo đã xâm phạm đến công tác quản lý thuế, gây ảnh hưởng đến trật tự quản lý kinh tế. Hội đồng xét xử tuyên phạt Huyền 12 tháng tù và 150 triệu đồng, Quân 6 tháng tù và 100 triệu đồng, Hương 8 tháng tù và 100 triệu đồng; các bị cáo còn lại tuyên phạt từ 50-100 triệu đồng.
Liên quan đến tội phạm này, mới đây, vào tháng 8/2025, TAND khu vực 1 - Huế mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án “MBTPHĐ, chứng từ thu nộp NSNN” đối với Đặng Thị Thanh Liêm và Nguyễn Thị Hồng Hạnh; cùng trú phường Thuận Hóa, TP. Huế.
Từ tháng 12/2023 - 3/2024, Liêm đã bán tổng cộng 120 hóa đơn trái phép cho nhiều khách hàng, hưởng lợi bất chính từ 10-15% trên tổng giá trị hóa đơn, thu về hơn 60 triệu đồng. Hạnh giúp Liêm bán 42 hóa đơn khống. Đặc biệt, trong vụ án này, có hàng chục đơn vị là cơ quan Nhà nước trên địa bàn TP. Huế đến liên hệ mua hóa đơn.
Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Liêm 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo, phạt bổ sung 20 triệu đồng; Hạnh 200 triệu đồng.
Những vụ án nói trên cho thấy sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng trong công tác thanh, kiểm tra thuế. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng hình phạt đối với các đối tượng vẫn còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe, trong khi thiệt hại mà hành vi này gây ra cho ngân sách nhà nước và xã hội là rất lớn.
Qua quá trình điều tra, có thể thấy các đối tượng phạm tội thường lợi dụng sự thông thoáng trong cơ chế đăng ký kinh doanh để thành lập doanh nghiệp nhưng không hoạt động thực tế, chỉ tồn tại nhằm mua bán hóa đơn, trốn thuế.
Thủ đoạn phổ biến là thuê hoặc mượn giấy tờ tùy thân của người khác để lập công ty, sau đó đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử và phát hành bán hàng loạt hóa đơn khống. Một số trường hợp còn nâng khống giá trị hàng hóa, dịch vụ nhằm chiếm đoạt tiền thuế.
Trước thực trạng này, ngành thuế đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phòng ngừa. Trong đó, chú trọng tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về thuế của người dân và doanh nghiệp; tăng cường kiểm tra, rà soát hệ thống hóa đơn điện tử, đối chiếu doanh thu với hồ sơ khai thuế để phát hiện kịp thời những dấu hiệu bất thường.
Đồng thời, cơ quan chức năng cũng tiến hành xác minh thực địa đối với các doanh nghiệp mới thành lập nhằm ngăn chặn tình trạng lập công ty “ma”.
Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thuế và công an trong công tác điều tra, xử lý tội phạm về thuế có vai trò đặc biệt quan trọng. Nhiều chuyên gia cho rằng, ngoài việc siết chặt quản lý, cần xem xét nâng mức chế tài xử phạt, tăng thời hạn tù đối với các hành vi mua bán hóa đơn trái phép để đủ sức răn đe.
Ngăn chặn triệt để tình trạng MBTPHĐ không chỉ là nhiệm vụ bảo vệ nguồn thu ngân sách mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và lành mạnh trên địa bàn TP. Huế.