Việt Nam lần đầu có vaccine phòng viêm phổi do virus hợp bào hô hấp RSV
Hệ thống Tiêm chủng VNVC vừa triển khai tiêm vaccine phòng virus hợp bào hô hấp RSV cho người từ 60 tuổi và phụ nữ mang thai từ tuần 24-36, giúp truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời.
Vaccine phòng RSV của Tập đoàn Pfizer được phát triển bằng công nghệ protein tái tổ hợp, nhắm vào hai phân nhóm RSV phổ biến và nguy hiểm nhất là RSV-A và RSV-B.
Từ ngày 27/9, vaccine chính thức được triển khai tại hơn 240 trung tâm VNVC trên toàn quốc, với chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho phụ nữ mang thai từ tuần 24-36 và người từ 60 tuổi trở lên.
Tính đến tháng 9/2025, vaccine đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước, áp dụng cho phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết RSV là virus ác tính gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, khiến trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện, nguy cơ tử vong. Bệnh để lại di chứng, làm nặng thêm các bệnh nền mạn tính, trong khi hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
Theo các nghiên cứu, có khoảng 70% trẻ nhiễm RSV trong năm đầu đời và hầu hết trẻ đã nhiễm RSV trước 2 tuổi. WHO ước tính mỗi năm, RSV gây ra 3,6 triệu ca nhập viện và khoảng 100.000 ca tử vong do RSV ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, gần 50% trẻ tử vong do RSV xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.
Ở người cao tuổi, virus RSV có thể gây viêm phổi nghiêm trọng, suy hô hấp và làm trầm trọng thêm các bệnh lý mạn tính như tim mạch, gan, thận, phổi mạn tính, đái tháo đường, đồng thời làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Các nhà khoa học và những tập đoàn vaccine, dược phẩm lớn trên thế giới đã không ngừng “chạy đua” nghiên cứu và phát triển vaccine phòng ngừa để bảo vệ cộng đồng trước mối đe dọa này.
Sau nhiều năm chờ đợi, Việt Nam đã có vaccine phòng RSV dành cho mẹ bầu và người lớn tuổi. “Trong thời gian tới, VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vaccine và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vaccine và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm thêm cơ hội bảo vệ cho trẻ nhỏ và người trưởng thành”, bác sĩ Bạch Thị Chính nhấn mạnh.
Ngay ngày đầu ra mắt, tại VNVC đã ghi nhận hàng trăm thai phụ và người cao tuổi đăng ký tiêm vaccine phòng RSV. Bên cạnh đó, hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc cũng thu hút đông đảo phụ nữ mang thai tham dự, góp phần lan tỏa thông tin khoa học và nâng cao nhận thức bảo vệ con ngay từ trong bụng mẹ.
Sự kiện này một lần nữa đã thể hiện vai trò tiên phong và quan trọng trong lĩnh vực tiêm chủng vaccine của Hệ thống Tiêm chủng VNVC tại Việt Nam, khi đã phối hợp cùng hãng vaccine toàn cầu là Pfizer nỗ lực để đưa vaccine RSV về Việt Nam chỉ sau 2 năm khi vaccine này được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Đây có thể được xem là bước đột phá của y học dự phòng Việt Nam khi trước đây chỉ có thể tiếp cận các vaccine sau hàng chục năm đã được sử dụng trên thế giới.
Chị La Thị Mai Trang (27 tuổi), đang mang thai tuần thứ 26, cho biết ngay từ trước thai kỳ đã đến VNVC để được bác sĩ tư vấn tiêm ngừa, với mong muốn bảo vệ sức khỏe bản thân và truyền kháng thể thụ động cho con. Khi có vaccine RSV, chị chủ động hỏi bác sĩ để được tiêm phòng. “Tôi tiêm vaccine RSV với mong muốn con trưởng thành khỏe mạnh, bình an”, chị Trang chia sẻ.
BSCKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết ở giai đoạn mang thai, người phụ nữ có nhiều thay đổi về sinh lý và miễn dịch nên rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Nghiên cứu cho thấy thai phụ nhiễm RSV tăng nguy cơ viêm phổi, tiền sản giật, sinh non trước 37 tuần so với những người không nhiễm virus; trẻ sinh non bị nhiễm RSV có nguy cơ tử vong do virus cao gấp ba lần so với trẻ sinh đủ tháng đồng thời tỷ lệ nhập viện, phải hồi sức và suy hô hấp cũng cao hơn.
Các dữ liệu lâm sàng cho thấy, tiêm vaccine RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Các tổ chức y khoa trên thế giới như CDC, Hội Sản phụ khoa Mỹ (ACOG) và các thử nghiệm lâm sàng đều đánh giá và chứng minh vaccine RSV an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Với người cao tuổi, vaccine cho thấy hiệu lực giảm tới 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm.