Khuyến khích sử dụng cát nghiền thay thế cát tự nhiên trong xây dựng
Trước thực trạng nhu cầu vật liệu xây dựng tăng cao trong khi nguồn cung cát tự nhiên ngày càng hạn chế, Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng vừa có văn bản đề nghị các chủ đầu tư, đơn vị thi công, cơ sở sản xuất bê tông - vữa trên địa bàn mạnh dạn nghiên cứu và sử dụng cát nghiền từ đá xây dựng.
Theo Sở Xây dựng, thời gian qua nhiều dự án hạ tầng và đô thị quy mô lớn được triển khai đồng loạt, khiến nhu cầu vật liệu xây dựng tăng nhanh. Tuy nhiên, nguồn cát tự nhiên chưa đáp ứng đủ, tạo áp lực lớn cho tiến độ thi công cũng như chi phí đầu tư. Việc đưa cát nghiền (cát nhân tạo) vào sử dụng được đánh giá là giải pháp khả thi, phù hợp với định hướng phát triển bền vững của thành phố.
Cát nghiền được sản xuất từ đá xây dựng có cấu trúc đặc chắc, đạt tiêu chuẩn TCVN 9205:2012 và QCVN 16:2023/BXD. Với hạt đồng đều, ít tạp chất, loại vật liệu này giúp nâng cao độ bền và tuổi thọ của bê tông. Đặc biệt, cát nghiền có thể ứng dụng cho nhiều loại hình công trình, từ bê tông thông thường đến bê tông chất lượng cao, bê tông đầm lăn, UHPC, asphalt… cũng như sản xuất gạch không nung, gạch lát vỉa hè và vữa xây, trát.
Thực tế cho thấy, từ những năm 1980, nhiều quốc gia đã sử dụng rộng rãi cát nghiền thay thế cát sông. Việc này không chỉ giảm tình trạng khai thác cát trái phép, hạn chế sạt lở mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên. Ở Việt Nam, thống kê hiện nay cho thấy nguồn cát tự nhiên chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu xây dựng, nguy cơ cạn kiệt trong tương lai là hiện hữu nếu không có giải pháp thay thế kịp thời.
Riêng tại Đà Nẵng và Quảng Nam cũ, quy hoạch đã xác định hàng trăm khu vực mỏ đá xây dựng với trữ lượng hàng trăm triệu m³, đủ khả năng bảo đảm nguồn nguyên liệu sản xuất cát nghiền lâu dài. Đây được xem là lợi thế lớn để địa phương chủ động triển khai các dự án khai thác, chế biến và đưa vật liệu này vào thực tiễn.
Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng đề nghị các chủ đầu tư khi lập và triển khai dự án cần ưu tiên phương án sử dụng cát nghiền. Đồng thời, phối hợp với đơn vị tư vấn thiết kế để so sánh, đánh giá hiệu quả kinh tế - kỹ thuật giữa cát nghiền và cát tự nhiên. Cùng với đó, ngành xây dựng khuyến khích đầu tư mới các cơ sở sản xuất cát nghiền nhằm gia tăng nguồn cung, nâng cao tỷ lệ sử dụng loại vật liệu này trong các công trình trên địa bàn.
UBND các xã, phường cùng các đơn vị chuyên môn được giao nhiệm vụ tuyên truyền, hướng dẫn để người dân, các công trình tư nhân và cơ sở sản xuất bê tông – vữa mạnh dạn áp dụng cát nghiền, bảo đảm tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.
Sở Xây dựng nhấn mạnh, việc thay thế một phần hoặc toàn bộ cát tự nhiên bằng cát nghiền không chỉ giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng, giảm áp lực khai thác sông suối mà còn góp phần quan trọng trong chiến lược phát triển đô thị xanh, bền vững của TP. Đà Nẵng trong tương lai.