Từ 22/9: 6 trường hợp không được tham gia định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Nghị định gồm 4 chương, 32 điều, làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền cũng như căn cứ định giá nhằm bảo đảm khách quan, minh bạch trong quá trình tố tụng.

Theo quy định, Nghị định áp dụng đối với cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có yêu cầu thành lập Hội đồng định giá; cơ quan có thẩm quyền thành lập Hội đồng; các tổ chức, cá nhân được cử tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động định giá tài sản.

Đáng chú ý, theo Nghị định, có 6 trường hợp không được tham gia định giá, bao gồm: đồng thời là bị hại, đương sự hoặc người thân thích của các bên trong vụ án; đã từng tham gia định giá hoặc định giá lại đối với cùng tài sản; đã tham gia với tư cách luật sư, người bảo vệ quyền lợi, nhân chứng, giám định viên, phiên dịch trong vụ án; đã tham gia tố tụng trong cùng vụ án; có dấu hiệu không bảo đảm tính khách quan; hoặc đang trong thời gian thi hành kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên.

Trường hợp thành viên Hội đồng bị kỷ luật trong quá trình làm việc, người này sẽ không được tiếp tục tham gia định giá. Nếu số lượng thành viên không đủ, Hội đồng phải báo cáo để cơ quan có thẩm quyền bổ sung.

Quy trình định giá được quy định chặt chẽ, bắt đầu từ việc gửi và tiếp nhận yêu cầu. Cơ quan tiến hành tố tụng phải gửi văn bản kèm hồ sơ liên quan đến Hội đồng định giá thường xuyên hoặc cơ quan có thẩm quyền để thành lập Hội đồng định giá lần đầu hoặc định giá lại. Sau khi tiếp nhận, cơ quan thành lập Hội đồng có trách nhiệm rà soát hồ sơ, trao đổi, yêu cầu bổ sung thông tin nếu cần, và trong vòng 10 ngày phải có phản hồi.

Khi Hội đồng được thành lập, thời gian định giá được tính từ thời điểm nhận đủ hồ sơ, tài liệu. Nếu thuộc trường hợp đặc biệt do Thủ tướng Chính phủ quyết định, cơ quan tiến hành tố tụng phải gửi văn bản đến bộ, cơ quan ngang bộ để trình Thủ tướng xem xét thành lập Hội đồng phù hợp với từng vụ việc. Thời hạn định giá tuân thủ quy định tại Điều 216 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Hồ sơ định giá bao gồm văn bản yêu cầu, quyết định thành lập Hội đồng, biên bản họp, kết luận định giá, tài liệu do cơ quan tiến hành tố tụng cung cấp cùng các tài liệu liên quan khác. Hồ sơ này phải được lưu trữ tối thiểu 30 năm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Việc định giá dựa trên nhiều căn cứ, trong đó có giá thị trường, giá do Nhà nước quy định, báo cáo thẩm định giá, tài liệu hợp pháp hoặc thông tin từ cơ quan, tổ chức có thẩm quyền trong và ngoài nước. Đối với hàng cấm, ngoài các yếu tố trên, việc định giá còn dựa vào giá ghi trên hợp đồng, hóa đơn, tờ khai nhập khẩu hoặc giá thị trường khu vực và thế giới.

Trong trường hợp không thu thập được giá tại thời điểm, địa điểm cụ thể, Hội đồng có thể mở rộng phạm vi khảo sát, kể cả tại khu vực và thế giới, nhưng phải bảo đảm nguyên tắc khách quan, chính xác và có điều chỉnh phù hợp với phương pháp định giá theo quy định.

Việc ban hành Nghị định 250/2025/NĐ-CP được đánh giá là cơ sở pháp lý quan trọng, góp phần chuẩn hóa quy trình định giá tài sản trong tố tụng hình sự, bảo đảm công bằng và nâng cao hiệu quả công tác điều tra, xét xử.

Nguyễn Cúc