Chủ động phòng ngừa sạt lở đất tại các xã miền núi Quảng Ngãi
Mỗi mùa mưa bão kéo về, hàng nghìn hộ dân sinh sống tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi lại phải đối diện với nguy cơ sạt lở đất và lũ quét, đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản.
Trong khi chờ nguồn vốn để di dời, tái định cư lâu dài, chính quyền địa phương đang nỗ lực triển khai các giải pháp tạm thời, nhằm đảm bảo an toàn và ổn định cuộc sống người dân.
Khu dân cư Hà Tăng, thôn Gò Lã, xã Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi nằm nép mình dưới chân núi Pà Đù. Mỗi khi mưa lớn kéo dài, 17 hộ dân tại đây lại phải sơ tán khẩn cấp, bởi nước từ các khe đá, hốc núi bất ngờ tuôn xuống, tạo thành những dòng lũ đục ngầu, mang theo đất đá từ trên cao.
Ông Đinh Xuân Thanh (42 tuổi), người dân trong thôn chia sẻ, mùa mưa thấy nước chảy ra từ các lỗ ở chân núi. Nước chảy như thế, ông lại cảm thấy sợ. Chính quyền xã hướng dẫn sơ tán lên khu vực Đông Trường Sơn, mưa hết mới dám về. Năm nào cũng phải đi như vậy, bà con nơi đây ai cũng mong được tái định cư ở nơi an toàn hơn.
Nỗi lo của ông Thanh không phải là vô cớ. Năm 2013, tại chính khu vực này, một vụ sạt lở đất đã cướp đi sinh mạng 2 người trong cùng một gia đình, để lại ám ảnh sâu sắc cho cả cộng đồng. Dù khu dân cư Hà Tăng đã tồn tại hàng chục năm, nhưng giờ đây nó lại trở thành điểm "nóng" về thiên tai mỗi mùa mưa đến.
Thôn Gò Lã hiện có 42 hộ dân, trong đó 17 hộ nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao, cần di dời khẩn cấp. Chính quyền xã Sơn Tây đã nhiều lần gửi văn bản đề xuất cấp trên để xin kinh phí xây dựng khu tái định cư, nhưng đến nay nguồn vốn vẫn chưa được phân bổ.
Ông Đinh Công Lập, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Tây cho biết: “Chúng tôi đã thành lập các ban chỉ huy phòng chống thiên tai, các đội xung kích từ thôn đến xã. Khi có nguy cơ sạt lở, xã sẽ triển khai sơ tán người dân theo phương châm ‘bốn tại chỗ, ba sẵn sàng’. Một số hộ sẽ được bố trí ở xen ghép, số khác sẽ về các điểm tập trung an toàn hơn”.
Toàn xã Sơn Tây có 2.644 hộ với hơn 9.800 nhân khẩu, gồm 13 thôn.
Qua rà soát, địa phương xác định có 15 điểm nguy cơ sạt lở, ảnh hưởng trực tiếp đến 89 hộ dân và gián tiếp đến 325 hộ. Ngoài ra, một số đoạn đường dẫn vào thôn Gò Lã đã xuống cấp nghiêm trọng, cần được khắc phục kịp thời để đảm bảo giao thông và công tác cứu hộ khi cần thiết.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, toàn tỉnh hiện có 372 điểm có nguy cơ sạt lở đất, lũ quét, chủ yếu tập trung tại 67 xã thuộc các huyện miền núi. Những điểm này ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 5.630 hộ dân.
Trước tình hình đó, tỉnh Quảng Ngãi đã xây dựng Kế hoạch bố trí, sắp xếp ổn định dân cư vùng thiên tai giai đoạn 2026–2035, với 58 dự án di dời, bố trí nơi ở cho 4.317 hộ dân. Trong đó, 45 dự án dành riêng cho vùng thường xuyên xảy ra thiên tai, kỳ vọng sẽ góp phần ổn định đời sống và sản xuất lâu dài cho người dân.
Ông Đặng Trần Huân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cho biết: “Chúng tôi đã triển khai lắp đặt 99 trạm đo mưa tự động và 11 trạm đo mực nước để quan trắc, cảnh báo sớm. Dữ liệu từ các trạm được cung cấp miễn phí qua ứng dụng VRAIN, giúp chính quyền các xã kịp thời ứng phó với các tình huống nguy hiểm”.
Ngoài ra, các xã, phường cũng được hướng dẫn xây dựng phương án ứng phó chi tiết đến từng thôn, bản và cập nhật vào hệ thống dữ liệu phòng chống thiên tai của tỉnh.
Tuy đã có nhiều biện pháp chủ động, song, việc thiếu vốn cho các dự án tái định cư vẫn là rào cản lớn khiến người dân vùng sạt lở phải tiếp tục sống trong lo lắng. Việc sơ tán tạm mỗi mùa mưa chỉ là giải pháp ngắn hạn, không thể đảm bảo an toàn lâu dài cho người dân nơi đây.