Nguyên Chánh án TAND tỉnh Quảng Trị Lê Hồng Quang: Truyền thống chính là tài sản tinh thần vô giá
Trong suốt nhiều năm gắn bó với ngành Tòa án, đồng chí Lê Hồng Quang, nguyên Chánh án TAND tỉnh Quảng Trị cũ luôn được đồng nghiệp nhắc đến như một người Thẩm phán mẫu mực, tâm huyết, đặc biệt dành nhiều tâm sức cho việc giữ gìn và phát huy truyền thống của đơn vị. Cuộc trò chuyện dưới đây hé mở nhiều điều về hành trình ấy.
PV: Thưa đồng chí, trong quá trình công tác, đồng chí luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho việc gìn giữ, vun đắp truyền thống của ngành, trong đó có việc xây dựng phòng truyền thống của TAND tỉnh Quảng Trị cũ. Điều gì đã thôi thúc đồng chí dành nhiều tâm huyết cho công việc này?
Nguyên Chánh án Lê Hồng Quang: Truyền thống chính là tài sản tinh thần vô giá mà các thế hệ đi trước đã để lại. Nó giống như sợi dây kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai. Với hệ thống Tòa án, truyền thống ấy bắt đầu từ ngày 13/9/1945 khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 33C/SL thành lập Tòa án nhân dân. Trải qua các giai đoạn lịch sử, Tòa án luôn hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, bảo vệ công lý, pháp luật, quyền và lợi ích chính đáng của mọi người.
Riêng với TAND tỉnh Quảng Trị cũ, nơi từng gắn liền với nhiều dấu mốc lịch sử, truyền thống ấy càng thêm đặc biệt. Tôi tự hào về chặng đường mà các thế hệ cán bộ Tòa án nơi đây đã vượt qua. Chính niềm tự hào đó thôi thúc chúng tôi phải giữ gìn, phát huy để truyền lại cho thế hệ sau, biến sức mạnh tinh thần thành động lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
PV: Phòng truyền thống của TAND tỉnh Quảng Trị cũ được đánh giá có bố cục hài hòa, nội dung phong phú và khoa học. Đồng chí có thể chia sẻ thêm về quá trình hình thành không gian ý nghĩa này?
Nguyên Chánh án Lê Hồng Quang: Ngay từ khi có ý tưởng xây dựng trụ sở mới, chúng tôi đã dự kiến dành riêng một không gian để làm phòng truyền thống. Đây không chỉ là nơi lưu giữ hiện vật, hình ảnh mà còn là nơi nhắc nhở cán bộ, công chức quan tâm tìm hiểu về lịch sử của đơn vị.
Quá trình thực hiện, chúng tôi chú trọng sưu tầm tư liệu, hiện vật theo từng giai đoạn lịch sử: từ buổi đầu thành lập Tòa án, tham gia xây dựng chính quyền, đến giai đoạn kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, rồi đổi mới và cải cách tư pháp. Cách bố trí cũng được sắp xếp logic để người xem dễ theo dõi.
Một số hiện vật có giá trị nhưng quá lớn không thể trưng bày trực tiếp thì chúng tôi chụp ảnh, ghi lại tư liệu xuất xứ để giới thiệu. Đơn cử như bộ bàn xét xử bằng gỗ lim từ thời Pháp để lại ở Trung kỳ - một minh chứng lịch sử quý báu mà đơn vị vẫn gìn giữ.
Bên cạnh đó, chúng tôi còn tìm lại những địa điểm từng gắn bó với hoạt động của Tòa án trong giai đoạn đặc biệt. Chẳng hạn, trụ sở Tòa án Đặc khu Vĩnh Linh trước đây vốn mượn đất của người dân. Sau này, với sự hỗ trợ của nhiều cơ quan, đơn vị, chúng tôi đã xây dựng lại ngôi nhà tại đó để ghi nhớ, tri ân và giữ lại dấu ấn của một thời.
PV: Không chỉ lưu giữ hiện vật, phòng truyền thống còn là nơi truyền cảm hứng. Đồng chí kỳ vọng gì khi dành nhiều tâm huyết cho công trình này?
Nguyên Chánh án Lê Hồng Quang: Tôi tin rằng những tư liệu, hình ảnh lịch sử chính là những “bài học sống động” để giáo dục thế hệ trẻ. Với cán bộ Tòa án, đó là tình yêu nghề, tình yêu pháp luật, sự tôn trọng công lý và công bằng.
Cùng với bộ Lịch sử Tòa án nhân dân tối cao và các ấn phẩm lịch sử của Tòa án địa phương, phòng truyền thống góp phần tạo nên kho tàng tinh thần quý giá. Tôi hy vọng đây sẽ là nơi để các thế hệ cán bộ, công chức thêm tự hào, ý thức được trách nhiệm của mình trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị đó.
PV: Sau khi hoàn thành, phòng truyền thống đã tác động ra sao đến cán bộ, công chức trẻ? Và theo đồng chí, làm thế nào để tiếp tục phát huy giá trị trong bối cảnh hiện nay?
Nguyên Chánh án Lê Hồng Quang: Thực tế cho thấy, khi đến tham quan phòng truyền thống, cán bộ trẻ đã hiểu rõ hơn về chặng đường lịch sử của Tòa án, từ đó xác định rõ trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất và đạo đức nghề nghiệp. Đây chính là hiệu quả lớn nhất mà chúng tôi mong muốn.
Để “giữ lửa” truyền thống, trước hết, lãnh đạo phải gương mẫu trong việc trân trọng những giá trị đã có, thường xuyên tạo điều kiện để cán bộ trẻ tìm hiểu. Khi truyền thống trở thành niềm tự hào, nó sẽ tự nhiên chuyển hóa thành hành động cụ thể trong công việc hằng ngày, nhất là trong từng bản án, quyết định.
Trong bối cảnh sáp nhập, việc bảo tồn, di chuyển và tiếp nhận tư liệu, hiện vật cần được đặc biệt quan tâm để tránh mất mát. Mỗi hiện vật đều gắn với dấu ấn thời gian, nếu để thất lạc thì rất khó có thể phục hồi. Do đó, theo tôi, cần có chủ trương chung và hướng dẫn cụ thể để các địa phương thực hiện tốt công tác này, đảm bảo những giá trị truyền thống của ngành Tòa án luôn được gìn giữ và phát huy.
Một số hình ảnh được lưu giữ tại Trụ sở TAND Quảng Trị cũ:
Bài phỏng vấn khép lại nhưng dư âm từ những chia sẻ của nguyên Chánh án Lê Hồng Quang vẫn còn đọng lại. Đó không chỉ là câu chuyện về quá khứ, mà còn là lời nhắn gửi tới thế hệ hôm nay: Hãy tiếp tục giữ gìn ngọn lửa truyền thống để Tòa án nhân dân luôn xứng đáng với niềm tin của nhân dân.