Hành trình kiến tạo điểm sáng công lý

Hoà giải – chiếc cầu nối niềm tin

Nói đến TAND Khu vực 5 hôm nay, người dân Tam Kỳ và Núi Thành cũ đều nhắc đến một điểm chung: “Hoà giải ở đây mát lòng, thấu tình, đạt lý”. Ở đây, công lý không chỉ đến từ những phán quyết nghiêm minh trên bục xét xử, mà còn đến từ những cái bắt tay sau buổi hoà giải thành công, từ những giọt nước mắt Hoà giải viên chứng kiến hai bên chịu ngồi lại, bỏ qua hằn học để giữ lại nghĩa tình.

Những con số thống kê đã nói hộ điều đó: giai đoạn 2020 – 2025, đơn vị thụ lý hơn 4.300 vụ việc, giải quyết đạt 94,4%. Trong đó, tỷ lệ hoà giải thành đạt tới 70,13% - một con số khiến nhiều người bất ngờ, bởi lẽ trong các tranh chấp đất đai, dân sự, rất ít khi hai bên dễ dàng chấp nhận nhường nhịn.

Chỉ riêng năm 2024, Trung tâm hoà giải, đối thoại tại Toà đã tiếp nhận 557 đơn. Kết quả 100% được xử lý, hàng trăm vụ mà người dân đồng thuận rút đơn sau khi được phân tích cặn kẽ, thuyết phục bằng lý lẽ lẫn tình cảm. Có những tranh chấp kéo dài cả chục năm, hai bên chẳng thèm nhìn mặt nhau, vậy mà nhờ sự kiên trì của Hoà giải viên, bức tường hằn học được phá bỏ, thay bằng nụ cười tuy còn gượng gạo nhưng chân thành.

Người dân gọi vui các Hoà giải viên ở đây là “người gỡ nút thắt”. Bởi họ không quản ngày nghỉ, sẵn sàng làm việc cả cuối tuần, miễn sao tháo gỡ được khúc mắc cho dân. Có khi một vụ tranh chấp nhỏ nhưng nếu không giải quyết khéo, tình làng nghĩa xóm tan nát, anh em trong một dòng họ quay lưng. Ở vùng đất còn nhiều mối quan hệ cộng đồng như Tam Kỳ, giá trị nhân văn của hoà giải vì thế càng trở nên sâu lắng.

Điểm đặc biệt, hoà giải không chỉ làm giảm gánh nặng cho Toà án, mà còn trả lại sự bình yên cho đời sống xã hội. Bởi lẽ, khi một vụ việc kết thúc bằng bản án, đôi bên thường chỉ “bằng mặt” chứ khó mà “bằng lòng”. Còn khi họ tự tìm được tiếng nói chung, sự đồng thuận ấy mới là gốc rễ của niềm tin.

Đổi mới tư pháp ở TAND Khu vực 5 còn thể hiện ở cách ứng dụng công nghệ. Phiên toà trực tuyến, bản án được công khai trên Cổng thông tin điện tử, phần mềm trợ lý ảo hỗ trợ Thẩm phán… tất cả đang tạo nên diện mạo mới công khai, minh bạch, tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân. Dù vậy, điều được nhắc đến nhiều hơn cả vẫn là “tỷ lệ án huỷ, sửa do lỗi chủ quan chỉ 0,31%” và không để xảy ra oan sai. Đó chính là niềm tự hào của những người đang gìn giữ sự công bằng nơi pháp đình.

Gieo niềm tin, dựng khối đoàn kết

Nếu như quá khứ đã tạo nên nền tảng vững vàng cho TAND Khu vực 5, thì hiện tại và tương lai của đơn vị này đang có thêm luồng sinh khí mới từ sự dẫn dắt của tân Chánh án Nguyễn Thị Liên.

Không xa lạ với ngành tư pháp Quảng Nam – Đà Nẵng, bà Nguyễn Thị Liên từng là Trưởng phòng Tổ chức cán bộ TAND tỉnh Quảng Nam và Chánh án TAND TP Hội An (cũ). Những trải nghiệm ấy giúp nữ Chánh án mang đến một tầm nhìn mới, vừa gắn bó với công tác tổ chức, vừa gần gũi đời sống cán bộ.

“Thuận lợi của tôi chính là đã nhiều năm làm công tác tổ chức cán bộ, từng giữ vị trí là Chánh án TAND TP Hội An (cũ), nên khi nhận nhiệm vụ tại TAND Khu vực 5, điều đầu tiên tôi nghĩ đến là xây dựng khối đoàn kết, thống nhất trong tập thể. Có đoàn kết, chúng ta mới vượt qua khó khăn về địa bàn rộng, cơ sở vật chất còn hạn chế”, bà Liên chia sẻ.

Ở góc nhìn của đồng nghiệp, bà Liên không chỉ là người lãnh đạo quyết đoán mà còn là người gieo niềm tin. Sự quan tâm đến đời sống, sự chân thành trong từng lời nhắc nhở khiến cán bộ, Thẩm phán cảm thấy mình được đồng hành, được lắng nghe. Chính điều đó tạo nên sức mạnh nội lực là điều kiện tiên quyết để Toà án vượt qua những thách thức trong giai đoạn mới.

Nữ Chánh án cũng đặt trách nhiệm xã hội như một phần công việc của Toà. Bởi vậy, ngoài giờ làm việc, cán bộ, công chức TAND Khu vực 5 thường xuyên tham gia thiện nguyện, trao quà cho học sinh nghèo, thăm hỏi gia đình chính sách. “Gắn bó với nhân dân không chỉ bằng bản án công minh, mà còn bằng nghĩa tình chia sẻ”, bà Liên nhấn mạnh.

Những bước đi ấy đã và đang được ghi nhận. TAND Khu vực 5 mà tiền thân là TAND TP Tam Kỳ (cũ) nhiều lần được vinh danh: Cờ thi đua TAND năm 2020, 2024; ba năm liền (2021 – 2023) đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”. Nhưng với những người ở đây, phần thưởng lớn nhất chính là ánh mắt tin cậy của nhân dân, là những cái bắt tay sau buổi hoà giải thành công.

Trên chặng đường sắp tới, tập thể TAND Khu vực 5 khẳng định tiếp tục phát huy thế mạnh hoà giải, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng vừa chuyên”. Và như lời nữ Chánh án Nguyễn Thị Liên: “Làm hết việc, không làm hết giờ” đó không chỉ là phương châm, mà còn là lời cam kết giữ vững TAND Khu vực 5 như một điểm sáng trong hệ thống Toà án, góp phần xây dựng nền tư pháp công bằng, nghiêm minh và nhân văn.

Hải Nam - Quang Anh