Đâu là giải pháp cho xuất khẩu bền vững?
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu không chỉ giúp giảm rủi ro từ sự phụ thuộc mà còn mở ra những động lực tăng trưởng mới.
Trong nhiều năm qua, có tới 70% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tập trung vào các thị trường truyền thống như Mỹ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đây là những thị trường lớn, có sức tiêu thụ ổn định, góp phần đưa kim ngạch xuất khẩu cả nước liên tục lập kỷ lục mới.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá lớn vào một số đối tác nhất định có thể khiến xuất khẩu gặp “cú sốc” bất kỳ lúc nào. Nếu không có sự chuẩn bị, doanh nghiệp sẽ khó xoay xở khi thị trường chủ lực gặp biến động.
Trong khi các thị trường truyền thống ngày càng khắt khe, nhiều khu vực khác lại mở ra tiềm năng lớn cho hàng Việt. Chẳng hạn, Ấn Độ với dân số hơn 1,4 tỷ người đang tăng nhu cầu nhập khẩu nông sản, thủy sản và hàng tiêu dùng. Trung Đông và châu Phi là thị trường đầy tiềm năng cho gạo, cà phê, hạt tiêu, vật liệu xây dựng. Nam Mỹ như Brazil, Chile, Argentina có nhu cầu lớn với thủy sản, dệt may và hàng công nghiệp nhẹ.
Nhiều thị trường ngách có sức mua cao nhưng hàng Việt Nam còn hiện diện rất khiêm tốn. Việc mở rộng sang những khu vực này không chỉ giúp giảm phụ thuộc, mà còn tạo dư địa tăng trưởng mới trong dài hạn.
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu không chỉ giúp giảm rủi ro từ sự phụ thuộc mà còn mở ra những động lực tăng trưởng mới. Đây chính là chìa khóa để xuất khẩu Việt Nam phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu biến động khó lường.
Ngoài ra, đa dạng hóa thị trường đi đôi với đa dạng hóa sản phẩm. Doanh nghiệp Việt không thể chỉ dựa vào lợi thế lao động giá rẻ hay tài nguyên thô, mà cần xây dựng chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ và gắn với các tiêu chuẩn xanh để chinh phục nhiều thị trường cùng lúc.
Để đa dạng hóa thị trường, theo các chuyên gia, cần đồng bộ nhiều giải pháp đó là: Tăng cường ngoại giao kinh tế. Hệ thống thương vụ, tham tán thương mại cần chủ động hơn trong việc cung cấp thông tin thị trường và kết nối đối tác cho doanh nghiệp. Đồng thời, cần xây dựng các trung tâm trung chuyển, kho ngoại quan tại những thị trường xa như Nam Mỹ, châu Phi để giảm chi phí vận chuyển.
Bên cạnh đó, nhanh chóng phát triển sản phẩm chế biến sâu thay vì xuất khẩu thô, cần đầu tư công nghệ, nâng cao giá trị gia tăng và đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, truy xuất nguồn gốc. Hàng Việt Nam cần được định vị rõ ràng trên bản đồ xuất khẩu thế giới, tránh tình trạng “ẩn danh” dưới thương hiệu của đối tác.
Thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới cũng là kênh quan trọng để tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng tại các thị trường mới nổi mà không phụ thuộc hoàn toàn vào kênh phân phối truyền thống.