Cản trở lực lượng chức năng: Góc khuất cần xử lý trên mặt trận bảo đảm ATGT

Khi lằn ranh pháp luật bị xem nhẹ

Thời gian gần đây, hành vi chống người thi hành công vụ đang có chiều hướng gia tăng, ngày càng phức tạp và mức độ ngày càng nguy hiểm, đặc biệt là sự chống đối với lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT). Điều này thể hiện sự manh động, côn đồ và sự coi thường pháp luật của các đối tượng vi phạm.

Mới đây, khoảng 23h00 ngày 09/5/2025, Lê Đình Ch. (SN 1986, trú tại phường Phúc Xá, quận Ba Đình (cũ); nay là phường Hồng Hà, TP. Hà Nội) đến khu vực làm nhiệm vụ của Tổ công tác Đội CSGT đường bộ số 2, Phòng CSGT Công an TP. Hà Nội yêu cầu lực lượng chức năng bỏ qua lỗi vi phạm giao thông cho người quen. Khi bị từ chối, Ch. đã chửi bới, đe dọa, thách thức, gây mất trật tự và cản trở việc thực thi công vụ. Sau đó, Ch. bị khống chế, bắt giữ để điều tra, làm rõ hành vi chống người thi hành công vụ theo Điều 330 Bộ luật Hình sự.

Cách đây không lâu, mạng xã hội lan truyền đoạn clip, trong đó một người phụ nữ lái xe ngược chiều nhưng có những hành vi ăn nói tục tĩu, lăng mạ các chiến sĩ CSGT cũng đã gây bất bình trong dư luận.

Nghiêm trọng hơn, có không ít trường hợp chống đối CSGT bằng cách gây gổ, hành hung, sử dụng vũ khí, công cụ nguy hiểm để tấn công, thậm chí cố tình lái xe tông thẳng vào người các chiến sĩ CSGT, gây ra những hậu quả đáng tiếc về sức khỏe, tính mạng con người, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội.

Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, theo quy định của pháp luật, hành vi chống người thi hành công vụ được hiểu là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc không chấp hành hiệu lệnh, yêu cầu của người thi hành công vụ hoặc hành vi khác nhằm cản trở người thi hành công vụ thực hiện nhiệm vụ; ép buộc người thi hành công vụ không thực hiện nhiệm vụ được giao.

Các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm: Không chấp hành các quy định của pháp luật; không chấp hành sự điều hành, hướng dẫn, yêu cầu của người thi hành công vụ; chống đối hoặc cản trở người thi hành công vụ thực hiện nhiệm vụ.

Những hành vi cản trở, chống đối người thi hành công vụ không chỉ thể hiện sự coi thường pháp luật mà còn trực tiếp đe dọa đến an toàn tính mạng của lực lượng làm nhiệm vụ và cộng đồng. Đã có những CSGT bị thương, tai nạn khi người vi phạm tăng ga bỏ chạy hoặc tấn công. Giao thông tại chốt kiểm tra bị mất ổn định, ùn tắc, gây hoang mang cho người đi đường. Trong một số trường hợp, chống đối người thi hành công vụ còn tạo điều kiện cho đối tượng vi phạm trốn tránh, dẫn tới nguy cơ tai nạn giao thông nghiêm trọng.

Thời gian qua, mặc dù lực lượng chức năng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, tuy nhiên, vẫn còn một số bộ phận người dân do nhận thức pháp luật còn hạn chế, hoặc có sử dụng rượu bia, chất kích thích khi tham gia giao thông, trong lúc không kiểm soát được hành vi đã chống đối lực lượng thi hành công vụ, gây mất an ninh trật tự, an toàn giao thông.

Bên cạnh đó, cũng có một bộ phận bị ảnh hưởng tác động lệch chuẩn từ mạng xã hội do sự tiếp tay gián tiếp từ một số đối tượng livestream, cổ vũ hành vi chống đối, lan truyền thông tin sai lệch, cổ súy hành vi thiếu chuẩn mực, thể hiện thái độ thách thức, coi thường lực lượng chức năng…

Phía sau sự ngông cuồng ấy là hiểm họa khôn lường và cả những cái giá rất đắt mà nhiều người không lường trước. Không chỉ là vi phạm hành chính đơn thuần, nhiều vụ đã cấu thành tội hình sự.

Định hướng hành vi ứng xử văn minh

Dù xuất phát từ bất cứ nguyên nhân nào thì hành vi chống đối lực lượng CSGT khi làm nhiệm vụ là hành vi vi phạm pháp luật, là hồi chuông báo động về sự xuống cấp về đạo đức, ý thức công dân và ý thức tuân thủ pháp luật của một bộ phận người tham gia giao thông và phải bị xử lý nghiêm minh.

Pháp luật Việt Nam hiện nay đã quy định các chế tài xử lý người có hành vi chống người thi hành công vụ. Theo đó, tùy thuộc vào tính chất mức độ của hành vi mà các đối tượng sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có đủ các yếu tố cấu thành tội "Chống người thi hành công vụ" theo quy định.

Điều 9, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 có quy định: Hành vi xúc phạm, đe dọa, cản trở, chống đối hoặc không chấp hành hiệu lệnh, hướng dẫn, yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ bị nghiêm cấm.

Về mức phạt, căn cứ theo quy định tại điểm a khoản 14 Điều 12 Nghị định 168/2024/NĐ-CP (hiệu lực từ ngày 01/01/2025), hành vi xúc phạm, đe dọa, cản trở, chống đối người thi hành công vụ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ sẽ bị phạt tiền 35-37 triệu đồng.

Ngoài việc bị phạt tiền, cá nhân thực hiện hành vi này nếu là người điều khiển phương tiện còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 22 đến 24 tháng.

Ngoài ra, đối với hành vi quy định tại điểm b khoản 2 Điều 21 Nghị định số 144/2021/NÐ-CP, ngoài phạt tiền còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả đối là buộc xin lỗi công khai.

Về truy cứu trách nhiệm hình sự, theo quy định tại Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015, người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, mức cao nhất cho tội này có thể phạt tù lên đến 7 năm.

Pháp luật hiện hành đã đầy đủ chế tài xử lý hành vi chống người thi hành công vụ. Tuy nhiên, việc áp dụng cần kiên quyết, kịp thời và công khai. Và giải pháp cơ bản cho vấn đề này, yếu tố tiên quyết vẫn là mọi người đều phải nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật.

Theo đó, người dân khi tham gia giao thông phải chấp hành đúng các quy định, có thái độ, cư xử đúng mực; phối hợp với lực lượng chức năng khi giải quyết tình huống. Đồng thời, lên án mạnh mẽ các hành vi cản trở, chống đối người thi hành công vụ.

Cơ quan quản lý cần tiếp tục nâng cao kỹ năng xử lý tình huống và tự bảo vệ cho lực lượng thực thi. Khi có dấu hiệu người vi phạm manh động, cần triển khai lực lượng hỗ trợ ngay lập tức. Mở rộng hệ thống camera giám sát giao thông thông minh giúp phát hiện, xử lý từ xa. Với những vụ việc nghiêm trọng cần đưa ra xét xử công khai để làm án lệ, răn đe mạnh mẽ.

Cùng với đó, rà soát, xử lý nghiêm các tài khoản mạng xã hội tung tin sai lệch, vu khống, bôi nhọ người thi hành công vụ. Bổ sung quy định xử phạt hành vi kích động, lôi kéo đám đông chống người thi hành công vụ, đặc biệt tại các vụ xử lý nồng độ cồn, đua xe trái phép, tụ tập đông người;

Tăng cường tuyên truyền sâu rộng về hậu quả pháp lý và xã hội của hành vi chống đối người thi hành công vụ nói chung, lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông nói riêng. Bên cạnh truyền thông điều hướng hành vi, có thể ứng dụng ưu thế của mạng xã hội xây dựng các video tình huống, clip xử lý thực tế ngắn gọn, dễ hiểu, tạo tác động lan tỏa rộng rãi trong nhân dân.

Vũ Đậu