Vận tải hàng không - động lực mới cho xuất khẩu Việt Nam
Trong bối cảnh cạnh tranh xuất khẩu ngày càng gay gắt, Việt Nam đã bước vào nhóm nền kinh tế trung tâm của chuỗi giá trị toàn cầu, nơi vận tải hàng không trở thành mắt xích quan trọng.
Trong bức tranh thương mại toàn cầu, Đông Á và Đông Nam Á đang giữ vai trò “công xưởng của thế giới”, với hàng loạt ngành sản xuất trọng điểm như điện tử, dệt may, dược phẩm, thủy sản và thương mại điện tử xuyên biên giới. Đây là nhóm hàng có đặc thù cần vận tải nhanh, ổn định và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt - lĩnh vực mà vận tải hàng không chiếm ưu thế tuyệt đối so với đường biển hay đường bộ.
Đối với Việt Nam, sự dịch chuyển mạnh mẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu sau đại dịch COVID-19 cùng bối cảnh địa chính trị đã đưa nước ta trở thành điểm đến sản xuất mới. Các tập đoàn điện tử, công nghệ cao, dệt may và thủy sản đều có nhu cầu lớn xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu, Trung Đông. Đây chính là lý do khiến sản lượng vận tải hàng không từ Việt Nam đạt 13.873 tấn trong năm tài chính 2024 - 2025, tăng đáng kể so với giai đoạn trước.
Đáng chú ý, trong bối cảnh cạnh tranh xuất khẩu ngày càng gay gắt, Việt Nam đã bước vào nhóm nền kinh tế trung tâm của chuỗi giá trị toàn cầu, nơi vận tải hàng không trở thành mắt xích quan trọng. Theo đó, vận tải hàng không còn là yếu tố nâng cao “tốc độ”, lợi thế giúp doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng đơn hàng gấp, rút ngắn thời gian tiếp cận thị trường tiêu thụ và củng cố niềm tin với đối tác.
Việc duy trì nhịp giao thương ổn định bằng hàng không giúp nhiều doanh nghiệp thủy sản, trái cây, rau củ và linh kiện điện tử của Việt Nam tránh được rủi ro từ biến động giá vận tải biển hay tắc nghẽn tại các cảng quốc tế.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào hãng vận tải nước ngoài cũng đặt ra bài toán chiến lược. Hiện phần lớn công suất vận tải hàng không quốc tế của Việt Nam nằm trong tay các hãng lớn từ Trung Đông, Hong Kong, Hàn Quốc hay Singapore. Các hãng nội địa như Vietnam Airlines, VietJet và Bamboo Airways mới chỉ khai thác ở mức hạn chế, chủ yếu dựa vào khoang hàng dưới thân máy bay chở khách. Điều này cho thấy, khoảng trống lớn nếu Việt Nam muốn tự chủ trong vận tải hàng hóa.
Để hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm logistics khu vực vào năm 2045, Việt Nam cần phát triển đội bay hàng hóa chuyên dụng, đầu tư hệ thống kho vận hiện đại đạt chuẩn quốc tế, đồng thời có chính sách khuyến khích doanh nghiệp nội tham gia sâu hơn vào mảng vận tải hàng hóa. Chỉ khi chủ động được hạ tầng và năng lực vận tải, Việt Nam mới có thể khai thác hết tiềm năng địa chiến lược của mình và giảm sự phụ thuộc vào các hãng ngoại trong chuỗi cung ứng toàn cầu.